Cập nhật nội dung chi tiết về Soạn Bài: Tỏ Lòng (Thuật Hoài) – Ngữ Văn 10 Tập 1 mới nhất trên website Techcombanktower.com. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu ngoài mong đợi của bạn, chúng tôi sẽ làm việc thường xuyên để cập nhật nội dung mới nhằm giúp bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.
I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
Phạm Ngũ Lão (các em tham khảo phần giới thiệu tác giả trong SGK Ngữ Văn 10 Tập 1).
2. Tác phẩm
* Hào khí Đông A:
Hào khí Đông A là hào khí đời Trần (chữ Đông và chữ A trong tiếng Hán ghép lại thành chữ Trần). Cụm thuật ngữ này từ lâu đã được dùng để chỉ cái không khí oai hùng, hào sảng của thời Trần (thời kì mà chúng ta có những chiến công lừng lẫy khi cả ba lần đều đánh tan sự xâm lược của giặc Nguyên – Mông).
Hào khí Đông A là chỉ cái khí thế hừng hực của niềm vui chiến thắng, chỉ cái khát khao mang tính thời đại mà ở đó ai ai cũng muốn góp sức dựng xây và dang tay bảo vệ cho sự vững bền mãi mãi của non sông đất nước mình.
Hào khí Đông A từ xã hội đi vào thơ văn trở thành sự kết tinh cho những biểu hiện cao đẹp của lòng yêu nước. Có không ít tác phẩm nổi tiếng mang hơi thở của Hào khí Đông A : Thuật hoài (Tỏ lòng) của Phạm Ngũ Lao, Tụng giá hoàn kinh sư (Phò giá về kinh) của Trần Quang Khải, Hịch tướng sĩ văn của Trần Quốc Tuấn,…
II. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
* Điểm khác nhau giữa câu thơ đầu trong nguyên tác chữ Hán với câu thơ dịch: Hai từ “Hoành sóc” – cầm ngang ngọn giáo được dịch là “múa giáo” nên chưa sát nghĩa và chưa bộc lộ hết sự hào hùng, tư thế hiên ngang, lẫm liệt, mang tầm vóc của vũ trụ của con người cũng như không gian trong câu “Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu”.
* Trong câu thơ thứ nhất:
Thời gian: kháp kỉ thu
Không gian: giang sơn (đất nước)
Con người: một tráng sĩ đang cầm ngang ngọn giáo
Trong câu thơ đầu này, con người xuất hiện trong bối cảnh không gian và thời gian đều rộng lớn. Không gian mở theo chiều rộng của núi sông và mở lên theo chiều cao của sao Ngưu thăm thẳm. Thời gian không phải đo bằng ngày bằng tháng mà đo bằng năm, không phải mới một năm mà đã mấy năm rồi (Kháp kỉ thu). Con người cầm cây trường giáo (cũng đo bằng chiều ngang của non sông), lại được đặt trong một không gian, thời gian như thế thì thật là kì vĩ. Con người hiên ngang ấy mang tầm vóc của con người vũ trụ, non sông, vẻ đẹp ấy được bộc lộ cả bên trong lẫn bên ngoài.
Câu 2:
Câu thơ:
Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu
Câu thơ này có thể hiểu theo 2 cách:
Thứ nhất: thể hiện sức mạnh cùng với ý chí chiến đấu của quân đội nhà Trần, đội quân hùng mạnh như loài hổ báo – những động vật mạnh nhất của rừng xanh và sức mạnh ấy có thể “nuốt trôi trâu”.
Thứ hai: sức mạnh và ý chí chiến đấu của quân đội nhà Trần là vô cùng lớn, sức mạnh ấy có thể át cả sao Ngưu trên bầu trời – sức mạnh của vũ trụ rộng lớn, có thể thay đổi cả giang san đất nước.
Câu 3:
Như chúng ta đã biết, trong thời kỳ này, tư tưởng Nho giáo ảnh hưởng rất lớn đến quan niệm và lối sống của con người, đặc biệt là những đấng nam nhi. Sinh ra trong đời, đấng quân tử luôn mang theo mình một món “nợ tang bồng”. Chừng nào chưa lập được công danh, chưa tạo được tiếng thơm là chưa hoàn thành nghĩa vụ đối với dân, với nước.
