Cập nhật nội dung chi tiết về Giáo Án Ngữ Văn Lớp 10 Tiết 17, 18 Đọc Văn Ra Ma Buộc Tội (Trích Ra Ma mới nhất trên website Techcombanktower.com. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu ngoài mong đợi của bạn, chúng tôi sẽ làm việc thường xuyên để cập nhật nội dung mới nhằm giúp bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.
Ngày giảng: 23/09/2009 Tiết 17.18. Đọc văn Ra ma buộc tội (Trích Ra ma – ya – na – sử thi ấn độ) A. Mục tiêu bài học: Giúp HS – Qua đoạn trích Ra ma buộc tội, hiểu quan niệm của người ấn Độ cổ về người anh hùng, đấng quân vương mẫu mực và người phụ nữ lý tưởng, hiểu nghệ thuật xây dựng nhân vật của sử thi Ra – ma – Ya – na. – Bồi dưỡng ý thức danh dự và tình yêu thương. B. Phương pháp + Phương tiện: 1. Phương pháp: Giới thiệu + Bình giảng + Phân tích và phát vấn 2. Phương tiện: Sgk.Sgv NV10(T1) + Giáo án C. Tiến trình lên lớp: 1. ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. 2. Kiểm tra bài cũ: CH: Sau 20 năm trời xa cách, ngày Uy – lít – xơ trở về thì Pê – nê – lốp vợ chàng có tâm trạng và phản ứng ra sao? Qua đoạn trích “Uy – lít – xơ trở về” cho ta hiểu thêm gì về con người Hi lạp cổ đại? 3. Bài mới: Giới thiệu bài: Nếu người anh hùng ô – đi – xê trong sử thi Hi lạp được ca ngợi về sức mạnh của trí tuệ, lòng dũng cảm. Đăm Săn trong sử thi Tây Nguyên Việt nam là người anh hùng chiến đấu với các tù trưởng thù địch vì mục đích riêng giành lại vợ đồng thời bảo vệ cuộc sống bình yên của buôn làng thì Ra ma, người anh hùng trong sử thi ấn độ lại được ca ngợi bởi sức mạnh của đạo đức, lòng tự thiện và danh dự cá nhân. Để thấy rõ điều này chúng tìm hiểu đoạn trích “Ra ma buộc tội” trích sử thi Ra – ma – Ya – na của Van – mi – ki. Gọi học sinh đọc tóm tắt tiểu dẫn HS đọc ? Dựa vào tiểu dẫn, nêu nguồn gốc hình thành của sử thi Ra – ma – Ya – na? Hs trả lời. ? Nội dung chính của sử thị Ra – ma – Ya – na là gì? Nêu giá trị chung của sử thi? Hs trả lời. ? Đoạn trích “Ra – ma buộc tội” thuộc phần nào của tác phẩm? Đại ý chính là gì? Hs trả lời. GV giải thích từ khó theo SGK. Gọi 3 học sinh đọc đoạn trích trong vai Ra – ma, Xi ta và dẫn truỵên. ? “Đoạn trích có thể chia làm mấy phần? ý của mội phần? Hs trả lời. ? Ra ma gặp lại Xi – ta trong hoàn cảnh nào? (Không gian có gì đáng chú ý? Ra – ma và Xi ta ở trong những vai trò và cương vị nào? ? Những lời nói của Ra ma với mọi người sau chiến thắng quỷ vương Ra – va – na cứu được Xi – ta khẳng định điều gì? Hs trả lời. ? Tự đề cao sức mạnh chiến đấu, người anh hùng Ra – ma còn bộc lộ thái độ, tâm trạng gì?Ngôn ngữ và diễn biến tâm trạng của Ra ma ntn? Hs trả lời. ? Hành động cứu Xi – ta có ý nghĩa gì khác? Hs trả lời. ? Qua lời nói của Ra – ma: “Ta nói cho nàng hay”, ” nay ta nghi ngờ tính cách của nàng” chứng tỏ Ra – ma đang có tâm trạng gì? Hs trả lời. ? Do qua ghen tuông mà thái độ và hành vi đối xử của Ra – ma với Xi – ta ntn? Tìm những chi tiết chứng tỏ điều đó? Hs trả lời. ? Tâm trạng quá ghen tuông đã làm cho Ra – ma thể nào? Hs trả lời. ? Đến lúc Xi – ta òa khóc và đòi lập giàn hỏa thiêu thì tâm trạng của Ra – ma có biến chuyển không? Hs trả lời. ? Qua đây, ta thất Ra – ma là con người thế nào? Hs trả lời. GV: Trước thái độ phũ phàng ấy của Ra – ma. Tâm trạng và thái độ của Xi – ta ra sao? Chú ý đoàn 2. ? Mới gặp lại mặt chồng, Xi ta đã phải nghe những lời nói xa lạ và gặp những của chỉ thiếu thân thiết của Ra – ma, khiến nàng có thái độ ra sao? Hs trả lời. ? Trước những lời nói có tính chất coi rẻ phẩm hạnh, khinh bỉ tư cách người phụ nữ của Xi – ta, tâm trạng nàng thế nào? Hs trả lời. ? Sau những phút choáng vàng đau đớn đến tê dại, Xi -ta phản ứng ra sao trước những lời có tính chất cáo buộc của Ra – ma? Hs trả lời. ? Dùng những lời lẽ sợ không có sức thuyết phục, Xi – ta đã đi đến quyết định gì? Hành động đó có ý nghĩa ntn? Hs trả lời. ? Đọc và tìm hiểu về Xi – ta, ta dường như thấy bóng dáng của một người phụ nữ trong văn học Việt nam. Nàng là ai? “Qua đây, cho ta thấy Xi – ta là một người phục nữ ntn? Hs trả lời. ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật sử dụng trong đoạn trích? Giá trị nội dung đoạn trích là gì? Hs trả lời. I. Tìm hiểu chung: 1. Vài nét về sử thi Ra -ma – Ya – na: – Hình thành khoảng TK III -TCN, hoàn thiện nhờ đạo sỹ Van – mi – ki ghi lại bằng văn vần. Gồm 24.000 câu thơ đôi chia thành 7 khúc ca – 81 chương. Giá trị: + Được người ấn Độ xem là kinh thánh của dân tộc mình: Nuôi dưỡng tinh thần, đạo đức dân tộc. + Là kiệt tác thi ca đầu tiên của ấn độ. + Thành công trong miêu tả thiên nhiên tràn đầy sức sống và chứa chan tình người, thể hiện nội tâm nhân vật sâu sắc và chân thực. 2. Đoạn trích: a. Vị trí. Sau khi cứu được Xi ta – Ra ma bông nghi ngờ lòng chung thủy của nàng khi ở với Ra – va – na. Đoạn trích diễn tả không khí Ra ma và Xi ta gặp gỡ nhau thật nặng nề, trang nghiêm như phiên toàn xử án. b. Bố cục: HS đọc. + Phần 1 (Từ đầu” có chịu được lâu” Tâm trạng và những lời buộc tội của Ra ma đối với Xi ta sau khi đã cứu được nàng từ tay quỷ vương Ra- va – na. + Phần 2 (còn lại): Tâm trạng hành động của Xi – ta trước lời buộc tội của Ra ma và sự xót thương của muôn loài đối với nàng. II. Đọc hiểu: 1. Hoàn cảnh tái hợp của Ra ma và Xi ta: + Xi ta: Hơn cả nỗi xót xa, tủi thẹn của 1 người vợ mà còn là nỗi khổ mất danh dự của mộ con người (Hơn nữa, một hoàng hậu) trước cộng đồng. 2. Tâm trạng Ra ma: – Sau chiến thắng: Ra ma khẳng định chiến thắng và tài nghệ của mình, sự giúp đỡ của những người bạn hảo hán. – Thể hiện rõ lý tưởng chiến đấu, sức mạnh của cộng đồng: “Nàng cần phải biết.mà ta đã thắng kẻ thù với sự giúp đỡ của bạn bè. Ta làm điều đó vì nhân phẩm của ta, để xóa bỏ vết ô nhục, để bảo vệ uy tín và danh dự của dòng họ lừng lẫy tiếng tăm. – Xung đột cá nhân: Cơn ghen tuôngm nghi ngờ đức hạnh của Xi ta: “Thấy người đẹp với gương mặt bông sen lòng Ra – ma đau như dao cắt” Đau vì ý thức cá nhân trỗi dậy, tính ích kỷ bộc lộ dần. Qua ngôn từ, giọng điệu: – Lời nói ẩn chứa nỗi đau xót, ghen tức trong lòng. Thể hiện thái độ phũ phàng, lạnh lùng. Qua thái độ và hành vi: + Đay đi đay lại 3 lần về việc Xi ta ở trong vòng tay của quỷ vương Ra – va – na: “nàng đã lưu lại.đã từng sống.ở trong nhà hắn” + Hai lần tuyên bố không cần nàng, muốn xua đuổi nàng đi..” Ta không ưng có nàng nữa vậy ta không cần đến nàng nữa. nàng muốn đi đâu tùy ý” Thậm chí hạ lời khuyên quá tầm thường, thiếu suy nghĩ chín chắn, khuyên Xi ta muốn lấy ai thì lấy, coi rẻ phẩm hạnh, khinh bỉ tư cách người phụ nữ của Xi ta.. * Trước hành động cao cả của Xi ta: 2. Tâm trạng Xi – Ta: – Nghe những lời tuyên bố thóa mạ của Ra – ma: Xi ta đau đớn đến nghẹn thở như 1 cây leo bị vòi voi quật nát; nàng xấu hổ cho số kiếp, muốn “vùi chôn cả hình hài của mình? Lời nói của Ra ma như một mũi tên xuyên vào trái tim nàng. – Nàng nhận ra thực lòng ghen tuông của Ra ma. Bởi có dũng khí, bất khuất nên Xi ta vẫn đứng vững, trấn tĩnh lại, dùng lời lẽ vừa dịu dàng, vừa nghẹn ngào để thanh minh cho mình. + Chỉ trích lời lẽ quá hồ đồ, thô bạo của Ra – ma, xem đó là lời của “Người thấp hèn chửi mắng 1 con mụ thấp hèn”. + Chỉ trích thái bộ ngờ vực không căn cứ của Ra – ma, dùng mọi lời – mọi bằng chứng hùng hồn để chứng minh lòng sắt son thủy chung, vẫn giữ gìn hạnh phúc của người vợ “Trái tim thiếp đây thuộc về chàng” Còn cái đáng trách chính là số phận của nàng. + Phê phán Ra ma bằng những lời lẽ hết sức cụ thể: Sao không gửi lời nhắn từ bỏ khi Ha – me – man tới không cần mạo hiểm để khổ cứu nàng; như 1 người thấp hèn bị giầy vò; không hiểu được bản chất sao hồi thanh niên còn cưới nàng. III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật: 2. Nội dung: Khắc họa thành công xung đột tâm lý của Ra – ma và Xi ta. Xây dựng tượng đài về người phụ nữ chung thủy, kiên trinh. 4. Củng cố – Nhận xét: – Hệ thống nội dung: Theo bài học – Cho học sinh luyện tập 1. Yêu cầu HS suy nghĩ: Nếu em là Ra – ma và Xi -ta, em có sử sự như vậy không? Vì sao? 2. So sánh nghệ thuật thể hiện tâm lý nhânvật anh hùng của Ra – ma – Ya – na có gì khác so với 2 sử thi đã học là Ô – đi – xê và Đăm Săn. 5. Dăn dò: – Học bài. Soạn bài tuần 7
Giáo Án Ngữ Văn 10 Tiết 17 + 18
Ấn Độ ngày nay là một quốc gia phát triển (công nhiệp, điện ảnh, phần mềm máy tính ), xưa kia nơi đây cũng là một trong những nền văn minh của loài người thời cổ đại. Nền văn hóa của Ấn Độ rất phong phú, tôn giáo chính của Ấn độ là phật giáo ( phát triển từ đạo Bà la môn thời cổ ) . Người Ấn Độ sống thiên về tâm linh
Ra ma ya na và Ma ha bha ta là 2 bộ sử thi nổi tiếng của Ấn độ . Ra ma ya na hình thành vào khoảng thế kỷ thứ 3 trCN. Tác phẩm gồm 24000 câu thơ đôi, được hoàn thiện bổ sung qua nhiều thế hệ tu sĩ – thi nhân và đạt đến hình thức hoàn thiện cuối cùng nhớ tu sĩ Van Mi Ki.
