Cập nhật nội dung chi tiết về Soạn Bài: Hồi Trống Cổ Thành – Ngữ Văn 10 Tập 2 mới nhất trên website Techcombanktower.com. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu ngoài mong đợi của bạn, chúng tôi sẽ làm việc thường xuyên để cập nhật nội dung mới nhằm giúp bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.
I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả: La Quán Trung (các em tham khảo phần giới thiệu chi tiết về tác giả trong SGK Ngữ Văn 10 Tập 2).
2. Tác phẩm
* Xuất xứ: Văn bản Hồi trống Cổ Thành được trích từ hồi 28 trong tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung.
* Thể loại: Tam quốc diễn nghĩa là một bộ tiểu thuyết được viết theo kết cấu chương hồi.
* Tóm tắt:
Đoạn trích Hồi trống Cổ Thành kể về việc Quan Công đưa hai chị dâu sang Nhữ Nam, kéo quân đến Cổ Thành gặp được Trương Phi. Nào ngờ, việc Quan Công hàng Tào Tháo bị Trương Phi hiểu lầm là bội nghĩa, đòi giết Quan Công. Để xua tan mối nghi ngờ, Quan Công đã chấp nhận ngay điều kiện Trương Phi đưa ra: Phải lấy đầu Sái Dương (viên tướng của Tào Tháo) trong ba hồi trống. Chưa dứt một hồi, đầu Sái Dương đã lăn dưới đất. Bấy giờ, Trương Phi mới hiểu được lòng dạ trung thực của Quan Công, rỏ nước mắt khóc, thụp lạy Quan Công.
* Bố cục:
Văn bản Hồi trống Cổ Thành có thể được chia làm 2 phần:
Phần 2: còn lại : Quan Công chém đầu Sái Dương, xóa bỏ hiểu lầm của Trương Phi, anh em đoàn tụ.
II. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
Trương Phi nổi giận định đâm chết Quan Công là do:
Trương Phi là một con người cương trực nhưng tính tình lại nóng nảy, đối với kẻ thù, với người phản bội thì chỉ có thể nói chuyện bằng gươm đao. Trương Phi nghĩ rằng Quan Công hàng Tào Tháo cũng là theo giặc, là bội nghĩa, là phản bội anh em.
Câu 2:
Đặt nhan đề cho đoạn trích là Hồi trống Cổ Thành là bởi nó là một biểu tượng nghệ thuật:
Ý nghĩa:
Biểu dương cho tinh thần trung nghĩa của Trương Phi
Ca ngợi tình cảm anh em giữa Lưu, Quan, Trương
Đây là hồi trống thách thức, minh oan và đoàn tụ anh em
Câu 3:
Có ý kiến cho rằng “nóng như Trương Phi” còn là nóng lòng muốn biết sự thực, nóng lòng xác định phải trái, đúng sai, chứ không phải chỉ là nóng nảy do cá tính gàn dở. Em đồng ý với ý kiến trên. Bởi Trương Phi nóng nảy do cá tính gàn dở vì nhân vật thiếu bình tĩnh khi vừa biết tin báo đã múa xà mâu muốn đâm Quan Công. Nhưng khi mối nghi ngờ bất phân định, Trương Phi muốn Quan Công tự thanh minh cho mình bằng hành động mới thuyết phục. Đó là sự nóng nảy muốn biết sự thực, muốn xác định phải trái, đúng sai.
Câu 4:
Nói: Nếu không có chi tiết Trương Phi thẳng tay giục trống thì đoạn văn sẽ tẻ nhạt, mất hết ý vị Tam Quốc bởi vì:
Tam quốc diễn nghĩa là một tác phẩm mang màu sắc hùng tráng, mang âm hưởng của sử thi anh hùng, âm vang âm hưởng anh hùng ca chiến trận với những việc lớn lao, siêu phàm
Chi tiết Trương Phi thẳng tay giục trống chính là cao trào của truyện, nó giúp cho cuộc hội ngộ và giải oan mang màu sắc của một bản hùng ca
Hồi trồng giục đó vừa là thước đo tài năng của Quan Công, lại vừa thể hiện tính cách bộc trực của Trương Phi
Giúp cho đoạn văn thêm đậm đà không khí chiến trận và khí phách anh hùng, đậm đà ý vị Tam Quốc.
4
/
5
(
5
bình chọn
)
Soạn Bài Ngữ Văn Lớp 10: Hồi Trống Cổ Thành
Soạn bài Ngữ văn lớp 10: Hồi trống cổ thành trích trong Tam quốc diễn nghĩa do La Quán Trung sáng tác.
I – KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. La Quán Trung (1330 – 1400), nhà văn Trung Quốc, tên là La Bản, tự Quán Trung, hiệu Hồ Hải tản nhân, người Thái Nguyên, tỉnh Sơn Tây, sống vào khoảng cuối Nguyên, đầu Minh.