Câu 4:
Ý nghĩa của nỗi “thẹn” trong câu thơ cuối:
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu
Nỗi “thẹn” ở đây đã thể hiện vẻ đẹp nhân cách của người anh hùng. Phạm Ngũ Lão là bậc anh hùng của dân tộc, dưới thời Trần ông đã lập rất nhiều chiến công và là đấng quân tử đáng được người đời sau tôn trọng. Nhưng ông vẫn cảm thấy “thẹn” vì chưa có được tài năng mưu lược như Vũ Hầu Gia Cát Lượng để có thể giúp dân cứu nước, “thẹn” vì trí và lực của mình thì có hạn mà nhiệm vụ khôi phục giang sơn, đất nước còn quá bộn bề.
Mặc dù vậy, nhưng nỗi “thẹn” ấy không làm cho hình tượng của Phạm Ngũ Lão nhỏ bé đi mà nó còn khiến người đời thêm hiểu về tấm lòng của ông – luôn muốn được làm những điều tốt đẹp, lớn lao dành cho nhân dân, đất nước.
Câu 5:
Qua bài thơ “Tỏ lòng” cho chúng ta thấy được vẻ đẹp của con người trong thời đại nhà Trần. Hình ảnh con người được đặt ngang với tầm vóc của vũ trũ, mang vẻ lẫm liệt, hào hùng. Họ là những con người luôn hết mình vì dân, vì nước. Mỗi cá nhân đều ý thức tạo nên sức mạnh tập thể, hết mình cống hiến. Chính vì vậy đã tạo nên sức mạnh của thời đại, tạo nên một nhà Trần “bách chiến bách thắng” và hào khí Đông A mà sử sách mãi lưu danh.
Đối với thế hệ trẻ hôm nay, chúng ta học được ở bài thơ cách sống và cách cống hiến cho đời. Để làm được điều đó, ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta cần học tập và không ngừng học hỏi, noi theo các tấm gương anh hùng để giúp đất nước ngày càng phát triển hơn nữa.
5
/
5
(
1
bình chọn
)
Soạn Bài Ngữ Văn Lớp 10: Tỏ Lòng (Thuật Hoài).
I. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI* Đây là bài thơ Đường luật tứ tuyệt viết bằng chữ Hán. Để thâm nhập, tìm hiểu tác phẩm, các em cần:
1. Đọc văn bản:– Đọc to bản phiên âm để cảm nhận âm hưởng hùng tráng và giọng điệu tâm huyết của bài thơ.– Đọc kĩ bản dịch nghĩa để hiểu đúng nội dung tác phẩm.– Đọc bản dịch thơ, so sánh với bản dịch nghĩa xem đã sát đúng chưa (cần chú ý so sánh hai câu thơ đầu).
1. So sánh câu thơ đầu trong nguyên tác chữ Hán với câu thơ dịch để cảm nhận vẻ đẹp của con người trong câu thơ.Hai chữ múa giáo trong lời dịch chưa thể hiện được vẻ đẹp của hai từ hoành sóc của nguyên tác: Hoành sóc giang sơn cáp kỉ thu. Câu thơ dựng lên hình ảnh con người cầm ngang ngọn giáo (hoành sóc) mà trấn giữ đất nước. Cây giáo ấy như phải đo bằng chiều ngang của non sông, và con người cầm ngọn giáo ấy hiện lên với một vẻ hiên ngang, hùng tráng, nổi bật trên bối cảnh của không gian và thời gian. Ở đây, không gian mở ra theo chiều rộng của non sông (giang sơn), còn thời gian trải dài theo năm tháng (cáp kỉ thu) càng làm cho hình ảnh con người thêm hào hùng, đẹp đẽ.
3. Cách hiểu “nợ công danh” trong câu thơ thứ ba.SGK nêu lên hai nghĩa của “nợ công danh”, cần phối hợp cả hai nghĩa đó để hiểu ý nghĩa của câu thơ này. Câu thơ nói lên cái chí của tác giả (cũng là của người anh hùng). Chí ở đây là chí làm trai mang tinh thần, tư tưởng tích cực của Nho giáo: lập công (để lại sự nghiệp), lập danh (để lại tiếng thơm). Lập công danh đã trở thành lý tưởng của trang nam nhi thời phong kiến. Vì vậy công danh được coi là món nợ đời phải trả của kẻ làm trai. Trả xong nợ công danh có nghĩa đã hoàn thành nghĩa vụ với đời, với dân, với nước. Trong hoàn cảnh lịch sử, xã hội lúc đó, chí làm trai có nội dung tích cực và có tác dụng to lớn.
