Kinh dịch là một bộ môn khoa học cổ phương đông. Kinh dịch được dùng để bói toán thông qua việc tính toán xu hướng vận động của vạn vật qua không gian và thời gian…
Kinh Dịch là bộ môn khoa học cổ biểu thị sự vận động của thế giới tự nhiên thông qua 2 khí Âm Dương. Thực tế thì quẻ dịch cũng chỉ bao gồm 2 vạch Âm Dương để biểu thị vận động của 2 khí thông qua hệ thống 64 quẻ dịch.
Học kinh dịch nói thật là để bói, sinh ra kinh dịch là để bói, để dự đoán sự vận hành của vạn vật… Khác với tư duy của các nhà nho áp Kinh Dịch vào đạo xử thế trong xã hội. Mọi người nên chú ý điều này để nghiên cứu được đúng đường đúng lối.
Tại sao lại như vậy, chúng ta bây giờ là con người hiện đại, mỗi người đều có rất nhiều việc phải làm, phải suy nghĩ. Điều này dẫn đến thời gian dành cho việc học kinh dịch của chúng ta thực sự là rất ít.
Chính vì lý do eo hẹp về thời gian, chúng ta phải học phần dụng trước, nắm trước dụng pháp để vận dụng nhuần nhuyễn vào thực tế, từ đấy giúp chúng ta vững tin Kinh Dịch là chuẩn mực, càng kích thích lòng ham học trong mỗi chúng ta. Từ đó chúng ta mới có đủ tâm trí để đi vào tìm hiểu bản thể của Kinh Dịch.
Các bạn hãy nhớ rằng, mấu chốt nhất của Kinh Dịch chính là hệ thống 64 quẻ dịch, thông qua 2 khí âm dương hiển hóa qua 2 vạch liền vạch đứt mà diễn hóa sự phát triển của vạn vật muôn loài…
Để có thể tự học Kinh Dịch Dự Đoán Lục Hào, các bạn cần tuần tự tham khảo các bộ sách sau:
– Một tác phẩm đúc kết tinh huyết cả một đời của Dã Hạc Lão Tiên Sinh. Đọc quyển này các bạn sẽ tiếp thu được những kiến thức cơ bản, chuẩn chỉ nhất của môn Dự Đoán Lục Hào
Lục Hào Cổ Bốc Tổng Luận Thiên – Một bộ sách phân tích toàn bộ các yếu quyết cực kỳ quan trọng khi luận quẻ như Ảnh hưởng của tổ hợp Nhật Nguyệt đến Hào Quẻ, Tổ hợp biến hóa giữa Hào Dụng Thần (Việc cần luận đoán) và Hào Thế (Bản thân người cần luận đoán) trong quẻ…
Bộ này sau khi bạn đã nghiên cứu qua cuốn Tăng San Bốc Dịch thì nên tiến hành đọc để hiểu một cách sâu sắc các yếu tố cần sử dụng để luận quẻ
Tăng San Bốc Dịch Quẻ Bình – Một tác phẩm giải thích lại chi tiết toàn bộ các ví dụ trong quyển Tăng San Bốc Dịch. Điểm mạnh của Dã Hạc là kinh nghiệm luận đoán phong phú, nhưng điểm yếu của cụ lại là phương pháp sư phạm, nên các ví dụ giải thích khá lao thảo và mang tính chất giấu nghề. Chu Lão Tiên Sinh đã dồn hết tâm huyết đúc kết ra 2 bộ sách để giải thích tường tận các vấn đề còn giấu kín trong Tăng San Bốc Dịch là bộ
Tăng San Bốc Dịch Quẻ Bình – Giải thích, phân tích lại toàn bộ ví dụ trong Tăng San Bốc Dịch.
Bộ Quẻ Bình này các bạn đọc sau bộ Cổ Bốc, sau khi các bạn đã nắm được kiến thức luận đoán cơ bản từ Tăng San, sau khi bạn đã nắm được cơ bản các kiến thức nâng cao và chuyên sâu trong bộ Cổ Bốc Tổng Luận Thiên.
Nghiên cứu kỹ lưỡng 3 bộ sách này chắc chắn trình độ luận đoán quẻ dịch của bạn đã rất cứng cáp.
…để nắm thêm một số kỹ xảo cần thiết của từng lĩnh vực chuyên môn.
Làm được như vậy thì chỉ cần 6 tháng đến 1 năm là các bạn đã có trình độ rất cứng, rất chắc về bộ môn Dự Đoán Lục Hào…
Các bạn hoàn toàn có thể tự học Kinh dịch thông qua việc mua sách về tự học, cổ học cung ứng đầy đủ các đầu sách lục hào cần thiết cho quá trình học kinh dịch của bạn. Trong quá trình tự học kinh dịch, nếu có thắc mắc, bạn có thể inbox cho Cổ học qua số Zalo (098 184 15 66) để Cổ học được trao đổi kinh nghiệm học tập cùng với bạn.
Có nhiều cách học Kinh Dịch, phổ thông nhất có 2 con đường:
Cách thứ nhất: Học phần kinh nghĩa trước – Kinh nghĩa chính là những lời quẻ lời hào. Học theo lối này là một vài ngày đọc 1 quẻ, cố gắng từ hào từ, quẻ từ để tìm ý thật của cổ nhân, những điều mà cổ nhân muốn nói về từng quẻ…
Cách thứ 2: Đây là cách trực tiếp nhất, đi vào học bói theo Kinh Dịch Lục Hào hoặc bói theo Mai Hoa Dịch Số, từ việc dùng bói để chiêm nghiệm ra sự vật sự việc thì nâng cao 1 bước là thế nếu dùng nguyên quẻ đó, mà không dùng Lục Hào hay Mai Hoa, thì có đoán ra được như vậy không…
Học Kinh Dịch trên cơ bản sẽ có 2 cách tiếp cận như vậy. Mọi người có thể tùy chọn theo sở thích cá nhân của mình. Mọi người nên nhớ, chính các bạn phải quyết định mình sẽ Học Kinh Dịch như thế nào, không ai có thể quyết định thay bạn, dù họ có thể là bậc đại sư.
Chia sẻ từ Giả Bỉnh Nhiên Tiên Sinh
Giả Bỉnh Nhiên là một bậc thầy về môn Bói Dịch Lục Hào, hiện rất nhiều đầu sách của ông đã được dịch ra việt ngữ như:
Ngày tháng thoi đưa, quay đầu mình học Dịch thấm thoắt đã hai mươi năm nóng lạnh. Hai mươi năm một lòng học Dịch, ở giữa ngọt bùi cay đắng, thực sự không đủ mà nói…
Cho đến hôm nay, Bỉnh Nhiên mặc dù không dám nói Dịch đạo đại thành, nhưng đối với chỗ tinh túy của “Kinh Dịch”, cũng coi như có chút lĩnh ngộ, đối với Dịch học dự đoán, nhất là Lục hào dự đoán, cũng miễn cưỡng tính là đăng đường nhập thất.
Có cảm giác hiện nay trong giới Dịch Học thực sự rất hỗn loạn, mắt thấy rất nhiều người tuy mới học nhưng rất có chí khí, như Bỉnh Nhiên lúc trước, tao ngộ qua rất nhiều cảm xúc như mê man và khốn đốn, bàng hoàng bất lực, bồi hồi nghi ngờ, dẫn tới sinh ra hoài nghi đối với giá trị của Kinh Dịch, độ tin cậy của Lục Hào Dự Đoán Học, Bỉnh Nhiên cảm giác trong lòng có sự cảm thông!
Bỉnh Nhiên cảm động vì Bỉnh Nhiên cũng từ trên con đường này đi tới, mỗi lần quay đầu thì cảm giác sợ hãi không thôi. Một đường gai góc, khắp nơi đều là cạm bẫy, đáng sợ nhất là rất nhiều tiền bối vô lương cố ý đào xuống cạm bẫy, không cẩn thận rơi vào, dễ có khả năng không cách nào thoát thân…
Năm ngoái, một Dịch hữu đã học Dịch vài chục năm, tuyên bố từ bỏ nghiên cứu, điều này khiến Bình Nhiên cực kì xúc động. Còn có bao nhiêu người học Dịch sẽ kết thúc như thế?
Hồi tưởng mình học Dịch gian khổ, chỉ sợ sẽ không phải là ít! Mỗi khi nghĩ đến lại như có cái gì chẹn ở cổ, không buồn không vui. Suy đi nghĩ lại, cuối cùng quyết định đem hai mươi năm tâm đắc của bản thân đưa ra, để mọi người có phương hướng chính xác. đồng thời cũng đem quá trình mình học Dịch lục lọi lại. kinh nghiệm tránh đi cạm bẫy mà tiền nhân đã bày bố như thế nào, chia sẻ cho mọi người, để cho những đồng đạo đến sau đường đi có thể nhẹ nhàng hơn một chút.