“La Quán Trung với các tác phẩm của mình, đặc biệt là Tam quốc chí diễn nghĩa, đã trở thành người mở đường cho tiểu thuyết lịch sử sau này.”([1])
Về tác phẩm, ngoài Tam quốc chí diễn nghĩa, ông còn viết Tuỳ đường lưỡng triều chí truyện, Tấn Đường ngũ đại sử diễn nghĩa, Bình yêu truyện, và vở tạp kịch Tống Thái Tổ long hổ phong vân hội.
2. Tam quốc diễn nghĩa là bộ tiểu thuyết được viết theo kết cấu chương hồi.
Tiểu thuyết chương hồi: một thể thuộc loại tác phẩm tự sự dài hơi của Trung Quốc, thịnh hành vào đời Minh, Thanh.
Tiểu thuyết chương hồi thoát thai từ thoại bản, một loại tiểu thuyết bạch thoại từ đời Tống… Thoại bản giảng sử thường là trường thiên. Câu chuyện lịch sử dài, phải chia làm nhiều đoạn, kể làm nhiều lần (hồi). Để phân biệt, người ta đặt tiêu đề cho mỗi hồi gọi là “hồi mục”, và để hấp dẫn, người ta ngắt ở những đoạn có tình tiết quan trọng, và kết bằng câu: “Muốn biết sự việc ra sao, xin xem hồi sau phân giải”. Những đoạn ấy thành chương, hồi trong truyện dài.
…Chịu ảnh hưởng kết cấu thoại bản, tiểu thuyết chương hồi có mấy đặc điểm: trước hết, nội dung câu chuyện được thể hiện chủ yếu qua hành động và ngôn ngữ nhân vật hơn là qua sự miêu tả tỉ mỉ về tâm lí, tính cách. Thứ hai, câu chuyện được phát triển qua những tình tiết có xung đột căng thẳng mang nhiều kịch tính. Cuối cùng, nghệ thuật khắc hoạ nhân vật mang nhiều tính ước lệ.”([2])
3. Trong đoạn trích Hồi trống Cổ Thành, thông qua sự hiểu lầm của Trương Phi đối với Quan Công, tác giả ca ngợi phẩm chất trong sáng, đẹp đẽ của Trương Phi: cương trực, trung thành và trọng nghĩa khí – những phẩm chất đáng trân trọng của một trang hảo hán trong xã hội xưa.
II – RÈN LUYỆN KĨ NĂNG
1. Tìm hiểu khái quát về tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa
Gợi ý: Đây là bộ tiểu thuyết lịch sử dài 120 hồi, ra đời giữa thế kỉ XIV. Trước khi trở thành tiểu thuyết, cốt truyện của nó được lưu truyền rộng rãi trong nhân dân và được thêm thắt, bổ sung nhiều. Cuối đời Nguyên đầu đời Minh, La Quán Trung thu thập những câu chuyện lưu truyền trong nhân dân, dựa vào những bản chép tay của những nhà viết sử và những tác phẩm văn học nghệ thuật ra đời trước đó, chỉnh lí lại thành Tam quốc diễn nghĩa.
Phần lớn những sự kiện, nhân vật trong Tam quốc diễn nghĩa lấy từ những câu chuyện, con người có thật trong lịch sử thời Tam quốc. Nhưng do quá trình hình thành phức tạp và chịu sự chi phối của tư tưởng “tôn Lưu biếm Tào” nên những nhân vật và sự kiện đó có khoảng cách khá xa với sự thật lịch sử.
Đoạn trích thuộc hồi thứ 28 của tác phẩm
2. Tóm tắt phần trước của đoạn trích
Quan Công trúng kế của Tào Tháo, dẫn quân ra ngoài thành Hạ Bì nên bị thất thủ. Ba anh em Lưu Bị, Quan Công, Trương Phi lạc nhau mỗi người một nơi. Khi Quan Công bị quân Tào bắt, Trương Liêu, một viên tướng của Tào Tháo là bạn của Quan Công thời trẻ đã đến thuyết phục Quan Công về với Tào Tháo. Quan Công ra ba điều kiện trong đó có một điều kiện là hễ nghe tin Lưu bị ở đâu thì phải để cho Quan Công về ngay với anh. Khi nghe tin Lưu Bị sống ở bên Viên Thiệu, Quan Công đã vượt qua năm cửa ải, chém sáu tướng, đưa hai chị dâu là Cam phu nhân và Mi phu nhân về với Lưu Bị. Trên đường về, đến Cổ Thành, gặp Trương Phi và xung đột đã xảy ra do hiểu lầm.
3. Tìm hiểu bố cục đoạn trích
Gợi ý: Có thể chia đoạn trích làm 5 phần:
Đoạn 1, phần trình bày (từ đầu đến… bảo Trương Phi ra đón hai chị): Giới thiệu nhân vật, sự việc, hoàn cảnh;
Đoạn 2, phần khai đoan (từ Trương Phi từ khi… đến… cũng phải theo ra thành): Mâu thuẫn giữa Trương Phi và Quan Công bắt đầu;
Đoạn 3, phần phát triển (từ ” Quan Vũ trông thấy Trương Phi ra… đến… Không phải quân mã là gì kia): Các biến cố tiếp diễn;
Đoạn 4, phần đỉnh điểm (từ Quan Công ngoảnh lại… đến… Thừa tướng đến bắt mày): Sự xuất hiện của Sái Dương;
Đoạn 5, phần mở nút (phần còn lại): Việc Quan Công chém rơi đầu Sái Dương;
Những tình tiết cuối khiến kết cục câu chuyện được giải quyết triệt để hơn, cũng có thể xem phần này thuộc phần mở nút.
4. Phân tích những biện pháp nghệ thuật cơ bản đã được sử dụng để khắc hoạ tính cách nhân vật Trương Phi.
Gợi ý: Nghệ thuật miêu tả ngoại hình và tính cách nhân vật: qua ngôn ngữ, cử chỉ, hành động, trong quan hệ với các nhân vật khác…
Ngôn ngữ miêu tả của tác giả rất phù hợp tính cách nhân vật (“Trương Phi mắt trợn tròn xoe, râu hùm vểnh ngược, hò hét như sấm, múa xà mâu chạy lại đâm Quan Công”); ngôn ngữ nhân vật mang đậm nét tính cách vốn có: bộc trực, nóng nảy.
Hành động nhanh gấp.
Các nhân vật khác: Tôn Càn, Cam phu nhân, Mi phu nhân ra sức thanh minh cho Quan Công nhằm ngăn hành động vội vàng của Trương Phi nhưng không làm Trương Phi thay đổi suy nghĩ. Chứng tỏ lúc này Trương Phi cũng cẩn trọng trong suy nghĩ chứ không phải nóng vội như bình thường nữa. Nguyên do vì đây là vấn đề hết sức hệ trọng, lời thề trung nghĩa đối với các đấng trượng phu quả là thiêng liêng.
5. Phân tích tính cách nhân vật Trương Phi
Gợi ý:
Trương Phi vốn là người cương trực, nóng nảy, suy nghĩ đơn giản. Nhưng ở đoạn này, Trương Phi không dễ dàng nghe lời thanh minh của Tôn Càn hay sự bênh vực Cam phu nhân và Mi phu nhân đối với Quan Công. Chứng tỏ, sự nghi ngờ trong Trương Phi rất lớn, trước vấn đề hệ trọng, Trương Phi quả là rất cẩn trọng. Bởi thế, chỉ có một cách duy nhất là Quan Công tự thanh minh cho mình bằng hành động mới thuyết phục được Trương Phi.
Như thế, Trương Phi không chỉ là người nóng nảy, thô lỗ mà còn là người tế nhị và cẩn trọng nữa. Tế nhị và thô lỗ là hai nét tính cách đối lập nhau, vậy mà lại thống nhất với nhau trong con người Trương Phi. Điều đó cũng giống như Quan Công vừa tự cao lại vừa khiêm nhường vậy. Cái tài của tác giả là đã tạo ra được tình huống cho cả hai nhân vật chính của tác phẩm đều bộc lộ sự thống nhất của những nét tính cách đối lập trong bản thân một nhân vật. Vì thế, đoạn trích có kịch tính và rất hấp dẫn đối với người đọc.
6. Cả hai nhân vật Trương Phi và Quan Công đều bộc lộ nét tính cách đối lập so với bản thân trước đó, hãy phân tích để thấy rõ điểm này.
Gợi ý:
Quan Công tỏ ra khiêm nhường, nhũn nhặn, khác hẳn mọi khi.
Trương Phi tỏ ra thận trọng cũng khác hẳn sự giản đơn trong suy nghĩ thường ngày.
Để làm nổi rõ vấn đề đó, tác giả đã khéo léo dùng nhiều thủ pháp nghệ thuật như miêu tả hình dung, diện mạo, thái độ, ngôn ngữ và hành động của mỗi nhân vật.
7. Phân tích tính cách nhân vật Quan Công
Quan Công là một người trung nghĩa: “Thân tại Tào doanh, tâm tại Hán”, tình thế bắt buộc phải ở doanh trại của Tào nhưng chưa từng xuất hiện trong đầu ý nghĩ phản bội.
Quan Công trong đoạn trích này tỏ ra rất khiêm nhường, nhũn nhặn. Đó là thái độ hết sức hợp lí và cần thiết khi mà Quan Công ở trong tình cảnh “tình ngay lí gian”. Để thanh minh, nhất là trước một người nóng nảy như Trương Phi, không thể tự cao, tự phụ, không thể dõng dạc, đường hoàng như ở nơi khác, trong hoàn cảnh khác được. Bởi thế, Quan Công còn phải nhờ đến cả hai chị dâu minh oan cho mình. Không hiệu quả, Quan Công lại phải tự mình kêu oan. Không nên hiểu đây là sự uỷ mị, yếu đuối. Phải hiểu giá trị của lời thề kết nghĩa vườn đào thiêng liêng như thế nào, phải hiểu quan niệm “trung thần thà chịu chết không chịu nhục”, “đại trượng phu không thờ hai chủ” mới thấy cách xử sự của Quan Công trước Trương Phi như thế là hợp tình, hợp lí.
8. Phân tích diễn biến tâm lí của các nhân vật
Gợi ý:
Trương Phi hiểu lầm cho rằng Quan Công đã từng sống ở doanh trại của Tào Tháo tức là đã theo Tào Tháo, phản bội anh em Lưu Bị và Trương Phi.
Khi gặp Trương Phi thấy Trương Phi “mắt trợn tròn xoe, râu hùm vểnh ngược, hò hét như sấm, múa bát xà mâu, chạy lại đâm Quan Công”, Quan Công đã nói: “Hiền đệ cớ sao như thế, há quên nghĩa vườn đào ru?”. Câu nói ấy đã như đổ thêm dầu vào lửa, làm Trương Phi càng bừng bừng lửa hận. Thực chất, Quan Công do không biết Trương Phi đang hiểu lầm mình nên đem việc kết nghĩa vườn đào của ba anh em ra để nhắc nhở, uốn nắn thái độ phẫn khích có phần thái quá của Trương Phi. Không ngờ câu nói ấy đã phản tác dụng, vì lúc này Trương Phi đang hiểu lầm Quan Công cho nên Trương Phi coi Quan Công như một kẻ đã phản bội, lại còn ra vẻ nhắc lại lời thề kết nghĩa, như thế thật đáng xử theo đúng luật đã được quy định khi họ thề nguyền: “Nếu ai bội nghĩa quên ơn thì trời người cùng giết”.
Gợi ý:
Nhan đề Hồi trống Cổ Thành gợi ra không khí trận mạc. Đoạn trích không chỉ nói về một mâu thuẫn chủ yếu là mâu thuẫn giữa Trương Phi và Quan Công mà còn nói tới một mâu thuẫn thứ yếu là mâu thuẫn giữa Quan Công và Sái Dương. Sự hấp dẫn của đoạn trích là mâu thuẫn thứ yếu đã có tác dụng làm mâu thuẫn chủ yếu thêm căng thẳng.
Trong câu chuyện, hồi trống là điều kiện. Trương Phi ra điều kiện rất khắc nghiệt rằng sau ba hồi trống Quan Công phải chém được đầu Sái Dương. Quan Công, trước đó đã bị Lưu Bị ngờ vực. Khi nghe tin Quan Công ở trong doanh trại Tào Tháo, Lưu Bị đã viết thư khiển trách nặng nề: “Bị cùng túc hạ kết nghĩa vườn đào, thề cùng sống thác, nay sao nửa đường bỏ nhau, cắt đứt ân nghĩa? Túc hạ nếu muốn lập công danh, toan đường phú quý, Bị xin đem đầu dâng túc hạ để túc hạ lập nên công lớn… “. Dù đã viết thư phúc đáp rằng: “… Em có bụng khác, thần người cùng giết. Moi gan rạch mật, bút giấy không nói hết lời… Xin nhủ lòng soi xét”, nhưng trong lòng Quan Công khát vọng minh oan vẫn thôi thúc và vì thế mà sức mạnh và tài năng đã nhân lên gấp bội để tỏ rõ tấm lòng trong sáng của mình. Thêm nữa, sẵn mâu thuẫn với Sái Dương, Quan Công đã chém được đầu Sái Dương trong một thời gian rất ngắn, ngắn hơn cả điều kiện hà khắc mà Trương Phi đã đặt ra.
Nhan đề Hồi trống Cổ Thành vừa gợi lên không khí trận mạc, vừa là biểu tượng cho lòng trung nghĩa, cho tinh thần dũng cảm và quang minh chính đại.
10. Có thể đối chiếu với bài Tức cảnh của Hồ Chí Minh để hiểu rõ hơn tính cách của hai nhân vật Trương Phi và Quan Công trong đoạn trích. Đồng thời thấy được tư tưởng đề cao tín nghĩa của người xưa.
Nguyên văn:
Thụ sao([3]) xảo hoạ Trương Phi tượng,Cành lá khéo in hình Dực Đức,Vầng hồng sáng mãi dạ Quan Công;Năm tròn cố quốc tăm hơi vắng,Tin tức bên nhà bữa bữa trông. Xích nhật trường minh Quan Vũ tâm;Tổ quốc chung niên vô tín tức,Cố hương mỗi nhật vọng hồi âm.
Dịch thơ:
Soạn Bài Hồi Trống Cổ Thành
Soạn bài Hồi trống Cổ Thành (trích hồi 28 – Tam quốc diễn nghĩa)
Hướng dẫn soạn bài
Tóm tắt
Đoạn trích Hồi trống Cổ Thành thuộc hồi 28. Quan Công đưa hai chị dâu sang Nhữ Nam, kéo quân đến Cổ Thành gặp được Trương Phi. Nào ngờ, việc Quan Công hàng Tào Tháo bị Trương Phi hiểu lầm là bội nghĩa, đòi giết Quan Công. Để xua tan mối nghi ngờ, Quan Công đã nhận ngay điều kiện Trương Phi đưa ra : Phải lấy đầu Sái Dương (viên tướng của Tào Tháo) trong ba hồi trống. Chưa đứt một hồi, đầu Sái Dương đã lăn dưới đất. Bấy giờ, Phi mới hiểu được lòng dạ trung thực của Quan Công, rỏ nước mắt khóc, thụp lạy Quan Công.
Bố cục:
– Phần 1 (từ đầu… đem theo quân mã chứ!) : Trương Phi hiểu lầm Quan Công.
– Phần 2 (còn lại) : Quan Công chém Sái Dương, giải hiềm nghi, anh em đoàn tụ.
Câu 1 (trang 79 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2):
Trương Phi nổi giận định đâm chết Quan Công vì Trương Phi là người cương trực, nóng nảy, với kẻ thù, với sự phản bội chỉ có thể nói chuyện bằng gươm đao. Trương Phi nghĩ rằng Quan Công hàng Tào Tháo cũng là theo giặc, là bội nghĩa, phản bội anh em.
Câu 2 (trang 79 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2): Nhan đề Hồi trống Cổ Thành với hình tượng hồi trống trở thành biểu tượng nghệ thuật với ý nghĩa :
– Như trút hết tâm trạng đầy mâu thuẫn, xúc động, căng thẳng của Trương Phi.
– Gợi không khí trận mạc, biểu trưng cho lòng trung nghĩa của Quan Công.
– Ca ngợi tình nghĩa vườn đào của ba anh em : Lưu – Quan – Trương.
– Hồi trống thách thức, minh oan và đoàn tụ của các anh hùng.
Câu 3 (trang 79 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2):
“Nóng như Trương Phi” là nóng nảy do cá tính gàn dở vì nhân vật thiếu bình tĩnh khi vừa biết tin báo đã múa xà mâu muốn đâm Quan Công. Nhưng khi mối nghi ngờ bất phân định, Trương Phi muốn Quan Công tự thanh minh cho mình bằng hành động mới thuyết phục. Đó là sự nóng nảy muốn biết sự thực, phải trái.
Câu 4 (trang 79 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2):
Chi tiết Trương Phi thẳng tay giục trống làm nên ý vị Tam quốc và thú vị. Vì hồi trống giục lên mang đến không khí trận mạc, là điều kiện để Quan Công minh chứng lòng trung nghĩa, gan dạ của mình. Hồi trống giục còn thể hiện tính cách bộc trực của Trương Phi, vừa tạo ra không khí hào hùng thời chiến.
Luyện tập
Câu 1 (trang 79 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2): Xem lại mục Tóm tắt phần đầu bài soạn.
Câu 2 (trang 79 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2): Tính cách nhân vật Trương Phi được biểu hiện :
– Cương trực, nóng nảy : Vay lương thực không được đã đuổi quan huyện, cướp ấn thụ, chiếm thành. Vừa hay tin Quan Công đến chẳng nói chẳng rằng mà xông ra muốn giết. Khi Tôn Càn và hai chị thanh minh chỉ như đổ thêm dầu vào lửa.
– Rất hiểu đạo lí “trung thần thà chịu chết chứ không chịu nhục” và lấy đó làm cơ sở bác bỏ những lời thanh minh.
– Cẩn trọng : Khi Sái Dương chết, Trương Phi còn nghi ngờ hỏi kĩ tên lính bị bắt.
– Biết hối lỗi và giàu tình cảm “rỏ nước mắt khóc, thụp lạy Vân Trường”.
Câu 3 (trang 79 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2): Sự khác biệt giữa tính cách Trương Phi và Quan Công :
– Quan Công trung nghĩa, khiêm nhường, vẫn nhũn nhặn xưng huynh đệ, cố gắng giải thích.
– Trương Phi nóng nảy vẫn thận trọng cũng khác hẳn sự giản đơn trong suy nghĩ hàng ngày.
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng….miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k5: chúng tôi
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:
Soạn Bài Hồi Trống Cổ Thành Của La Quán Trung
1. Tóm tắt nội dung bài học
Nội dung
Ngợi ca tấm lòng trung thực, ngay thẳng- một biểu hiện của lòng trung nghĩa của Trương Phi.
Khẳng định lòng trung nghĩa của Quan Công.
Ca ngợi tình anh em kết nghĩa vườn Đào của họ.
Nghệ thuật
Nghệ thuật kể chuyện đặc sắc, cảm nhận được không khí chiến trận của tác phẩm được thể hiện qua đoạn trích.
Tình huống truyện mâu thuẫn, giàu kịch tính.
Xây dựng tính cách nhân vật độc đáo, đặc sắc.
2. Soạn bài Hồi trống Cổ Thành chương trình chuẩn
Câu 1: Tại sao Trương Phi nổi giận định đâm chết Quan Công?
Trương Phi đã hùng hổ với ý định đâm chết Quan Công vì:
Trương Phi đang có những hiểu lầm đối với Quan Công.
Trương Phi vốn là một con người nóng nảy và rất cương trực. Vốn mang sẵn hiềm nghi, khi gặp lại, nghe thấy lời nói của Quan Công “Hiền đệ cớ sao như thế, há quên nghĩa vườn đào ru?” thì lại càng giận dữ hơn. Trong suy nghĩ của Trương Phi, Quan Vũ theo Tào phản bội anh em, đã phản bội còn rêu rao “nghĩa vườn đào” là hoàn toàn không xứng, là phỉ nhổ, đáng giết.
Trương Phi là một võ tướng ngay thẳng, bộc trực không chấp nhận sự quanh co, lắt léo không rõ ràng, càng không chấp nhận sự phản bội. Nhưng quan trọng hơn cả, Trương Phi là người trọng nghĩa khí, quý tình anh em, căm ghét những kẻ bất trung, bất nghĩa.
Câu 2: Vì sao đoạn trích lại có nhan đề là “Hồi trống cổ thành”?
Chữ “hồi” trong nhan đề đoạn trích (do người biên soạn đặt) có nghĩa là hồi trống (danh từ). Đây là hồi trống do Trương Phi gióng lên như một chi tiết có ý nghĩa nghệ thuật độc đáo.
Hồi trống Trương Phi gióng lên như lời thúc giục cũng như lời thách thức Quan Công giao chiến với Sái Dương. Để bày tỏ tấm lòng trung nghĩa vẹn nguyên thì Quan Công phải chém chết Sái Dương sau những hồi trống của Trương Phi kết thúc.
Hồi trống như trút hết tất cả tâm trạng đang đầy mâu thuẫn, sự xúc động, căng thẳng đến tột cùng của Trương Phi, từ sau ngày anh em thất trận, bặt vô âm tín, cho đến nỗi oán hận vì nghe tin thất thiệt về Quan Công, những hi vọng được gặp lại nhau, và những thất vọng vì hiểu nhầm về nhau… tất cả những tâm trạng ấy như đã được dồn nén để bây giờ vang lên, bùng nổ ra trong hồi trống cổ thành. Nó như một khúc ca, ca ngợi tấm lòng trượng nghĩa, tình huynh đệ bất diệt giữa những người anh em kết nghĩa vườn đào.
⇒ Chính vì vậy, đặt tên cho đoạn trích là Hồi trống Cổ thành là rất phù hợp với nội dung đoạn trích.
Câu 3: Có ý kiến cho rằng “nóng như Trương Phi” còn là nóng lòng muốn biết sự thực, nóng lòng xác định phải trái, đúng sai, chứ không phải chỉ là nóng nảy do cá tính gàn dở. Anh (chị) có đồng ý không? Vì sao?
Ý kiến trên là có lí. Vì:
Trương Phi là một con người có cá tính bộc trực, ngay thẳng không chấp nhận sự bất trung, bất nghĩa, càng không chấp nhận trắng đen không rõ ràng. Trong trích đoạn “Hồi trống Cổ thành” hình ảnh của Trương Phi hiện lên như một con người nóng nảy, có phần gàn dở nhưng ta có thể thấy rõ được nguyên nhân khiến cho Trương Phi trở nên như vậy:
Do bản tính bộc trực, nóng nảy của Trương Phi, thiếu bình tĩnh trước những tình huống đột ngột khó giải quyết. Con người này thường hay phản ứng tức thì, thiếu những suy nghĩ chín chắn vì vậy mà khi nghe tin Quan Công bội ước, phản bội lại tình huynh đệ thì đã có suy nghĩ chém chết Quan Công.
Lời nói đầy ngụ ý của Quan Công càng khiến Trương Phi tức giận vì bản tính của nhân vật này là không thích sự vòng vo, không rõ ràng. Là người không chịu được những lắt léo, quanh co nên khi có hồ nghi, Trương Phi muốn nhanh chóng làm rõ mọi sự trắng đen.
Đối tượng mà Trương Phi đang muốn trừng phạt là người huynh đệ kết nghĩa thân thiết với Trương Phi, vì vậy mà sự nóng nảy ở đây hoàn toàn không phải sự ngu ngốc, gàn dở mà là sự nóng lòng muốn xác thực trái sai, đen trắng.
⇒ Theo ý nghĩa đó thì “nóng như Trương Phi” theo cách nói tiếng Việt mà được hiểu là “cá tính nóng nảy gàn dở” hay “nóng lòng muôn biết sự thật” đều không đúng. Cần hiểu thành ngữ này theo nghĩa khái quát nhất: chỉ những hành vi và thái độ quá nóng nảy (nhưng không gàn dở và cũng không chỉ trong ý nghĩ).
Câu 4: Tại sao nói: Nếu không có chi tiết Trương Phi thẳng tay giục trống thì đoạn văn sẽ tẻ nhạt, mất hết ý vị Tam Quốc? Tam quốc diễn nghĩa giàu màu sắc hùng tráng, mang hơi hướng của sử thi anh hùng, âm vang âm hưởng anh hùng ca chiến trận với những việc to lớn, siêu phàm.
Hồi trống mà Trương Phi gióng lên đẩy tình huống đến đỉnh cao của kịch tính, nó khiến cho cuộc hội ngộ và giải oan mang màu sắc của một bản hùng ca
Là biện pháp giải quyết duy nhất trong quan hệ đầy mâu thuẫn của Trương Phi và Quan Công lúc bấy giờ.
Tam Quốc hấp dẫn người đọc bởi chính những tình tiết kịch tính, những màn giao đấu đầy căng thẳng, kịch liệt giữa các bên tham chiến, vì vậy, lấy hành động chém Sái Dương làm biện pháp giải quyết là hoàn toàn phù hợp, thể hiện được đặc trưng của Tam quốc. Nó làm cho đoạn văn đậm đà không khí chiến trận và khí phách anh hùng, đậm đà “ý vị Tam quốc”
→ Hồi trống giục vừa là thước đo tài năng của Quan Công, vừa thể hiện tính cách bộc trực của Trương Phi, vừa tạo ra không khí hào hùng của thời Tam quốc phân tranh
3. Soạn bài Hồi trống Cổ Thành chương trình Nâng cao
Câu 1: Căn cứ vào mục 2 phần Tiểu dẫn, hãy nêu lên những tình tiết quan trọng diễn ra ngay trước đoạn trích rồi tóm tắt câu chuyện diễn ra trong đoạn trích. Câu 2: CCâu 3: Tại sao đoạn trích lại được đặt tên là Hồi trống Cổ Thành? Hồi trống ở đây có gì khác so với những hồi trống trận mà anh (chị) đã học, đã thấy trong truyện cổ, phim ảnh Trung Quốc? Nhờ đâu chỉ với một hổi trống, Quan Công đã thực hiện được đòi hỏi ngặt nghèo của Trương Phi? Câu 4: Hãy phân tích tính cách của nhân vật Trương Phi và Quan Công được thể hiện qua đoạn trích. Những biện pháp nào được dùng để khắc họa tính cách nhân vật Trương Phi? Câu 5: Có thể xem Cổ Thành là ” cửa ải thứ sáu” không? “Vật chướng ngại” ở đây là gì? Vì sao từ một hiểu lầm cá nhân, tác giả đã đặt ra và giải quyết hoàn hảo một vấn đề hệ trọng và có ý nghĩa phổ biến? Đó là vấn đề gì? Câu 6: Đoạn trích có khá nhiều tình tiết bất ngờ thú vị. Hãy chỉ ra vài tình tiết tiêu biểu và phân tích tính hợp lí cũng như ý nghĩa của các tình tiết ấy. (Nên tập trung phân tích chi tiết Sái Dương xuất hiện và chi tiết Trương Phi khóc) âu nói nào của Quan Công đã làm cho Trương Phi bừng bừng nổi giận? Vì sao?
Những tình tiết quan trọng diễn ra ngay trước đoạn trích:
Nhóm Lưu Bị mượn cớ đi đánh Viên Thuật và ở luôn lại Từ Châu.
Tào Tháo kéo quân về Từ Châu diệt Lưu Bị.
Lưu Bị và Trương Bị chạy trốn được, còn Quan Vũ và hai người vợ của Lưu Bị bị quân Tào bắt được.
Câu nói “Hiền đệ cớ sao như thế, há quên nghĩa vườn đào ru?” của Quan Công đã làm cho Trương Phi bừng bừng nổi giận. Vì Trương Phi cho rằng Quan Công đã bội nghĩa đầu hàng quân Tào và được phong hầu tứ tước.
Chữ “hồi” trong nhan đề đoạn trích (do người biên soạn đặt) có nghĩa là hồi trống (danh từ). Đây là hồi trống do Trương Phi gióng lên như một chi tiết có ý nghĩa nghệ thuật độc đáo. Đây trước hết cũng là hồi trống trận như tất cả những hồi trống trận thông thường khác, nhưng có điều là người đánh trống không phải thuộc quân bên này hay quân bên kia, và hơn nữa, mục đích của hổi trống cũng không phải chỉ thúc giục kẻ giao chiến. Có thể thấy, hồi trống như trút hết tất cả tâm trạng đang đầy mâu thuẫn, sự xúc động, căng thẳng đến tột cùng của Trương võ tướng, từ sau ngày anh em thất trận, bặt vô âm tín, cho đến nỗi oán hận vì nghe tin thất thiệt về Quan Công, những hi vọng được gặp lại nhau, và những thất vọng vì hiểu nhầm về nhau… tất cả những tâm trạng ấy như đã được dổn nén để bây giờ vang lên, bùng nổ ra trong hồi trống cổ thành. Cho nên. ta như nghe thấy trong hồi trống ấy có cả tiếng khóc, tiếng cười, tiếng eám thét vì giận dữ của Trương Phi. Nó như một khúc ca, ca ngợi tấm lòng trượng nghĩa, tình huynh đệ bất diệt giữa những người anh em kết nghĩa vườn đào.
Quan Công đã thực hiện được đòi hỏi ngặt nghèo của Trương Phi vì muốn nhanh chóng giải được nỗi oan của lòng mình với người huynh đệ.
Trương Phi là người cương trực, tính tình nóng nảy, cương trực, không chấp nhận sự quanh co, lắt léo, đen trắng rõ ràng. Nhưng quan trọng hơn cả, Trương Phi là người trọng nghĩa khí, quý tình anh em.
Quan Công là người trung nghĩa, khiêm nhường tài trí và sự dũng mãnh.
Những biện pháp được dùng để khắc họa tính cách nhân vật Trương Phi:
Tạo hai cách miêu tả ngược nhau: một Trương Phi nóng nảy, cương trực, đàng hoàng,… luôn đòi chém đầu Vân Trường để trả thù kẻ phản bội, ngược với Trương Phi hồn hậu, giàu tình cảm khi nhận ra sự thật, nước mắt chảy ròng và quỳ lạy nghĩa huynh. Hai mặt mâu thuẫn ấy của tính cách làm cho câu chuyện có kịch tính nhưng rất hợp lí và sinh động.
Phương pháp miêu tả thái cực: các nét tính cách đều được đẩy đến mức tuyệt đối, cực đoan – Trương Phi nóng nảy hết mức, nhưng cũng rất giàu tình cảm.
Miêu tả gián tiếp qua hồi trống: Hồi trống cổ thành trở nên xúc động lòng người vì nó dồn hết tình cảm, tâm trạng của Trương Phi với biết bao hờn giận vì hiểu lầm, sự xót xa vì thất tán, cùng tình nghĩa thuỷ chung thắm thiết của ba anh em kết nghĩa vườn đào…
Có thể xem Cổ Thành là ” cửa ải thứ sáu” và Trương Phi là một chướng ngại vật mà Quan Công cần vượt qua để chứng minh sự trong sạch của mình.
Câu 1: Kể lại câu chuyện bằng một đoạn văn khoảng 30 dòng.
Nội dung đoạn trích khi kể cần đảm bảo:
Quan Vũ đi qua Cổ thành, nghe tin Trương Phi ở đấy, rất mừng rỡ.
Trương Phi nghe tin thất thiệt, ngỡ Quan Vũ hàng Tào, cả giận đem nghìn quân ra cửa Bắc “hỏi tội” Vân Trường.
Cam phu nhân và Mi phu nhân can ngăn, nhưng Trương vẫn không tin.
Trương Phi quát mắng, kể tội Vân Trường.
Vân Trường đối chất với Trương Phi.
Sái Dương đuổi theo Vân Trường để trả thù. Vân Trường chém đầu Sái Dương.
Vân Trường bắt một tên lính cầm cờ hiệu hỏi, biết rõ đầu đuôi. Qua việc tra hỏi tên lính này, mối nghi ngờ của Trương Phi mới được giải toả.
Trương Phi khóc, lạy Vân Trường. Anh em đoàn viên.
Câu 2: Tính cách của nhân vật Trương Phi được biểu hiện qua những chi tiết nào?
Nóng nảy, cương trực, nhưng ngay thẳng, đường hoàng, trung thực
Khi nghe tin Tôn Càn nói Vân Trường đưa hai chị đến, “Trương Phi không nói không rằng, lập tức mặc áo giáp, vác mâu, lên ngựa, mắt trợn tròn xoe, râu hùm vểnh ngược, hò hét như sấm…”. Trương Phi xưng hô “mày – tao” và đòi tử chiến.
Ra điều kiện và gióng trống để cho Quan Công giao chiến.
Trọng nghĩa khí, giàu tình cảm
Khi Quan Vũ chứng minh lòng trung thực của mình, chém đầu Sái Dương rơi xuống đất, nhất là khi nghe tên lính Tào và hai phu nhân kể lại Trương Phi đã khóc lạy Vân Trường.
Câu 3: Tính cách và nghệ thuật miêu tả của Trương Phi và Quan Công khác nhau như thế nào?
Nóng nảy, cương trực
Nông nổi, mù quáng
Giàu tình cảm, biết nhận lỗi khi biết mọi sự chỉ là hiểu lầm
Trung nghĩa, khiêm nhường
Tỉnh táo, sáng suốt, biết nhận định tình huống, thời thế
Bình tĩnh, chứng minh trong sạch bằng hành động
Tạo hai cách miêu tả ngược nhau:
Một Trương Phi nóng nảy, cương trực, đàng hoàng.
Trương Phi hồn hậu, giàu tình cảm khi nhận ra sự thật.
→ Hai mặt mâu thuẫn ấy của tính cách làm cho câu chuyện có kịch tính nhưng rất hợp lí và sinh động.
Phương pháp miêu tả thái cực: các nét tính cách đều được đẩy đến mức tuyệt đối, cực đoan → Trương Phi nóng nảy hết mức, nhưng cũng rất giàu tình cảm.
Miêu tả gián tiếp qua hồi trống.
Tác giả đặt nhân vật vào tình huống giàu kịch tính.
Nhân vật được miêu tả qua ngoại hình, thái độ, ngôn ngữ, hành động. Đặc biệt là qua hành động.
Được miêu tả theo bút pháp cổ điển, với cách miêu tả thái cực. Vân Trường được miêu tả đến mức điển hình cho người trượng phu trung nghĩa.
Mod Ngữ văn sẽ cập nhật một số bài văn mẫu về bài Hồi trống Cổ Thành trong thời gian sớm nhất!
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
Bạn đang đọc nội dung bài viết Soạn Bài: Hồi Trống Cổ Thành – Ngữ Văn 10 Tập 2 trên website Techcombanktower.com. Hy vọng một phần nào đó những thông tin mà chúng tôi đã cung cấp là rất hữu ích với bạn. Nếu nội dung bài viết hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!