Sơ đồ tư duy hay còn được gọi là sơ đồ tư duy, đây là một công cụ trực quan nhằm tận dụng hết các khả năng nhận thức của não bộ, đặc biệt là các khả năng học tập, nhớ, sáng tạo và phân tích. Và đây chính là một quá trình kết hợp giữa các yếu tố hình ảnh, màu sắc cũng như việc sắp xếp không gian – thị giác. Khi sử dụng sơ đồ tư duy, bạn sẽ dùng những từ khoá đơn giản để kích hoạt ra những ý tưởng và nội dung khác.
II. Cách vẽ sơ đồ tư duy chuẩn nhất
Sử dụng nhánh cong cho các ý tưởng của bạn. Tính thẩm mỹ trong sơ đồ tư duy rất quan trọng, vì vậy tránh sử dụng các nhánh thẳng, vừa mất thẩm mỹ lại vừa nhàm chán. Các nhánh hữu cơ vừa dễ vẽ lại vừa thu hút ánh nhìn hơn, khiến não bộ càng nhớ hơn.
Sử dụng đường dày cho các nhánh chính
Thông thường trong những trường hợp như thế này bạn nên sử dụng sơ đồ tư duy để dễ dàng thêm các từ khóa trên một nhánh và xem xét những thứ cần thiết. Nếu muốn thêm các cụm từ vào sơ đồ tư duy, bạn cũng có thể sử dụng hộp phân nhánh trong iMindMap.
Sơ đồ tư duy kích thích khả năng ghi nhớ của não bộ vì nó cung cấp một loạt các kỹ năng sáng tạo, phân tích và ghi nhớ. Sự chồng chéo của các kỹ năng giúp não bộ tập trung và duy trì khả năng làm việc tối đa. Các kỹ năng vỏ não được tách biệt riêng không hỗ trợ phát triển trí não mà hỗ trợ sơ đồ tư duy.
Một ví dụ điển hình, toàn bộ tư duy não bộ là màu mã hóa sơ đồ tư duy. Màu mã hóa liên kết với hình ảnh logic, giúp não bộ tạo ra phím tắt tinh thần. Mã màu cho phép bạn phân loại, đánh dấu, phân tích thông tin và xác định nhiều kết nối hơn mà trước đó chưa từng được phát hiện. Màu sắc cũng góp phần làm cho hình ảnh trở nên hấp dẫn hơn so với ảnh đơn sắc, một màu.
Một ví dụ điển hình khác khi nói về màu sắc đó là đèn giao thông. Mỗi một màu có một ý nghĩa khác nhau, ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi của người tham gia giao thông.
Nguyên tắc để tạo sơ đồ tư duy tốt cuối cùng là hình ảnh có khả năng truyền tải thông tin nhiều hơn là một từ, một câu hoặc thậm chí là một bài luận. Hình ảnh được não bộ xử lý ngay lập tức và hoạt động để kích thích thị giác để thu hồi thông tin.
III. Các loại sơ đồ tư duy thông dụng nhất
Khi vòng tròn thứ hai đầy, các định nghĩa và kết nối giữa chúng cũng phát triển tự nhiên theo một cách trực quan. Trong vòng thứ hai, bất kỳ loại từ ngữ nào cũng có thể diễn đạt ý tưởng: danh từ, tính từ hoặc thậm chí là các cụm từ.
Trong trường học, bản đồ bong bóng xuất hiện thường xuyên trong các lớp học khoa học. Học sinh sẽ được học cách xác định bài học mới một cách trực quan qua bản đồ bong bóng. Ví dụ bong bóng trung tâm là động vật có vú và các vòng tròn xung quanh có nội dung về đặc điểm của chúng như: sinh con, có lông…
Trong Marketing, chúng ta có thể tạo bản đồ bong bóng để xác định Persona của nhóm đối tượng. Trong vòng tròn giữa, bạn có thể nêu ra ý tưởng chung của Persona đối tượng: Nam thuộc thế hệ Millennial. Trong vòng tròn xung quanh sẽ bao gồm các tính từ xác định như: làm việc cho chính mình, sống tại thành phố, nhiều bạn bè…
Một ý tưởng khác cho bản đồ bong bóng là dành cho thiết lập mục tiêu hoặc vạch ra lý do tại sao bạn muốn hoàn thành một mục tiêu nhất định. Ví dụ: Tại sao tôi cần một trang web mới? và các bong bóng xung quanh có thể bao gồm các lý do như: Thiết kế nhàm chán, lỗi thời; UX (trải nghiệm người dùng) không hoạt động tốt… Điều này sau đó có thể giúp bạn sắp xếp ra những điều chính xác cần phải được thay đổi trên trang web.
Loại bản đồ này là hoàn hảo cho các tình huống trong đó khái niệm hoặc ý tưởng cần so sánh trực quan. Học sinh của trường sử dụng bản đồ bong bóng kép cho các lớp văn học. Họ so sánh các nhân vật, tình huống, và các phần của câu chuyện, làm chúng để nắm bắt hơn.
Một tình huống khác mà bản đồ bong bóng kép rất có ích đó là đưa ra quyết định. Nếu bạn phải lựa chọn giữa hai giải pháp cho một vấn đề, bản đồ này có thể giúp bạn đưa ra quyết định cuối cùng. Bằng cách so sánh và đối chiếu trực quan, tùy chọn trở nên rõ ràng hơn.
