Bài viết này sẽ thông qua mọi kiến thức mà bạn đọc cần biết để bắt đầu tập vẽ phối cảnh một điểm tụ, bao gồm hướng dẫn từng bước, các bài luyện tập, các kiến thức thêm và video hướng dẫn. Nội dung trong bài viết phù hợp với học sinh cấp 2 và cấp 3, cũng như với bất kỳ ai muốn học vẽ phối cảnh. Nội dung được xây dựng cho những người không có kinh nghiệm với kỹ thuật vẽ phối cảnh, bắt đầu từ những khái niệm căn bản rồi đi dần đến những hình khối ba chiều phức tạp hơn.
KHÁI NIỆM MỘT ĐIỂM NHÌN
Trang chúng tôi định nghĩa cụm từ “one point perspective” (một điểm tụ) như sau:
… Một hệ thống quy tắc toán học để minh họa những vật khối và không gian ba chiều trên một mặt phẳng hai chiều thông qua những đường thẳng ngang và dọc giao nhau cùng xuất phát từ một điểm nằm trên đường chân trời…
Định nghĩa trên đọc qua thì có vẻ phức tạp, tuy nhiên bản chất của nó thì lại khá là đơn giản. Phối cảnh một điểm tụ mô tả sự vật càng ngày càng nhỏ dần khi nằm càng xa điểm nhìn và thu về hướng một điểm tụ nằm trên đường chân trời. Đây là một phương pháp vẽ những không gian ba chiều trên một mặt phẳng hai chiều sao cho có được hình ảnh chân thực và có chiều sâu.
Phối cảnh một điểm tụ thường được sử dụng trong những trường hợp đối tượng đang được nhìn thẳng trực tiếp (ví dụ như nhìn thẳng vào một khối hình lập phương hoặc bức tường của một tòa nhà) hoặc nhìn xuôi về hướng đi của một vật dài như mặt đường hoặc đường ray tàu hỏa. Phương pháp vẽ này rất phổ biến với giới kiến trúc sư và họa sĩ minh họa, nhất là khi vẽ kết cấu nội thất của một căn phòng. Nếu bạn cần vẽ một vật từ một góc nhìn không trực tiếp hoặc góc nhìn cạnh của vật đó, phương pháp phối cảnh hai điểm tụ có thể sẽ hợp lý hơn.
CÁC QUY LUẬT VỀ GÓC NHÌN: HÌNH DÁNG THẬT, ĐIỂM TỤ VÀ ĐƯỜNG CHÂN TRỜI
Theo quy tắc một điểm tụ, các mặt phẳng đối diện với người nhìn sẽ mang hình dáng thật của nó mà không bị bóp méo. Các mặt phẳng này sẽ được minh họa chủ yếu bằng những đường ngang và dọc như được thấy ở hình bên dưới:
HƯỚNG DẪN PHỐI CẢNH MỘT ĐIỂM TỤ
Những mặt phẳng đối diện người nhìn được vẽ dưới hình dáng thật của chúng.
Những mặt phẳng hướng khỏi người nhìn đều quy về một điểm tụ.
Bút chì (ngòi chì kim hoặc HB hoặc 2H)
Giấy trắng hoặc giấy in bài thực hành
BÀI TẬP 1: CÁC KHỐI HÌNH HỘP CHỮ NHẬT
Sử dụng thước kẻ và compass cũng có thể khiến việc phối cảnh dễ dàng hơn, nhưng hầu hết học sinh học nghệ thuật đều cho rằng những bài tập này nên thực hiện không có sự giúp đỡ của các công cụ khác để nâng cao cảm quan về không gian và tỷ lệ. Điều này sẽ giúp cho việc vẽ ký họa trở nên dễ dàng hơn.
Bài tập phía trên minh họa cách để vẽ một khối lập phương theo quy tắc một điểm tụ từ các góc nhìn phía trên, bên dưới và thẳng hàng với đường chân trời. Bài tập trên còn giới thiệu về ý nghĩa khác nhau của các nét vẽ đậm nhạt và chỉ ra hiệu ứng khi đặt vật ở các vị trí tương quan khác nhau so với đường chân trời.