Tóm tắt tác phẩm :SGK
Vị trí đoạn trích :SGK.
Nhận xét chung : SGK.
II – TÌM HIỂU VĂN BẢN :
+Hệ thống nhân vật gồm : Ra ma, Giai na ki ( Xi ta).
+Các nhân vật có mặt tại cuộc gặp gỡ :Lắc ma na, đám bạn hữu .
+Các nhân vật được nhắc đến :
GIÁO ÁN VĂN Bài : RA MA BUỘC TỘI Môn : Văn Lớp : 10 Tiết PPCT : 17 + 18 Ngày soạn : A – MỤC ĐÍCH – YÊU CẦU : ˜ Chuẩn bị : Giáo án,sách giáo khoa,sách giáo viên,bài soạn của học sinh… B – LÊN LỚP : Thời gian Hoạt động của Thầy và trò Nội dung Ghi chú bổ sung 1 – Ổn định lớp và KTBC – Nhận xét cho điểm. 2 -Dạy bài mới. +Hướng dẫn học sinh tìm hiểu sơ bộ về đất nước Ấn Độ : Đất nước, con người, văn hóa, tín ngưỡng… +Hướng dẫn học sinh tìm hiểu về tác giả, tác phẩm qua phần tiểu dẫn : Tác giả, thời đại, tóm tắt tác phẩm, vị trí đoạn trích…( HS đọc và tóm tắt…) +HS tìm hiểu diễn biến và hệ thống các nhân vật trong đoạn trích. +HS đọc phân vai và cho biết vị trí đoạn trích. +HS làm bài tập 2. +Hướng dẫn học sinh bằng câu hỏi 3 và 4. +Tìm hiểu quan niệm của người Ấn Độ về thần lửa. Em nhận xét thế nào về 2 nhân vật chính trong đoạn trích, qua đó em thấy người Ấn Độ quan niệm thế nào về con người. So sánh với quan niệm người VN. I – TIỂU DẪN . Ấn Độ ngày nay là một quốc gia phát triển (công nhiệp, điện ảnh, phần mềm máy tính…), xưa kia nơi đây cũng là một trong những nền văn minh của loài người thời cổ đại. Nền văn hóa của Ấn Độ rất phong phú, tôn giáo chính của Ấn độ là phật giáo ( phát triển từ đạo Bà la môn thời cổ ) . Người Ấn Độ sống thiên về tâm linh… Ra ma ya na và Ma ha bha ta là 2 bộ sử thi nổi tiếng của Ấn độ . Ra ma ya na hình thành vào khoảng thế kỷ thứ 3 trCN. Tác phẩm gồm 24000 câu thơ đôi, được hoàn thiện bổ sung qua nhiều thế hệ tu sĩ – thi nhân và đạt đến hình thức hoàn thiện cuối cùng nhớ tu sĩ Van Mi Ki. Tóm tắt tác phẩm :SGK Vị trí đoạn trích :SGK. Nhận xét chung : SGK. II – TÌM HIỂU VĂN BẢN : +Hệ thống nhân vật gồm : Ra ma, Giai na ki ( Xi ta). +Các nhân vật có mặt tại cuộc gặp gỡ :Lắc ma na, đám bạn hữu .. +Các nhân vật được nhắc đến : 1 – Hoàn cảnh buổi gặp mặt : HS thực hiện bài tập 1 ở SGK. Ra ma bối rối trong cách xưng hô . Giai na ki đau khổ nhưng cứng rắn – cách xưng hô từ gia đình ( chồng ) biến thành quân thần ( quốc vương ). *Sau chiến thắng, Ra ma gặp lại Giai na ki giữa sự chứng kiến của nhiều người gồm anh em vả bạn hữu . Hoàn cảnh đó ảnh hưởng rất nhiều đối với lời đối thoại của Ra ma và cả Giai na ki. Ra ma nói chuyện với Giai na ki vừa trên tư cách là một người chồng lại vừa với tư cách là một quốc vương. Tâm trạng của chàng lẫn lộn giữa 2 vai trò . Giai na ki cũng vậy. 2 – Những lời buộc tội của Ra ma : +Động cơ của hành động giao chiến với quỷ Ra va na : +Lý do của những lời buộc tội: *Những lời buộc tội của Ra ma có phần thiếu sáng suốt và mâu thuẫn : Vừa kiên quyết lạnh lùng, vừa ghen tuông đau khổ bởi vì chàng vừa là một ngưới chồng, vừa là một quốc vương. Qua thái độ của Ra ma ta thấy chàng là một người rất nặng tình với vợ vừa là một người anh hùng, trọng danh dự và luôn có ý thức đề cao danh dự của dòng họ. 3 – Hành động bảo vệ bảo vệ phẩm hạnh của Giai na ki : -Thể hiện trong lời đối thoại: +Trong lời lẽ nàg nhấn mạnh đến sự khác biệt giữa tư cách vàđức hạnh của nàng và loại phụ nữ tầm thường thấp kém : nàng là người vợ, hoàng hậu, con của thần đất… +Sự khác biệt giữa điều tùy thuộc vào số mệnh của nàng và quyền lực của kẻ khác : Thân thiếp – Trái tim của thếp . (chữ trinh trong tâm, trong tinh thần mối là bàn chất thực sự , nhưng hiểu được điếu đó “là nhờ quân tử khác lòng người ta” truyện Kiều ). -Thể hiện trong hành động : +Từ chối quyết liệt đối với Ra va na. +Từ chối lời đề nghị của Ha nu man ( khi đến thám thính tình hình của Rava na, Ha nu man có đề nghị là sẽ cỏng Giai na ki về với Ra ma). +Khấn thần lửa và tự thiêu . *Giai na ki rất đau khổ, nàng kiên quyết bảo vệ phẩm hạnh của mình bằng những lời lẽ thấu lý đạt tình và hành động thực tế dứt khoát, quyết liệt . Nàng là hình ảnh lý tưởng của người phụ nữ Ấn Độ. 4 – Vài nhận xét về nghệ thuật : +Lửa là trong sạch nhất trong quan niệm của người Ấn Độ. +Nghệ thuật miêu tả sinh động, thông qua việc miêu tả hành động là nội tâm nhân vật hiện lên rất sinh động, tinh tế. ( sự giằng xé tâm lý thể hiện ở sự bối rối trong lời nói của Ra ma) Ra ma bối rối trong cách xưng hô . Giai na ki đau khổ nhưng cứng rắn – cách xưng hô từ gia đình ( chồng ) biến thành quân thần ( quốc vương ). +Tình tiết truyện chặt chẽ, logic phát triển từ thấp đến cao, diễn biến đến cao trào khiến cho câu chuyện càc lúc càng căng thẳng, lôi cuốn, hấp dẫn ( Giai na ki bước lên giàn lửa . thần thánh, ma qủy, con người …khóc thương, cảm phục.) *Xét về phương diện nghệ thuật, có thể nói nghệ thuật kể chuyện của tác giả rất độc đáo. Các tình tiết chặt chẽ, tâm lý nhân vật được phát họa sinh động qua hành động . Điều đó tạo nên sức hấp dẫn của tác phẩm. III – TỔNG KẾT : Đoạn trích giúp ta hiểu được quan niệm của người Ấn Độ về con người . Ra ma và Giai na ki chính là hình ảnh lý tưởng về người đàn ông và người phụ nữ trong quan niện của người Ấn Độ. Đó người đàn ông anh hùng, trong danh dự, giàu tình cảm, đó là người phụ nữ đức hạnh, thủy chung, sâu sắc… Ra ma ya na là một tác phẩm độc đáo của Ấn Độ nói riêng và của nhân loại nói chung . Dặn dò : Đọc lại văn bản, ghi nhó những lời thoại quan trọng để làm dẫn chứng. Chuẩn bị bài tiếp theo : Lự chọn chi tiết tiêu biểu trong dàn ý tự sự. Người soạn: NGUYỄN PHÚC HẬU
Giáo Án Ngữ Văn Lớp 10 Tiết 40 Đọc Văn: Nhàn
Ngày soạn: 17/11/2009 Tiết 40: Đọc văn: nhàn Nguyễn Bỉnh Khiêm. A. Mục tiêu bài học: Giúp Hs: – Cảm nhận được vẻ đẹp cuộc sống thanh cao, đạm bạc, nhân cách đẹp và trí tuệ sáng suốt, uyên thâm của Nguyễn Bỉnh Khiêm. – Hiểu được quan niệm sống “nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm. – Thấy được vẻ đẹp của ngôn ngữ tiếng Việt: mộc mạc, tự nhiên, ý vị; cách nói ẩn ý, ngược nghĩa thâm trầm. – Có lòng yêu mến, kính trọng tài năng và nhân cách Nguyễn Bỉnh Khiêm. B. Sự chuẩn bị của thầy và trò: – Sgk, sgv. – Hs soạn bài theo các câu hỏi trong sgk. – Gv soạn thiết kế dạy- học. C. Cách thức tiến hành: D. Tiến trình dạy- học: 1. ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sĩ số. 2. Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi: Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự theo nhân vật chính? Nêu các bước? 3. Bài mới: * Giới thiệu bài mới: Nguyễn Bỉnh Khiêm là nhà thơ lớn của VHTĐVN giai đoạn từ thế kỉ XV-XVII. Ông nổi tiếng với những vần thơ triết lí, phê phán chiến tranhPK và thói đời suy đạo. Nhiều vần thơ nói về thói đời đen bạc của ông còn ám ảnh trong lòng bạn đọc: – Đời nay nhân nghĩa tựa vàng mười Có của thời hơn hết mọi lời. – Còn bạc, còn tiền, còn đệ tử Hết cơm, hết rượu, hết ông tôi… Hoạt động của Gv và Hs Nội dung cần đạt Gv yêu cầu Hs đọc tiểu dẫn Hs đọc. ? Nêu vài nét chính về tiểu sửvà sự nghiệp của Nguyễn Bỉnh Khiêm? Hs trả lời. ? Kể tên các tác phẩm chính và nêu đặc sắc của thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm? Hs trả lời. ? Nhan đề bài thơ có phải do tác giả đặt? Nó thuộc tập thơ nào? Hs trả lời. Gv hướng dẫn cách đọc với giọng thong thả, nhẹ nhàng; hóm hỉnh (câu 3-4); thanh thản, thoải mái (4 câu cuối). ? Hãy xác định thể loại của bài thơ? Bố cục của nó? Gv nhận xét, định hướng tìm hiểu bài thơ theo các ý. ? Đọc câu 1-2, em có nhận xét gì về cuộc sống khi cáo quan về quê ở ẩn của Nguyễn Bỉnh Khiêm? Gợi mở: Cuộc sống đó giống với cuộc sống, cách sinh hoạt của ai? Nhận xét về nhịp thơ, giọng thơ? Chúng cho thấy thái độ của tác giả ntn? Số từ “một” lặp lại nhiều lần có ý nghĩa gì? Hs trả lời. ? Em hiểu trạng thái “thơ thẩn” như thế nào? Nó cho thấy lối sống của tác giả ntn? Đại từ phiếm chỉ “ai” có thể chỉ đối tượng nào? Hs trả lời. ? Nhận xét về cuộc sống sinh hoạt của tác giả ở 2 câu 5-6? Nhịp thơ và ý nghĩa của nó? Gợi mở: Cuộc sống ở đây có phải là khắc khổ, ép xác?… Hs trả lời. Gv so sánh bổ sung: Cũng gói gọn bốn mùa trong 2 câu, Nguyễn Du viết: “Sen tàn cúc lại nở hoa/ Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân” ” sử dụng hình ảnh ước lệ trang trọng, đài các.hai câu thơ của Nguyễn Bỉnh Khiêm sử dụng các hình ảnh dung dị, mộc mạc, thấy gì kể vậy, đầm ấm, chân thành… ? Tác giả quan niệm ntn về lẽ sống và ông đã chọn lối sống nào ở câu 3- 4? Gợi mở: Từ vốn hiểu biết về con người Nguyễn Bỉnh Khiêm, em hiểu các từ “dại”, “khôn” trong bài thơ theo nghĩa nào? Nghĩa hàm ẩn của các cụm từ “nơi vắng vẻ”, “chốn lao xao”?… Hs trả lời. ? Nguyễn Bỉnh Khiêm dẫn điển tích về giấc mộng của Thuần Vu Phần nhằm mục đích gì? Hs trả lời. ? Từ quá trình tìm hiểu bài thơ trên, em hiểu bản chất chữ “nhàn” trong thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm là gì? Hs trả lời. ? Vẻ đẹp cuộc sống và nhân cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ trên? Hs trả lời. I. Tìm hiểu chung: 1. Vài nét về tiểu sử và sự nghiệp Nguyễn Bỉnh Khiêm: a. Tiểu sử: – Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585), tên huý là Văn Đạt, hiệu là Bạch Vân Cư Sĩ. – Quê quán: làng Trung Am, nay thuộc xã Lí Học, Vĩnh Bảo, ngoại thành Hải Phòng. – Gia đình: cha Nguyễn Bỉnh Khiêm là người tài cao, học rộng. Mẹ là con gái quan thượng thư, là người thông tuệ, giỏi văn chương, biết lí số. – Cuộc đời: + Đỗ trạng nguyên năm 1535, làm quan dưới triều Mạc. + Khi làm quan, ông đã dâng sớ vạch tội và xin chém đầu 18 lộng thần. Vua ko nghe, ông bèn cáo quan về quê, lập quán Trung Tân, dựng am Bạch Vân, lánh đời, dạy học. + Vua Mạc và các chúa Trịnh, Nguyễn có việc hệ trọng đều đến hỏi ý kiến ông và ông đều có cách mách bảo kín đáo, nhằm hạn chế chiến tranh, chết chóc. + Vẫn đóng vai trò tham vấn cho triều đình nhà Mạc khi đã ở ẩn nên được phong tước Trình Tuyền hầu, Trình Quốc công nên dân gian gọi là trạng Trình. – Con người: + Thẳng thắn, cương trực. + Là người thầy có học vấn uyên thâm, hiểu lí số, được học trò suy tôn là Tuyết Giang Phu Tử (người thầy sông Tuyết). + Có tấm lòng ưu thời mẫn thế, yêu nước, thương dân. b. Sự nghiệp: – Các tác phẩm: Bạch Vân am thi tập- gồm 700 bài thơ chữ Hán; Bạch Vân quốc ngữ thi- khoảng trên 170 bài thơ chữ Nôm. – Đặc sắc thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm: + Mang đậm chất triết lí, giáo huấn. + Ca ngợi chí của kẻ sĩ, thú thanh nhàn. + Phê phán chiến tranh PK, sự mục nát của giai cấp thống trị và thói đời suy đạo. 2. Bài thơ Nhàn: – Nhan đề trên do người đời sau đặt. – Thuộc tập Bạch Vân quốc ngữ thi. II. Đọc- hiểu văn bản: 1. Đọc. 2. Thể loại và bố cục: – Thể loại: thất ngôn bát cú Đường luật. – Bố cục:2 phần. + Câu 1-2 và câu 5-6: Vẻ đẹp cuộc sống ở Bạch Vân am của Nguyễn Bỉnh Khiêm. + Câu 3-4 và câu 7-8: Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Bỉnh Khiêm. 3. Tìm hiểu văn bản: a. Vẻ đẹp cuộc sống ở am Bạch Vân của Nguyễn Bỉnh Khiêm: * Câu 1-2: – Cuộc sống thuần hậu, giản dị giữa thôn quê như của một “lão nông tri điền”: + Mai, cuốc” dụng cụ của nhà nông để đào, xới đất. + Cần câu để câu cá ” nếp sống thanh bần của nhà nho khi ở ẩn. + Số từ “một” điệp lại ba lần: ” Mọi thứ đều đã sẵn sàng, chu đáo. ” Cực tả cái riêng, lối sống riêng của tác giả, đối lập với lối sống của những kẻ xô bồ, chen chúc tìm lạc thú, vinh hoa ở chốn lợi danh. ” Câu 1: Cuộc sống chất phác, nguyên sơ của thời tự cung tự cấp, có chút ngông ngạo so với thói đời nhưng ko ngang tàng. – “Thơ thẩn”- trạng thái mơ màng, mông lung, nghĩ ngợi ko tập trung vào một cái gì rõ rệt, cứ thoáng gần- xa, mơ- tỉnh. ” lối sống riêng của tác giả: thư thái, thanh nhàn. – Đại từ phiếm chỉ “ai” ” người đời. ” những kẻ bon chen trong vòng danh lợi. ” Sự đối lập: Lối sống thư thái, ợớ Lối sống bon chen, xô bồ thanh nhàn, ko của những kẻ bon chen màng danh lợi của trong vòng danh lợi. tác giả. – Nhịp thơ: 2/2/3″ sự ung dung, thanh thản của tác giả. * Câu 5-6: – Cuộc sống đạm bạc mà thanh cao của tác giả: + Măng trúc, giá đỗ” thức ăn đạm bạc, thanh sạch, là sản phẩm cây nhà lá vườn, kết quả công sức lao động gieo trồng, chăm bón của bậc ẩn sĩ. + Xuân- tắm hồ sen, hạ – tắm ao” cách sinh hoạt dân dã. Hồ sen” nước trong “gợi sự thanh ” hương thơm thanh quý cao. “Cuộc sống hoà hợp với tự nhiên, mùa nào thức nấy, xa lánh lợi danh, vinh hoa phú quý. – Nhịp thơ: 1/3/1/2″ nhấn mạnh vào 4 mùa” gợi bức tranh tứ bình về cảnh sinh hoạt với 4 mùa xuân- hạ- thu- đông, có hương sắc, mùi vị giản dị mà thanh cao. b. Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Bỉnh Khiêm: * Câu 3-4: – Cách nói đối lập, ngược nghĩa: Ta ợớ Người “dại”- tìm đến “khôn”- tìm đến “nơi vắng vẻ” “chốn lao xao” – Từ sự thực về con người Nguyễn Bỉnh Khiêm- một người vừa thông tuệvừa tỉnh táo trong thái độ xuất-xử và trong cách chọn lẽ sống, việc dùng từ “dại”, “khôn” ko mang nghĩa gốc từ điển (dại- trí tuệ thấp kém ợớ khôn- trí tuệ mẫn tiệp) ” là cách nói ngược nghĩa, hàm ý mỉa mai, thâm trầm, sâu sắc. – “Nơi vắng vẻ”: + Là nơi ít người, ko có ai cầu cạnh ta và ta cũng ko cần cầu cạnh ai. + Là nơi tĩnh lặng, hoà hợp với thiên nhiên trong sạch, tâm hồn con người thư thái. ” Là hình ảnh ẩn dụ chỉ lối sống thanh bạch, ko màng danh lợi, hòa hợp với tự nhiên. – “Chốn lao xao”: + Là nơi ồn ào. + Là nơi có cuộc sống sang trọng, quyền thế, con người sống bon chen, đua danh đoạt lợi, thủ đoạn hiểm độc. * Câu 7- 8: – Điển tích về Thuần Vu Phần” phú quý chỉ là một giấc chiêm bao. – Nguyễn Bỉnh Khiêm dùng điển tích để thể hiện thái độ coi thường phú quý, danh lợi: phú quý, danh lợi chỉ như một giấc mơ dưới gốc hòe, thoảng qua, chẳng có ý nghĩa gì. ” Ông tìm đến rượu, uống say để chiêm bao nhưng tìm đến “say” như vậy lại là để “tỉnh”, để bừng thức trí tuệ, khẳng định lẽ sống đẹp của mình. Quan niệm sống: phủ nhận phú quý, danh lợi, khẳng định cái tồn tại vĩnh hằng là thiên nhiên và nhân cách con người. III. Tổng kết bài học: 1.Nội dung: a. Bản chất lẽ sống “nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm: – Sống hòa hợp với tự nhiên. – Phủ nhận danh lợi, giữ cốt cách thanh cao. b. Vẻ đẹp cuộc sống và nhân cách Nguyễn Bỉnh Khiêm: – Vẻ đẹp cuộc sống: đạm bạc, giản dị mà thanh cao. – Vẻ đẹp nhân cách: vượt lên trên danh lợi, coi trọng lối sống thanh bạch, hòa hợp với tự nhiên. 2. Nghệ thuật: – Ngôn ngữ: giản dị, hàm súc, giàu chất triết lí. – Cách nói đối lập, ngược nghĩa thâm trầm, giàu chất triết lí. 4. Củng cố – Nhận xét: – Hệ thống nội dung: Theo yêu câu bài học. – Nhận xét chung. 5. Dặn dò: Yêu cầu Hs: – Soạn bài: Độc Tiểu Thanh kí (Nguyễn Du).
Giáo Án Ngữ Văn 10 Tiết 40: Đọc Văn Nhàn
Phân môn : Đọc văn Tiết 40 Soạn : 2/11/10 NHAØN -Nguyeãn Bænh Khieâm- I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : – Một tuyên ngôn lối sống hòa hợp với thiên nhiên, đứng ngoài vòng danh lợi, giữ cốt cách thanh cao được thể hiện qua những rung động trữ tình , chất trí tuệ – Ngôn ngữ mộc mạc , tự nhiên nhưng ẩn ý thâm trầm , giùa tính trí tuệ 2. Kĩ năng – Đọc thơ Đường luật 3. tư tưởng : – Cảm nhận vẻ đẹp cuộc sống và nhân cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ – Hiểu đúng quan niệm sống nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm II. THIẾT BỊ DẠY HỌC 1. GV : SGK , SGV, thiết kế giáo án lên lớp 2. HS : SGK , SBT, đọc và soạn bài III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1.Ổn định : 1p 1. Kiểm tra bài cũ: 3P Bài: Cảnh ngày hè. Yêu cầu: Ñoïc thuoäc loøng baøi Caûnh ngaøy heø, cảm nhận của em về ngheä thuaät taû caûnh nguï tình cuûa taùc phaåm. 2. Bài mới: Lời vào bài:2P Sống gần trọn thế kỉ XVI, Nguyễn Bỉnh Khiêm đã chứng kiến biết bao điều bất công ngang trái của xã hội phong kiến. Chính vì vậy, ông chán nản và lui về sống tại quê nhà với triết lí : « Nhàn một ngày là tiên một ngày ». Để hiểu thêm về quan niệm sống của ông, ta tìm hiểu bài thơ « Nhàn » của ông. 3.Tổ chức dạy học : 40 p Hoaït ñoäng cuûa GV&HS Noäi dung caàn ñaït Hoạt động I: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu chung về tác giả và tác phẩm. Mục tiêu Hiểu biêt về NBK và văn bản Nhàn Bốicảnh bài thơ – xuấy xứ Cảm hứng chủ đạo Tổ chức thực hiện – Thao tác 1: Tìm hiểu về tác giả. + GV: Yêu cầu học sinh đọc phần tiểu dẫn SGK. Cuộc đời , con người Nguyễn Bỉnh Khiêm có gì đáng lưu ý? + HS: Trả lời. * Kết quả : + GV: Nhấn mạnh vẻ đẹp nhân cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm : o Nhỏ: ông được cho theo học người thầy nổi tiếng là Bảng Nhãn Lương Đắc Bằng. o Lê suy thoái (Lê Uy Mục, Tương Dực) à Mạc Đăng Dung à nhà Mạc (1526), Nguyễn Bỉnh Khiêm (36 tuổi), thi đỗ tiến sĩ, làm quan triều Mạc. o 8 năm sau , ông dâng sớ vạch tội và xin chém đầu 18 lộng thần. Vua không nghe, ông cáo quan về ở ẩn,vẫn canh cánh việc nước à thuyết: hành – tàng, xuất – xử của người xưa (Trung Quốc: Lã Vọng, Đào Tiềm, Việt Nam: Tô Hiến Thành, Chu An, Nguyễn Trãi). Ông dựng am Bạch Vân à Bạch Vân cư sĩ, dạy học có nhiều hoc trò đỗ đạt làm quan à Tuyết Giang phu tử. – HS theo dõi – ghi nhận SGK * Gv giảng thêm về nội dung thơ NBK Noäi dung : mang ñaäm tính trieát lí, giaùo huaán, ngôïi ca chí cuûa keû só, thuù thanh nhaøn, ñoàng thôøi pheâ phaùn nhöõng ñieàu xaáu xa trong xh. – HS lắng nghe Thao tác 2 : tìm hiểu văn bản GV gọi HS ñoïc baøi thô, chia boá cuïc. – HS đọc bài thơ và nhận xét thể loại – bố cục Kết quả : – GV ñònh höôùng Vôùi baøi thô naøy ta neân ñi theo boá cuïc thoâng thöôøng 2/2/2/2 – HS ghi nhận * Kết luận : – GV định hướng chung : Nhàn do người đời dadựt – nhàn chỉ là quan niệm của NBK mà thôi – HS theo dõi Hoạt động 2: Tìm hiểu bài thơ Mục tiêu Thấu hiểu giá trị tư tưởng và nghệ thuật của bài thơ Phân tích nọi dung làm roc quan niệm nhà của NBK Tổ chức thực hiện Thao tác 1: GV yêu cầu HS đọc hai câu đề và phát biểu : Caùch duøng soá töø, dnh töø vaø nhòp thô coù gì ñaùng chuù yù? Vaäy 2 caâu ñeà cho ta hieåu cuoäc soáng vaø taâm traïng taùc giaû ntn? NBK ñaõ taïo neân heä thoáng töø ngöõ ñoái laäp nhau, em haõy chæ ra vaø cho bieát hthoáng ñoái laäp ñoù coù t/d gì trong boäc loä tö töôûng, thaùi ñoä cuûa taùc giaû? – HS suy nghĩ và trả lời Kết quả : GV định hướng HS ghi nhận * Gv thuyết giảng : Töø “moät” laëp ñi laëp laïi,nhaéc ñi nhaéc laïi Nhòp ñieäu chaäm daõi, tö theá ung dung (2/2/3) “Thô thaån” – HS lắng nghe Thao tác 2: Hai câu thực Gv yêu cầu HS đọc hai câu thực và phân tích : HS thực hiện Kết quả : GV định hướng HS lắng nghe và ghi nhận * Gv giảng : Xây dựng hệ thoáng töø ngöõ ñoái laäp nhö vaäy NBK boäc loä roõ thaùi ñoä cuûa mình: cho thaáy söï khaùc bieät giöõa oâng & nhöõng ngöôøi khaùc ñoù laø caùch löïa choïn cho mình moät cuoäc soáng” laùnh ñuïc tìm trong”. * Gợi ý : Nhö vaäy em hieåu nhö theá naøo veà caùi “daïi” cuûa NBK & caùi “ khoân” cuûa ngöôøi ñôøi. “Daïi “ ôû ñaây theå hieän moät loái soáng cao ñeïp , moät tö töôûng , nhaân caùch thanh cao, không maøng danh lôïi , không nuoâi cô möu, không chòu luoàn cuùi, mua danh , baùn töôùc, tham nhöõng ñieàu phuø phieám. Ñuùng nhö oâng ñaõ noùi: “ Khoân maø khoân ñoäc laø khoân daïi Daïi voán hieàn laønh aáy daïi khoân” (Thô Noâm-94) – HS lắng nghe Thao tác 3: Hai câu luận Gv gọi HS đọc và phân tích hai câu luận Moãi töø , moãi chöõ ñöôïc NBK söû duïng raát ñaét, raát tinh teá, hieäu quaû, em haõy phaân tích ñeå thaáy ñöôïc caùi taøi ñoù cuûa oâng? Em coù nhaän xeùt gì veà hình aûnh thô ?hình aûnh ñoù göûi gaém ñieàu gì? HS đọc và suy nghĩ trả lời kết quả : Gv giảng và định hướng Thu –aên maêng truùc Ñoâng – aên giaù Xuaân-taém hoà sen Haï-taém ao à Con ngöôøi thuaän theo tự nhiên hoøa hôïp vôùi thiên nhiên , muøa naøo thöùc aáy, muøa naøo öùng vôùi thu vui aáy. * Gv bình : NBK hoøa cuøng sinh hoaït cuûa ngöôøi noâng daân. Ta k coøn thaáy moät Traïng Trình ,không thaáy tö theá cao ngaïo , chieãm treä cuûa moät oâng quan maø chæ hieän leân ôû ñaây moät laõo noâng tri ñieàn Trôû veà vôùi thieân nhieân, veà nôi vaéng veû laø tìm ñeán cs bình dò ,thanh tao. ÔÛ ñoù con ngöôøi vaø tn hoøa vaøo nhau.Ñoù cuõng moät laàn nöõa theå hieän saâu saéc hôn veû ñeïp taâm hoàn cuûa NBK. * Giáo dục kĩ năng sống : GV yêu cầu HS lieân heä vôùi moät boä phaän , moät lôùp ngöôøi trong xã hội hieân nay thöôøng tìm moïi caùch ñeå toû ra mình cao quyù hôn ngöôøi khaùc và chọ cách sống cao sang , tập theo thương lưu.Theo em điều đó đúng và có giúp gì cho bản thân? E có như thế không? HS suy ngẫm và trả lời Thao tác 4: Hai câu kết GV gọi HS đọc hai câu kết vfa phân tích : Trieát lí NBK ñöa ra ôû hai caâu cuoái laø gì? Noù lí giaûi như thê nào cho nhöng caâu thô treân? HS thực hiện KẾT QUẢ : -GV giảng và định hướng – HS ghi nhận Trieát lí: Gv lieân heä vôùi nhöõng baøi thô khaùc cuûa caùc nhaø thô cuøng thôøi ñeå thaáy ñöôïc ñaây laø caùi nhìn tích cöïc cuûa moät thôøi ñaïi vaø cho ñeán hoâm nay noù vaãn coøn nguyeân giaù trò.Qua ñoù giaùo duïc tö tuôûng soáng, loái soáng tích cöïc cho HS. * Caâu hoûi thaûo luaän rèn kĩ năng cho HS : Em hieåu theá naøo veà yù nghóa caùi maø NBK goïi laø “nhaøn”? Hs phát biểu – laø khoâng tranh ñua,khoâng maøng danh lôïi, khoâng bon chen, khoâng cô möu, töï duïc. – laø soáng thanh thaûn, an nhieân, töï taïi bôûi nhöõng thuù vui rieâng cuûa mình. Nhö vaäy “nhaøn” ôû ñaây k ñôn thuaàn laø nhaøn haï veà theå xaùc hay ñuùng hôn NBK k noùi veà caùi nhaøn theå xaùc, laø k laøm gì maø oâng muoán ñeà cao caùi nhaøn trong taâm hoàn con ngöôøi, caùi thanh thaûn , an nhieân. Hoạt động 3: tổng kết Mục tiêu : Nhấn mạnh và khắc sâu ý nghĩa bài thơ Hiểu nghệ thuật bài thơ Tổ chức thực hiện GVgọi HS đọc ghi nhớ HS ghi nhớ bài * Kết luận : – GV định hướng: Lối sống nhàn Biết giữ nhân cách I.Giôùi thieäu chung 1.Taùc giaû -NBK (1491-1585), hieäu Baïch Vaân cö só. -Laø oâng quan thanh lieâm , chính tröïc. -Laø nhaø thô lôùn cuûa dân tộc. .Saùng taùc -“Baïch Vaân am thi taäp” -“Baïch Vaân quoác ngöõ thi taäp” 2.Vaên baûn Xuaát xöù : laáy trong Bạch Vân Quốc ngữ thi tập” Boá cuïc: ñeà ,thöïc, luaän, keát. II.Ñoïc hieåu chúng tôi caâu ñeà “Moät mai.. Thô thaån . “ -“moät” – mai, cuoác, caàn caâu : vaät duïng quen thuoäc cuûa nhaø noâng. -“thô thaån”:ung dung ,ñieàm nhieân, thanh thaûn. à Hai caâu thô theå hieän quan nieäm veà cuộc sống nhaøn taûn, gaàn guõi vôùi daân. 2. Hai caâu thöïc “Ta daïi ta.. Ngöôøi khoân.” – Töø ngöõ ñoái laäp: à Hai caâu thöïc nhaán maïnh veû ñeïp nhaân caùch NBK: veà vôùi tự nhiên , soáng thoaùt khoûi voøng danh lôïi ñeå taâm hoàn an nhieân, khoaùng ñaït. 3. Hai caâu luaän “Thu aên. Xuaân taém..” -thu-maêng truùc -ñoâng-giaù -xuaân- taém hoà sen -haï – taém ao à NBK choïn cho mình moät cuộc sốnghôïp vôùi töï nhieân, hoøa vôùi ñôøi thöôøng , bình dò maø khoâng keùm phaàn thanh cao. 4. Hai caâu keát “Röôïu Nhìn xem” à caùi nhìn cuûa moät baäc ñaïi nhaân, ñaïi trí. III. GHI NHỚ : SGK 4. Cuûng coá:1p -Nhaân caùch cao ñeïp cuûa NBK? -Trieát li soáng saâu saéc? – Hiểu được tính tích cực và sâu sắc trong quan niệm sông nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm. – Nắm được những đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ. – Hoïc baøi cuõ: Hoïc thuoäc baøi thô chuù yù nhöõng neùt ñaëc saéc ngheä thuaät, noäi dung vaø nhaân caùch cuûa taùc giaû. 5. Daën doø:1p Hoïc baøi. Chuaån bò baøi môùi: Ñoïc “Tieåu Thanh kyù” – Nguyeãn Du Câu hỏi: 1. Nêu vài nét về tác phẩm ? 2. Caâu thô ñaàu cho ngöôøi ñoïc bieát ñieàu gì? 3. Taùc giaû muoái noùi gì trong 4 caâu ñaàu cuûa baøi thô, nhaát laø hai caâu 3,4 ? 4. Em hieåu caâu thô “Noãi hôøn kim coå trôøi khoân hoûi “ nhö theá naøo ? 5. Ñoïc 2 caâu keát ta hieåu veà con ngöôøi Nguyeãn Du nhö theá naøo ? 6. Chuû ñeà cuûa baøi thô
Bạn đang đọc nội dung bài viết Giáo Án Ngữ Văn Lớp 10 Tiết 17, 18 Đọc Văn Ra Ma Buộc Tội (Trích Ra Ma trên website Techcombanktower.com. Hy vọng một phần nào đó những thông tin mà chúng tôi đã cung cấp là rất hữu ích với bạn. Nếu nội dung bài viết hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!