4. Ý nghĩa của nỗi “thẹn” trong câu thơ cuối.Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu. Chưa trả xong nợ công danh mà nghe chuyện Vũ hầu xưa thì luống thẹn thùng. Đó là “nỗi thẹn” của một con người có nhân cách cao cả. Đó cũng là cái tâm rất đẹp mà tác giả đã bày tỏ trong bài thơ.
5. Vẻ đẹp của trang nam nhi thời Trần trong bài thơ và ý nghĩa của nó đối với thế hệ trẻ hôm nayĐây là câu hỏi tổng hợp cuối bài. Từ bốn câu trên, các em có thể tự giải đáp câu hỏi này theo suy nghĩ của mình.
– Đây là vẻ đẹp cái tâm của người anh hùng thể hiện qua nỗi “thẹn” của tác giả trong bài thơ.
– Xưa nay, những người có nhân cách vẫn thường mang trong mình nỗi thẹn. Thử tìm hiểu xem vì sao khi nghe chuyện Vũ hầu, Phạm Ngũ Lão lại thẹn? (trong hệ thống ý tưởng của cả bài thơ).
– Nỗi thẹn đó không làm con người thấp bé đi, trái lại càng nâng cao nhân cách của con người. (Liên hệ với nỗi thẹn của Nguyễn Khuyến khi nghĩ tới Đào Tiềm trong bài thơ Thu vịnh).
Soạn Bài Tỏ Lòng (Thuật Hoài
Soạn bài Tỏ lòng (Thuật hoài)
Câu 1 (trang 116 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
– Bản dịch chưa sát với nguyên tác chữ Hán của câu thơ, từ “múa giáo” chưa thể hiện được hết ý nghĩa của hai từ “hoành sóc”.
+ Từ “hoành sóc” là cầm ngang ngọn giáo mà trấn giữ non sông. Cả ý nghĩa lẫn âm hưởng của từ “hoành sóc” tạo nên cảm giác kì vĩ và lớn lao hơn..
– Trong câu thơ đầu, hình ảnh con người xuất hiện trong bối cảnh không gian, thời gian rộng lớn.
+ Không gian mở theo chiều rộng của núi sông, chiều cao của sao Ngưu thăm thẳm.
+ Thời gian được đo bằng năm (cáp kỉ thu – mấy năm).
– Con người được đặt trong không gian kì vĩ trở nên vĩ đại hơn.
Câu 2 (trang 116 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Câu thơ “Tam quân tì hổ khí thôn ngưu” có hai cách hiểu:
– Cách hiểu thứ nhất, có thể hiểu là: “ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu”.
– Cách hiểu thứ hai, có thể hiểu là: “Ba quân hùng mạnh khí thế át sao Ngưu”.
Câu 3 (trang 116 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Món “nợ công danh” mà nhà thơ nói đến ở đây vừa là khát vọng lập công, lập danh (mong để lại tiếng thơm, sự nghiệp cho đời) vừa có ý “chưa hoàn thành nghĩa vụ đối với dân, với nước”.
– Thời trung đại, trang nam nhi sống theo lí tưởng “Phải có danh gì với núi sông”, với họ lập công danh đóng góp tài sức cho đất nước là một món nợ đời phải trả.
Câu 4 (trang 116 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Ý nghĩa nỗi “thẹn” trong câu thơ cuối:
– Thể hiện vẻ đẹp, giá trị nhân cách của người anh hùng. Phạm Ngũ Lão ‘thẹn” vì chưa có được tài năng mưu lược như Vũ hầu Gia Cát Lượng để giúp dân, giúp nước.
– Nỗi thẹn của con người có trách nhiệm với đất nước, non sông.
→ Cái tâm ngời sáng của con người có tư tưởng trung quân ái quốc.
Bài giảng: Tỏ lòng (Thuật hoài) – Cô Trương Khánh Linh (Giáo viên VietJack)
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng….miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k5: chúng tôi
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:
Giáo Án Ngữ Văn 10 Tiết 37: Đọc Văn Tỏ Lòng ( Thuật Hoài ) Phạm Ngũ Lão
I.MỤC TIÊU BÀI HỌC
– Vẻ đẹp của con người thời Trần với tầm vóc , tư thế , lí tưởng cao cả, vẻ đẹp của thời đại với khí thế hào hùng, tinh thần quyết chiến thắng
– hình ảnh kì vĩ, ngôn ngữ hàm súc , giàu tính biểu cảm
– Đọc hiểu một bài thơ Đường luật
-Hiểu được lí tưởng cao cả và khí phách anh hùng của tác giả – một vị tướng giỏi thời Trần.
– Thấy được những hình ảnh có sức diễn tả mạnh mẽ của bài thơ.
GIÁO ÁN GIẢNG DẠY Phân môn:Đọc văn Tiết 37 Soạn : 12/10/10 TOÛ LOØNG ( Thuaät Hoaøi ) Phaïm Nguõ Laõo I.MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC 1.Kiến thức : - Vẻ đẹp của con người thời Trần với tầm vóc , tư thế , lí tưởng cao cả, vẻ đẹp của thời đại với khí thế hào hùng, tinh thần quyết chiến thắng - hình ảnh kì vĩ, ngôn ngữ hàm súc , giàu tính biểu cảm 2. Kĩ năng - Đọc hiểu một bài thơ Đường luật 3. Tư tưởng : -Hieåu ñöôïc lí töôûng cao caû vaø khí phaùch anh huøng cuûa taùc giaû - moät vò töôùng gioûi thôøi Traàn. - Thaáy ñöôïc nhöõng hình aûnh coù söùc dieãn taû maïnh meõ cuûa baøi thô. II. II. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN GV : SGK, SGV , Thieát keá baøi hoïc HS : SGK, SGV, Đọc bài thơ và soạn bài III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Kiểm tra bài cũ: 3p Bài: "PHONG CÁCH NGÔN NGỮ SINH HOẠT" Yêu cầu: - Thế nào là ngôn ngữ sinh hoạt? - Tìm 2 ví duï veà phong caùch ngoân ngöõ sinh hoaït vaø phaân tích nhöõng ñaëc tröng cuûa phong caùch ngoân ngöõ naøy. 2. Bài mới: 2p Lời vào bài: Giới thiệu: Như trong bài "Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX" đã giới thiệu, thơ văn thời Trần của các vua quan tướng sĩ đều phản ánh "Hào khí Đông A". Trong đó, ta phải kể đến là bài thơ "Thuật hoài" của Phạm Ngũ Lão. Bài thơ là lời tâm sự để bày tỏ ý chí và niềm tự hào dân tộc. Vậy ý chí và niềm tự hào được thể hiện ra sao? Đó là nội dung của bài thơ chúng ta cần tìm hiểu hôm nay. 3.Tổ chức dạy học :40p Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Yeâu caàu caàn ñaït HOẠT ĐỘNG 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu chung về văn bản. Mục tiêu Hiểu biết về phạm Ngũ lão Hiểu về hoàn cảnh ra đời của tác phẩm Cảm hứng sáng tác Tổ chức dạy học - Thao tác 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu về tác giả. - GV: Gọi học sinh đọc phần "Tiểu dẫn" của sách giáo khoa trang 115. - HS: Đọc to, rõ. * Kết quả : --GV chốt lại những ý chính về Phạm Ngũ Lão: Giôùi thieäu vaøi neùt veà Phaïm Nguõ Laõo - Sinh naêm 1255 maát 1320, ngöôøi laøng Phuø Uûng huyeän Ñöôøng Haøo nay laø huyeän Aân Thi, tænh Höng Yeân thuoäc taàng lôùp bình daân. Oâng ñöôïc Traàn Quoác Tuaán tin duøng, tröôùc laø gia khaùch - khaùch trong nhaø, sau ñöôïc Traàn Quoác Tuaán gaû con gaùi nuoâi cho. - Oâng coù nhieàu coâng lao trong