Nói thật Bỉnh Nhiên cũng chỉ là người bình thường, lẫn trong đám người cũng chẳng làm người khác chú ý, cho nên có thể có chỗ đột phá, tất cả đều vì khắc khổ học tập. Bình Nhiến học Dịch hoàn toàn là không thầy không bạn mà tự học, cho nên khi mới bắt đầu học Dịch căn bản cũng không có người chỉ điểm, chỉ có thể liên tục mua vào các loại sách vở cổ kim điển tích, sau đó từng giờ từng phút học tập. Nói ra chính Bỉnh Nhiên cũng tự sinh ra cảm giác có chút hoang đường, Bỉnh Nhiên lựa chọn học tập Lục hào dự đoán, chỉ là bởi vì lúc ấy trên thị trường có thể mua được, chỉ có “Tăng San Bốc Dịch”, “Bốc Phệ Chính Tông ” mấy quyến Lục hào cổ tịch mà thôi.
” Bốc Phệ Chính Tông” vì không có ví dụ thực tế giải thích, cho nên cuối cùng không có nghiên cứu liền đặt tại một bên. Mà “Tăng San Bốc Dịch ” lại làm cho ta như nhặt được chí bảo, đại lượng thần đoán ví dụ thực tế để cho ta tâm trí mê mẩn. Thế là ta mỗi chữ mỗi câu hấp thu quan điểm tác giả, cũng so sánh ví dụ thực tế lặp đi lặp lại suy nghĩ, hi vọng có một ngày có thể bỗng nhiên quán thông, có thể như Dã Hạc lão nhân tiếu ngạo Lục hào. Nhưng mà hiện thực lại tàn khốc, hồi lâu sau ta phát hiện làm thế nào cũng không thể quan thông nguyên lý trong sách, lúc này bàng hoàng và bất lực, tin tưởng rất nhiều người mới học cũng đều sẽ có trải nghiệm như vậy. Bao nhiêu lần đều nghĩ lùi bước, từ bỏ, mặc dù cuối cùng vẫn kiên trì vượt qua, bất quá vì thế lại hi sinh rất rất nhiều!
Trải qua quá nhiều ngăn trở và đả kích, Bỉnh Nhiên rốt cục sinh ra một tia hoài nghi, trong sách nói nguyên lý phương pháp có lẽ cũng không phải hoàn toàn chính xác? Suy nghĩ thật lâu, tốt cục nghĩ ra một phương pháp dở hơi nhất để nghiện chứng hoài nghi của mình, đó chính là sự tiêu tốn rất nhiều thời gian cùng tinh lực, tìm tất cả ví dụ thực tế trong “Tăng San Bốc Dịch” và những thư tịch Lục hào khác trích lục xuống làm thành thẻ bài, ghi số thứ – hết thảy đạt được hơn ngàn cái ví dụ thực tế, sau đó dùng ví dụ thực tế để dần dần xác định “Tăng San Bốc Dịch” mỗi một chữ, mỗi một câu nói mà đính chính. Cụ thể phương pháp chính là khi xác định một cái kết luận, kỹ xảo tìm ra tất cả những thứ dính đến kết luận này, kỹ xảo tương quan ví dụ thực tế, sau đó căn cứ nghiệm chứng tình huống mà so sánh, lặp đi lặp lại phỏng đoán, để nắm chắc quan hệ logic trong đó, tìm được một cái “Có thể học chị pháp” khả dĩ nhất. Biết rõ ràng một chữ, một câu, lại nhìn xuống một chữ, câu tiếp theo, sau đó lặp lại trở lên trình tự…
Đây là một loại phương pháp vô cùng vô cùng thủ công, vì thế Bỉnh Nhiên hao tốn thời gian dài và nhiều tinh lực! Tuy nhiên làm như vậy chỗ tốt cũng dễ lộ ra, dạng này so sánh, tất cả ngụy pháp, lời lẽ sai trái đều không chỗ che thân.
Công việc này bắt đầu không bao lâu, ta đối với Dã Hạc lão nhân cảm nhận liền từ kính ngưỡng biến thành căm hận. Lấy “Quỷ bên người bất khứ bất an” kỹ xảo phán đoán mà nói, trong một chút ví dụ thực tế,
Dã Hạc nói: “Há có thể là Thế lâm phá quỷ tại hoạ tiểu tán” không thể dùng cái nguyên tắc này để tiến hành nhưng ở một ví dụ thực tế khác, Dã Hạc lại nói ” Khắc đi quỷ bên người, phu phục lo gì?”. Đây hoàn toàn là pháp tự mâu thuẫn! Mà mâu thuẫn tương tự trong ” Tăng San Bốc Dịch” cũng không phải là tình huống cá biệt ngẫu nhiên xuất hiện, mà là cả quyển sách thông thiên đều là như thế. Tỉ như nguyên tắc “Lục xung bệnh gần sẽ khỏi” ở ví dụ này là tiêu chuẩn, mà đổi thành ví dụ khác lại hoàn toàn không cần.
Tình huống như vậy gặp phải quá nhiều, để cho ta cuối cùng minh bạch ý vị này chỉ có hai loại khả năng, một loại là Dã Hạc lão nhân căn bản không đoán quẻ, hắn thần đoán ví dụ thực tế chỉ là đàm binh trên giấy, là khi lấy được phản hồi về sau, trong sách bốc lên cho là mình đoán đúng, hướng trên mặt mình thiếp vàng mà thôi. Một loại khác khả năng thì tương phản, là thật sự là hắn đoán quẻ như thần, nhưng hắn căn bản không có đem tâm đắc viết hết ra, ngược lại cố ý dùng một chút lý luận sai lầm giải quẻ, để có thể thuận lợi khiến những người học sau lạc lối. Vô luận là loại tình huống nào, một thân phẩm giá đều đủ để cho người ta rất khinh bỉ.
Đắc xuất cái kết luận này, Bỉnh Nhiên trọn vẹn dùng mười năm thời gian. Mười năm tuế nguyệt, vì cái này mà bị lãng phí! Tuy nhiên chỗ tốt cũng rõ ràng, Bỉnh Nhiên từ đây đứng nghiêm gót chân, lại cũng sẽ không bị bất luận kẻ nào, bất kỳ cái lý luận gì làm cho mê hoặc, vô luận cổ nhân, người thời nay, truyền thống, tân phái, Binh Nhiên đều sẽ đối xử như nhau, toàn bộ thu tập được cổ kim ví dụ thực tế đến kiểm nghiệm một lần, sách của người bên trong là bổ sung một hai cái ví dụ thực tế làm chứng cớ ta căn bản sẽ không tin, coi như người tuyên truyền được trời hoa bay loạn miệng phun hoa sen cũng vô dụng.
Chỉ có cái nào đó nguyên lý thật có thể quán thông cổ kim tất cả ví dụ thực tế ta mới có thể tán thành, nếu không ta thà rằng mình đi thông qua thực tiễn, tổng kết, lại thực tiễn, lại tổng kết… Đến lĩnh ngộ chân chính “Có thể học chi pháp”, sẽ không đi mê tín bất kỳ một “Đại sư” lý luận nào.
Tin hết sách không bằng không sách, Hoàng Cực hào hết thảy kỹ pháp, cuối cùng đều là như thế có được. Đây cũng là Bỉnh Nhiên trong quá trình học Dịch thu hoạch và tâm đắc lớn nhất, cũng không phải nắm giữ một loại thần kỳ kỹ pháp nào đó, mà là nắm giữ một phương hướng chính xác có thể phân rõ thật giả, sẽ không bị lừa dối. Như thế mặc dù đi chậm rãi một chút, nhưng chỉ cần có thể kiên trì đi xuống, liền nhất định có thể đến thành công bỉ ngạn. Bỉnh Nhiên hai mươi năm tâm đắc thể ngộ Lục hào cao cấp thực chiến kỹ pháp, kỳ thật quyển sách trước ” Lục hào tẩy tủy ” đã giới thiệu rất kỹ càng, nhưng là chỉ có dạng này là không đủ, cái này hoàn toàn không đủ để thủ tín tại người, cũng đồng dạng không đủ lấy thủ tín tại mình. Bổn hệ liệt sở dĩ tụ tập cổ kim đại lượng ví dụ thực tế, chính là để chứng minh những kỹ xảo này là đường tắt duy nhất: Chính là dùng một loại kỹ pháp, đến quán thông hết thảy cổ kim ví dụ thực tế!
Giả Bỉnh Khiên, tháng Đinh Hợi năm Canh Dần
Chia sẻ từ Chu Thần Bân Lão Sư
Cổ nhân sáng tạo ra Chu Dịch có thể nói bác đại tinh thâm, nó chẳng những là tinh túy triết học mà còn có tính thực dụng cực mạnh, là một trong những nền tảng đặc biệt thai nghén ra văn minh đông phương.
Một bộ ” Dịch kinh ” hàm chứa không chỉ triết luận uyên thâm vô tận, mà còn là công cụ đặc biệt thực dụng để dự báo và nắm bắt tương lai, công hiệu thần kỳ làm cho người đời kinh thán không thôi. Sớm tại thời kì Thương Chu, cổ nhân đã phát hiện công hiệu dự đoán thần kỳ của Kinh dịch, từ đó kỳ nhân dị sĩ liền bắt đầu xâm nhập tìm tòi nghiên cứu quy luật trong Dịch, mưu cầu giải thuật, đoán định thiên cơ…
Trăm ngàn năm qua, trải qua các triều đại đổi thay, Dịch Học tiên hiền người trước ngã xuống, kẻ sau tiến lên, một lòng cùng nhau tổng kết thực tiễn đã khiến cho Kinh Dịch dần dần chuyển biến thành một hạng mục có thể vì nhân loại dự báo và nắm chắc xu thế tương lai, là công cụ thực dụng có lợi cho việc xu cát tị hung.
Rất nhiều kinh điển cổ dịch đã được sinh ra như Đường mạt Tống sơ ” Hỏa Châu Lâm “, đời Minh ” Hoàng Kim Sách “, đời nhà Thanh ” Tăng San Bốc Dịch “, ” Bốc Phệ Chính Tông “. Trong đó càng đáng nhắc tới chính là Lý Văn huy tinh chỉnh ” Tăng San Bốc Dịch “, cuốn sách này là chỉnh lý trên cơ sở bản chép tay ” Dã Hạc bí truyền ” của cao nhân dự đoán dân gian Dã Hạc lão nhân thời Thanh sơ.
Nghe nói nguyên tác giả tên là Đinh Diệu Cang, tự là Dã Hạc, chính là nhân sĩ thời Minh mạt Thanh sơ, xuất thân danh môn, sau trở thành thi nhân, văn học gia, kịch gia và tiểu thuyết gia trứ danh thời Minh mạt Thanh sơ.
Từ học thuật trong sách, có thể thấy người này nghiên cứu Kinh dịch mấy chục năm, đọc nhiều sách vở, kiến thức uyên bác, dùng Chu Dịch cổ bốc giúp người bài ưu giải nạn, lịch duyệt phong phú tích đức vô số, lúc tuổi già thoái ẩn làm ra cuốn sách này, tổng kết phương pháp xem bói thực dụng quy nạp chỉnh lý lưu lại cho hậu nhân.
Trong sách cổ tất cả đều là kinh nghiệm bí truyền, tên sách là ” Dã Hạc bí truyền “, hoặc vì lý do bí truyền nên đương thời cũng không phổ biến trong dân gian. Lý Văn huy và đồng hương Lý Ngã Bình ngẫu nhiên nhờ cơ duyên lấy được bản chép tay này, lập tức tiến hành nghiên cứu, phát giác thấy linh nghiệm cực kỳ, lòng mang cảm kích, lòng cũng mang chính khí không cam lòng độc hưởng, thế là đem chỉnh lý thành sách mà xuất bản, tên là ” Tăng San Bốc Dịch “, hai người sùng kính Dã Hạc, sách cổ kí tên vẫn là Dã Hạc lão nhân, cũng không có háo danh.
Từ đó một bộ Lục hào dự đoán có tính thực dụng cực mạnh cuối cùng cũng thấy được mặt trời, mấy trăm năm qua chỉ dạy vô số người hữu duyên học được đạo xem bói dự đoán, dự báo tương lai mà biết xu cát tị hung cải thiện nhân sinh quỹ tích, thực sự công đức vô lượng.
Trong sách bằng vào ngôn ngữ thật thà, nghiêm cẩn, tác phong thiết thực, ví dụ đoán quẻ chân thực, lý luận phân tích tinh giản mà có hiệu suất cao, phân loại các loại sự tình, cho nên nhảy lên trở thành thư tịch kinh điển nhất trong lịch đại Chu Dịch cổ bốc dự đoán luận thuật. Có thể nói ba đồng xu nơi tay, biết hết huyền cơ vạn sự.
Vì trong sách nguyên tác giả Dã Hạc lão nhân vốn không phải là thầy giáo, quy nạp Lục hào không có quá nhiều lý luận, tổng kết cũng khó làm được thành hệ thống hoàn chỉnh, trình bày lý luận rất có tác phong “chuồn chuồn lướt nước”, càng có một số lý luận cá biệt chưa đúng, nhưng tám thành tinh hoa lý luận lại ẩn giấu cực sâu tại hơn 400 quẻ ví dụ trong sách, như vàng chôn dưới cỏ lau khắp nơi trên đất, lại không lộ ra trước mắt người đời.
Nếu có thể không ngừng tiến hành nghiên cứu, thực tiễn và tổng kết, không ngừng từ đó hấp thu và tinh luyện Lục hào thực dụng tinh hoa lý luận, không ngừng ứng dụng nghiệm chứng, kỹ năng dự đoán tự nhiên có thể tiến triển phi phàm.
Ta thường nói với mọi người, nghiên cứu ” Tăng San ” không thể theo kiểu cưỡi ngựa xem hoa, chỉ đọc mà không nghĩ, càng không thể chỉ xem lý luận mà coi nhẹ quẻ ví dụ trong sách, cái này không thể nghi ngờ chẳng khác gì là lấy gùi bỏ ngọc, không nhập bảo sơn.
Càng làm cho người ta kính nể là thái độ nghiêm cẩn nghiên cứu học vấn của Dã Hạc lão nhân, trong sách liệt kê tất cả quẻ ví dụ đều là quẻ dự đoán chân thực, không có bất cứ một ví dụ hư cấu nào, chính vì tất cả đều là quẻ ví dụ thật, không có bất kỳ cái gì bịa đặt, cho nên có giá trị nghiên cứu cực mạnh. Chỉ cần có thể đem hơn 400 quẻ ví dụ trong sách chân chính suy nghĩ thấu triệt, thông thường xác suất dự đoán chính xác sự vật, sự việc khoảng 85% cũng không có vấn đề. Đối với người mới học mà nói, đây cũng là một bản tài liệu giảng dạy Lục Hào Dự Đoán tuyệt hảo.
Đương nhiên tìm tòi nghiên cứu đến bây giờ, phát hiện cuốn sách này cũng tồn tại nhất định thiếu hụt, tỉ như quẻ ví dụ có tính hạn chế nhất định, nhưng đối với giá trị toàn diện của quyển sách mà nói, đây chỉ có thể coi là một khuyết thiếu nhỏ, bởi vì khi nghiên cứu đến chiều sâu nhất định sẽ không chỉ thoả mãn với việc hấp thu lý luận của người khác, mà sẽ không ngừng từ trong thực tế tìm kiếm và sáng tạo thứ thuộc về chính mình, học giả có học thành tựu đa phần không thể thoát khỏi giai đoạn kinh lịch gian tân này.
Trong sách tôn sùng chính là một chuyện một quẻ lý niệm, Dã Hạc lão nhân cả đời nghiên Dịch dụng Dịch, kinh lịch mấy chục năm đến lúc tuổi già mới viết được cuốn sách này, tuyệt đối là kinh nghiệm kinh điển.
Hi vọng người mới học có thể từ việc bình các quẻ trong quyển ” Tăng San ” của ta có được thu hoạch của mình.
Chu Thần Bân – Chu Lão Tiên Sinh
Các đầu sách của Chu Lão Tiên Sinh đã được dịch ra việt ngữ, thân mời các đạo hữu tham khảo
Tăng San Bốc Dịch Quẻ Bình – Thượng Thiên
Lời bàn của chúng tôi
Giả Bỉnh Nhiên hay Chu Thần Bân đều là 2 lão sư đáng kính. Tuy cùng một tác phẩm, cho ra 2 quan điểm khác nhau. Người thì cho rằng Dã Hạc dấu nghề, đi tìm con đường khác. Người thì cho rằng dưới nét bút đơn sơ có phần lao thảo, là cả trời kiến thức, từ đó đi sâu phân tích nghiên cứu…
Khó có thể nói ai đúng ai sai, tuy nhiên, nếu cần phải nêu chính kiến, thì Cổ Học cho rằng, người hậu học chúng ta, khi đứng trước bất kỳ một văn bản, 1 vấn đề nào, đều cần phải nỗ lực phân tích để từ đó có thể thấu triệt chúng, vận dụng chúng, biến chúng thành công cụ để sử dụng trong công việc của mình…
Chúc cả nhà học tập thành công!