Một bản đồ luồng khá giống với một lưu đồ (flowchart). Bản đồ luồng là biểu diễn trực quan về quá trình, tiến trình hoặc tổ hợp các hướng dẫn. Chủ đề chính được gắn bên ngoài bản đồ. Các hình chữ nhật được kết nối tạo thành các bước trong tiến trình hoặc quá trình giải thích của bản đồ. Một số hình chữ nhật cũng có thể được thêm vào bên dưới để mô tả bước đó.
IV. Các phần mềm vẽ sơ đồ tư duy online
Link trang web: https://coggle.it/
Sau phút đăng nhập vào Coggle, bạn nhận ra rằng vẽ sơ đồ tư duy chưa bao giờ đơn giản và dễ dàng đến như vậy. Template của Coggle đã chứa sẵn điểm trung tâm và các nút “cộng” để bạn thêm các “nhánh” xung quanh. Việc của bạn là chỉ cần nhấn vào nút cộng, Coggle sẽ tự động đặt đường nhánh sao cho dễ nhìn và trực quan nhất có thể.
Đối với những người có hiểu biết về cách format chữ kiểu Markdown, bạn hoàn toàn có thể nhấn mạnh nội dung các đoạn text trong Coggle bằng việc in đâm, in nghiêng, link hypertext cho đoạn văn, tùy thuộc vào mục đích sử dụng và ghi nhớ của bạn.
Hiện nay, Coggle cung cấp sản phẩm của mình hoàn toàn miễn phí trên nền tảng Web, cho các mindmap sử dụng với mục đích cá nhân. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng phiên bản cao cấp của Coogle, chỉ với $5/tháng.
Link trang web: https://www.mindlyapp.com/
Mindly là công cụ vẽ mindmap tốt nhất trên nền tảng di động. Vì giới hạn của màn hình di dộng, vẽ mindmap trên nền tảng này quả là một thử thách lớn. Bạn sẽ phải zoom hình các kiểu, kéo thả liên tục, mà hiệu quả có khi lại không được như những gì bạn mong muốn. Có một công cụ hỗ trợ vẽ sơ đồ tư duy trên điện thoại mà hoàn toàn miễn phí, đó chính là Mindly.
Giống phần lớn những công cụ vẽ mindmap khác, bạn sẽ bắt đầu một file bản đồ bằng nút trung tâm. Việc còn lại của bạn là thêm nhánh, icon, thay đổi màu sắc tùy thích.
Nhưng chưa dừng lại ở đó, cứ mỗi khi bạn muốn tùy chỉnh trong một nhánh của bản đồ, Mindly sẽ tự động phóng to màn hình tới nhánh ý tưởng đó vừa tầm tay tùy chính của bạn. Bạn sẽ chẳng phải lo zoom đi zoom lại hình, hay sợ rằng kích thước font chữ không phù hợp trong quá trình đọc mindmap.
Link trang web: https://www.draw.io
Draw.io là công cụ hỗ trợ bạn vẽ bất kỳ thứ gì, trong đó có cả mindmap. Chức năng kéo-thả cho phép bạn thêm hình khối, đường “nhánh” liên kết, text và hình ảnh tùy thích. Ngoài ra, bạn còn có thể thay đổi màu sắc, kết nối các điểm trung tâm với nhau, và nhiều điều khác nữa.
Đây là một công cụ giúp bạn thỏa sức tạo ra các bản mindmap theo ý muốn. Thậm chí, nó còn chẳng đòi hỏi bạn log-in tài khoản và có thể sử dụng trực tiếp qua trình duyệt web.
Với sức mạnh trực tuyến của mình, chúng tôi cho phép bạn chia sẻ mindmap tới mọi người, để họ xem, nhận xét và edit bản đồ của mình.
Link trang web: https://www.mindmup.com
Phần mềm có khả năng huy động sức mạnh của cộng đồng để xây dựng mindmap
MindMup dễ sử dụng, chỉ dùng vài thao tác đơn giản với giao diện trực quan để vẽ sơ đồ tư duy. Nhưng chức năng chia sẻ và chỉnh sửa mindmap tới cộng đồng mới là tính năng nổi trội nhất của MindMup.
Thay vì yêu cầu bạn đăng nhập địa chỉ email để tạo mindmap, MindMup cho phép bạn tùy chỉnh sơ đồ tư duy mà không phải thực hiện bước khai báo tài khoản. Mỗi bản đồ được lập sẽ chỉ tồn tại trong khoảng thời gian 6 tháng, nên MindMup thích hợp cho các dự án ý tưởng ngắn hạn.
MindMup hiện miễn phí cho các mindmap có dung lượng khoảng 100KB. Với dung lượng bản đồ lớn hơn, MindMup chỉ thu $2.99/tháng từ người dùng.
Link trang web: https://www.mindmeister.com
MindMeister là một công cụ vẽ mindmap hết sức thú vị. Ngoài chức năng “nhúng” video trực tiếp vào bản đồ, MindMeister còn cho phép bạn add thêm thành viên vào project để vẽ mindmap, upvote/downvote ý tưởng, hoặc để lại ý kiến góp ý.
Hiện tại, MindMeister đang miễn phí cho người dùng vẽ tối đa 3 bản đồ. Phiên bản cao cấp của MindMeister cho phép người dùng vẽ mindmap không giới hạn, cùng quyền export bản đồ ra file định dạng PDF.