cuoäc khaùng chieán choáng quaân Nguyeân, laøm ñeán chöùc Ñieän Suùy vaø phong töôùc quan noäi haàu. Laø moät voõ töôùng nhöng oâng thích ñoïc saùch, ngaâm thô, ñöôïc ca ngôïi laø vaên voõ toøan taøi. - Taùc phaåm coøn laïi laø hai baøi thô : "Toû loøng" vaø "Vieáng thöôïng töôùng quoác coâng Höng Ñaïo Ñaïi Vöông". (SGK) - HS ghi nhận - Thao tác 2: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu về tác phẩm. - GV: Em hãy nhắc lại những tác phẩm mà Phạm Ngũ Lão còn để lại? chốt lại những ý chính về những tác phẩm - HS: Trả lời. * Kết quả : - GV chốt ý : bài + Tỏ lòng (Thuật hoài). + Viếng Thượng Tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương (Vãn Thượng Tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương) - HS ghi nhận * Gv thuyết giảng - Giaûi nghóa caùc töø khoù Nhaän xeùt caùch dòch nghóa giöõa phaàn phieân aâm vaø dòch nghóa - Caùch dòch nghóa raát thoùat. Song coù hai ñieàu caàn löu yù: + Caâu 1: Nguyeân taùc laø Hoøanh saùc (caép ngang ngoïn giaùo) dòch laø caàm ngang ngoïn giaùo khoâng maïnh. Baûn dòch thô laø muùa giaùo caøng khoâng maïnh. Muùa giaùo laø chôø giaëc tôùi ñeå ñoùn ñòch, maát theá maïnh cuûa söï chuû ñoäng. + "Tam quaân tì hoå khí thoân möu". "Khí thoân ngöu" dòch laø "nuoát troâi traâu". Dòch nhö vaäy khoâng sai. Ba quaân söùc maïnh nhö hoå baùo nuoát troâi traâu. Coøn coù moät caùch dòch khaùc laø "Ba quaân huøng saùt khí aùt sao Ngöu". + Choïn caùch dòch naøo cuõng ñuùng, khoâng chúng tôi dòch laø "aùt sao Ngöu" muoán dieãn ñaït ba quaân söùc maïnh nhö hoå baùo, söùc maïnh xung thieân laøm aùt caû sao Ngö. Hieåu nhö vaäy vöøa maïnh meõ vöøa khoûe khoaén, vöøa giaøu yeáu toá thaåm myõ. - HS lắng nghe , chú ý để đọc hiểu Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc hiểu bài Mục tiêu : Hiểu giá trị nội dung và tư tưởng của bài thơ Hình ảnh người trai đời Trần Khát vọng lập chiến công - chí khí người anh hùng Tổ chức dạy học - Thao tác 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu Hình tượng con người thời Trần - GV: Gọi học sinh đọc lại hai câu thơ đầu cả phần phiên âm và dịch nghĩa, dịch thơ? - GV định hướng cho học sinh tìm hiểu câu thơ thứ nhất. Em hiểu như thế nào về nghĩa của từ "Hoành sóc" trong câu thơ đầu tiên? - Hai caâu thô ñaàu ñaõ theå hieän khí phaùch anh huøng cuûa vò töôùng vaø quaân ñoäi nhaø Traàn nhö theá naøo? - HS: Đọc diễn cảm. * Kết quả : - GV dịnh hướng - HS theo dõi ghi nhận Thao tác 2: tìm hiểu hai câu cuối GV yêu cầu HS đọc hai câu cuối và nêu câu hỏi : - Hai caâu thô cuoái giuùp em hieåu theá naøo veà coâng danh maø ngöôøi nam nhi phaûi traû? Lí töôûng coâng danh mang noäi dung gì? - HS thực hiện * Kết quả : - GV định hướng - HS ghi nhận * Kết luận : - GV giảng + bình : -Theo tinh thaàn chung cuûa nho giaùo, laäp coâng ñeå laïi söï nghieäp, laäp danh ñeå laïi tieáng thôm (phaûi coù danh gì vôùi nuùi soâng - Nguyeãn Coâng Tröù). Coâng danh nhö moät moùn nôï maø trang nam nhi thôøi phong kieán phaûi traû. Coâng danh ñaõ trôû thaønh lyù töôûng. Vôùi Phaïm Nguõ Laõo lyù töôõng coâng danh mang noäi dung tieán boä. Noù khoâng ñoân thuaàn laäp coâng ñeå haønh danh maø noù laø moùn nôï trang nam nhi phaûi traû. Lyù töôûng coâng danh ñaõ trôû thaønh hoaøi baõo, khaùt voïng cuûa keû laøm trai. "Coâng danh vuõ haàu" "Coâng danh nam töû coøn vöông nôï" - Hai tieáng "vöông nôï" khaéc saâu ñieàu da dieát trong loøng. Bôûi Phaïm Nguõ Laõo yù thöùc ñöôïc raènh mình chöa traû ñuû moùn nôï aáy. Neáu hai caâu ñaàu laø töï haøo cuûa duõng khí thì hai caâu sau laïi laéng saâu yù thöc traùch nhieäm cuûa moät vò töôùng taøi ba vaø ñöùc ñoä. - Phaïm Nguõ Laõo cho raèng mình chöa traû ñöôïc moùn nôï aáy, chöa laäp ñöôïc coâng danh laø bao. Nhaø thô haï chöõ "theïn"coù nghóa laø hoå theïn. So vôùi cha oâng, mình chöa coù gì ñaùng noi. Khaùt voïng lôùn lao mong muoán laäp nhieàu coâng danh hôn nöõa, nhieàu möu keá, chieán löôïc, taøi ba hôn nöõa. Khaùt voïng aáy laïi raát khieâm nhöôøng. Lôùn lao maø vaãn khieâm nhöôøng vì so saùnh vôùi Vuõ Haàu Löôïng (Gia Caùt Löôïng) moät möu thaàn gioûi duøng binh, duøng ngöôøi coøn laø moät beà toâi cuûa nhaø haùn. Yù chí nam nhi ñeïp bieát bao - Baøi thô theå hieänû khí phaùch vaø hoaøi baõo lôùn lao cuûa moät vò töôùng ñôøi Traàn trong cuoäc khaùng chieán choáng quaân Nguyeân - Thaáy ñöôïc khí theá haøo huøng cuûa caû moät thôøi ñaïi vaø hoaøi baõo lôùn cuûa moät vò töôùng treû tuoåi muoán coù söï nghieäp coâng danh nhö Gia Caùt Löôïng ñeå phoø vua giuùp nöôùc - Ngheä thuaät ngoân töø, bieåu töôïng gaây nhieàu caûm xuùc. -HS lắng nghe và nhập tâm HOẠT ĐỘNG 3:Tổng kết MỤC TIÊU Khắc sâu kiến thức bài học Hiểu và nhớ vấn đề . rút ra giá trị tư tưởng và nghệ thuật bài thơ Học tập phẩm chất kiên cường Tổ chức thực hiện - Thao tác 1:Nghệ thuật - GV: Bài thơ có đặc điểm nổi bật gì về mặt nghệ thuật? - HS: Trả lời. * Kết quả : - GV định hướng - HS ghi nhận - GV khẳng định thêm: + Bài thơ đạt tới độ súc tích cao: chỉ có 4 câu, mỗi câu 7 chữ nhưng diễn tả rất đầy đủ và ấn tượng về cái chí, cái tâm của một người anh hùng. + Ngoài ra, bài thơ còn có những hình ảnh mang đậm chất sử thi: = Con người xuất hiện với tư thế kì vĩ; = Không gian kì vĩ, bao la; = Thời gian cũng kì vĩ, bao la; - Thao tác 2:Nội dung - GV: Còn về mặt nội dung, bài thơ thể hiện điều gì? - HS: Dựa vào phần ghi nhớ của sách giáo khoa để trả lời. GV liên hệ giáo dục kĩ năng: + Học xong bài thơ này, em có ấn tượng gì về vẻ đẹp của con người thời Trần? + Ngày nay, thế hệ trẻ học được gì ở họ? - HS: Phát biểu tự do. * Kết luận : GV định hướng chung HS lắng nghe và nhập tâm I. Tìm hieåu chung Tác giả : SGK + Sinh năm 1255 mất 1320, người làng Phù Ủng - huyện Đường Hào (nay là Ân Thi - Hưng Yên). + Là con rể của Trần Hưng Đạo. + Có nhiều công lao trong cuộc kháng chiến chống Nguyên - Mông. + Thích đọc sách, ngâm thơ và được ngợi ca là người văn võ toàn tài. Vaên baûn a.Thể thơ và bố cục: - Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật chữ Hán. - Bố cục: + Hai câu đầu: Vẻ đẹp hào hùng của con người thời Trần. + Hai câu sau: Vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách, lí tưởng của tác giả. b. Chủ đề: Chí làm trai với lí tưởng "trung quân ái quốc". II. Ñoïc - Hieåu 1. Hai caâu thơ đầu : Vóc dáng hùng dũng - Hình ảnh tráng sĩ : - "Hoành sóc giang san kháp kỉ thu" (Múa giáo non sông trải mấy thu) + Hoành sóc: cầm ngang ngọn giáo trấn giữ biên cương. à vẽ lên tư thế hiên ngang, kiên cường, lẫm liệt của người tráng sĩ. + Giang san: đất nước, non sông à không gian rộng lớn, kì vĩ, có tầm vóc vũ trụ. + Kháp kỉ thu: đã trải qua mấy mùa thu, mấy năm rồi à thời gian chiến đấu bảo vệ đất nước, bất chấp mọi hiểm nguy. _ Con người xuất hiện với tư thế, tầm vóc hiên ngang - hào hùng và có hành động lớn lao, kì vĩ. - Hình ảnh ba quân : - "Tam quân tì hổ khí thôn Ngưu." (Ba quân thế mạnh nuốt trôi trâu) + Tam quân: = nghĩa hẹp: ba đạo quân (tiền quân, trung quân, hậu quân) = nghĩa rộng: chỉ toàn thể quân dân thời Trần. à tượng trưng cho sức mạnh của dân tộc. + Thủ pháp so sánh, ẩn dụ - "tì hổ": sức mạnh như hổ báo à làm nổi bật khí thế dũng mãnh, hào hùng của quân đội nhà Trần. + Thủ pháp phóng đại - "khí thôn Ngưu": khí thế hùng dũng át cả sao Ngưu. à khí thế, sức mạnh làm lay chuyển cả đất trời. _ Câu thơ làm nổi bật được sức mạnh, "Hào khí Đông A" của dân tộc và niềm tự hào của tác giả. 2. Khát vọng hào hùng: - "Nam nhi vị liễu công danh trái" (Công danh nam tử còn vương nợ) + "công danh trái": món nợ công danh, sự nghiệp của kẻ làm trai (công danh nam tử). à công danh và sự nghiệp được coi là món nợ đời cần phải trả của kẻ làm trai + Nam nhi vị liễu: chưa trả xong món nợ công danh của kẻ làm trai. à khát vọng lập công, lập danh để giúp nước, giúp đời. _ Tác giả cho rằng mình chưa trả xong món nợ công danh nên trăn trở và băn khoăn. - "Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu" (Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ Hầu) + Vũ Hầu: Khổng Minh Gia Cát Lượng đời Hán, nổi tiếng tài đức, có công lớn giúp Lưu Bị lập nên giang sơn. + Nỗi thẹn : = vì chưa có tài mưu lược lớn như Vũ Hầu Gia Cát Lượng để cống hiến cho đất nước. = mang nhân cách cao cả: có khát vọng và có ý thức trách nhiệm đối với đất nước. _ Khát vọng phụng sự đất nước và lập công báo quốc. III. TỔNG KẾT: 1. Nghệ thuật: - Ngôn ngữ hàm súc, cô đọng; - Hình ảnh hoành tráng, giàu sức biểu cảm, có tính sử thi. 2. Nội dung: Ghi nhớ - sách giáo khoa Kĩ năng sống: - Lí tưởng sống cao cả 4. CỦNG CỐ :1p - Qua bài học này nắm được: + Nội dung: Vẻ đẹp của con người và thời đại thời Trần qua hình tượng trang nam nhi với lí tưởng và nhân cách lớn lao, sức mạnh và khí thế hào hùng. Đó chính là tinh thần và khí phách của "Hào khí Đông A". + Nghệ thuật: thơ tỏ chí hàm súc, đầy sức gợi, xây dựng hình tượng nhân vật lớn lao, hoành tráng, mang tầm vóc sử thi. 5. DẶN DÒ:1p - Học thuộc lòng bài thơ (bản phiên âm và bản dịch thơ.) - Soạn bài học tiết kế tiếp: Bài "Cảnh ngày hè" - Nguyễn Trãi.Bạn đang đọc nội dung bài viết Soạn Bài: Tỏ Lòng (Thuật Hoài) – Ngữ Văn 10 Tập 1 trên website Techcombanktower.com. Hy vọng một phần nào đó những thông tin mà chúng tôi đã cung cấp là rất hữu ích với bạn. Nếu nội dung bài viết hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!