Qua bài tập này, bạn sẽ có thể:
Phân biệt độ đậm nhạt của nét vẽ (nét nhạt cho những đường chỉ dẫn, nét đậm cho những đường viền)
Đặt vị trí điểm tụ và đường chân trời đúng cách
Hiểu rằng:
Những đối tượng phía trên đường chân trời được vẽ theo góc nhìn từ dưới lên trên (người xem nhìn thấy mặt bên dưới đối tượng)
Những đối tượng phía dưới đường chân trời được vẽ theo góc nhìn từ trên xuống dưới (người xem nhìn thấy mặt bên trên của đối tượng)
Những đối tượng không thuộc hai trường hợp trên được vẽ từ góc nhìn thẳng trực tiếp (người xem không nhìn thấy cả bên trên và bên dưới đối tượng
Bài tập này minh họa cách chồng khối, vẽ khối khuyết và vẽ những góc cạnh khác theo phương pháp phối cảnh một điểm tụ, giúp bạn tập luyện vẽ những hình khối phức tạp hơn.
Sau khi hoàn thành bài tập trên, bạn sẽ có thể:
Vẽ nhiều khối với kích cỡ thay đồi chồng lên nhau
Vẽ các khối bị khuyết rỗng, dùng các đường chỉ dẫn để vẽ mặt cắt
Vẽ các khối bị cắt hoặc thêm vào những góc cạnh bất thường
Tập vẽ các khối chữ theo phương pháp phối cảnh một điểm tụ cũng là một bài tập đơn giản và phù hợp để nâng cao kỹ năng.
Video bên dưới giải thích các bước phân chia khoảng cách từ một điểm nhìn, giúp bạn trong quá trình vẽ các dãy hàng rào, dãy đèn đường hoặc các khung cửa sổ và các tòa nhà đều nhau.
BÀI TẬP 5: PHỐI CẢNH ĐƯỜNG PHỐ
Sau khi hoàn thành bài tập này, bạn sẽ có thể:
Tìm điểm tâm của bất kỳ mặt phẳng hình chữ nhật nào bằng phương pháp “corner to corner” (phương pháp này còn áp dụng được với những mặt phẳng hướng về phía điểm tụ)
Chia mặt phẳng của các khối hình chữ nhật thành những phần bằng nhau
Vẽ gạch lát trên sàn nhà từ một góc nhìn
Vẽ những đối tượng lặp đi lặp lại, ví dụ như dãy hàng rào
Mảng khó nhất của kỹ thuật phối cảnh là vẽ các đường cong và đường tròn. Những hình khối này thường được vẽ bằng tay không, đặt bên trong các khối hình vuông hoặc hình tam giác để giữ tỷ lệ chính xác hơn.
Áp dụng kỹ thuật “crafting” – vẽ các hình khối phức tạp bên trong các khối hình chữ nhật
Dùng các đường dẫn thẳng để vẽ những đường cong không đồng đều, ví dụ như một dòng sông hoặc cây cối
Hiểu rằng:
Những đường tròn hoặc cong nhìn trực tiếp người xem được vẽ dưới hình dạng thật của nó
Những đường tròn hoặc cong hướng về phía điểm tụ bị bóp méo, có kích thước nhỏ dần khi càng đứng xa điểm nhìn
Bài tập vẽ theo góc nhìn phổ biến nhất là phối cảnh một điểm tụ một căn phòng. Việc vẽ nội thất trong căn phòng có thể yêu cầu nhiều kỹ thuật khác nhau, mức độ khó có thể thay đổi tùy theo nhu cầu của người vẽ. Những tấm gạch lát sàn cho phép bạn luyện tập kỹ năng chia đều khoảng cách, và cách vẽ những khung cửa sổ, bàn, ghế, giường cũng có thể là những thử thách khó khăn với họa sĩ ở mọi trình độ. Để giúp bạn hình dung tốt hơn về bài tập này, chúng tôi sẽ liệt kê ở bên dưới một loạt ví dụ, từ phòng ngủ, phòng khách, phòng bếp đến các hành lang. Tập vẽ phòng từ một góc nhìn là một bài tập tốt cho những người muốn theo đuổi ngành thiết kế nội thất, kiến trúc hoặc những người đang học Design Technology.
Hình phía trên là một lưới phối cảnh một điểm tụ, bạn có thể tải về để vẽ trực tiếp lên hoặc tự vẽ lại.
Những bức vẽ nội thất bởi Amani Cagatin:
Bức vẽ phòng ngủ bởi Cheryl Teh Veen Chea:
Phối cảnh phòng bếp bởi Dana Bailey:
Bức vẽ hành lang bởi Jake Mutch:
Bức vẽ bên trong lớp học của S.Klim: