Cập nhật nội dung chi tiết về Giáo Án Ngữ Văn 8 Tiết 45 Bài 12: Ôn Dịch, Thuốc Lá (Nguyễn Khắc Viện) mới nhất trên website Techcombanktower.com. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu ngoài mong đợi của bạn, chúng tôi sẽ làm việc thường xuyên để cập nhật nội dung mới nhằm giúp bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.
(Nguyễn Khắc Viện) A. Mục tiêu cần đạt – Kiến thức: + Nhận thức được tác hại to lớn nhiều mặt của thuốc lá đối với đời sống cá nhân và cộng đồng. + Thấy được sự kết hợp chặt chẽ giữa hai phương thức lập luận và thuyết minh trong văn bản. – Kỹ năng: Rèn kĩ năng phân tích một văn bản nhật dụng thuyết minh một vấn đề khoa học xã hội. – Thái độ: Biết tránh hút thuốc lá và phê phán những người hút thuốc thiếu ý thức. B. Chuẩn bị của thầy và trò: – GV : Soạn GA, máy chiếu, tranh ảnh. – HS : bài soạn C. Nội dung và tiến trình tiết dạy: 1. Tổ chức lớp: 1phút a. ổn định trật tự. b. Kiểm tra sĩ số. 2. Tiến trình tiết dạy: T.g Nội dung chính Hoạt đông của thầy và trò 3 phút 10 phút 25 phút 5 phút 3 phút I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả: Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện (1913-1997). 2. Văn bản : – Xuất xứ: trích từ cuốn sách “Từ thuốc lá đến ma túy – Bệnh nghiện” do Nhà xuất bản GD ấn hành (1992). – Kiểu loại : Văn bản nhật dụng – Nội dung và cách thể hiện vấn đề : Thuyết minh về một vấn đề xã hội có tính khoa học. – Đọc. – Giải thích từ khó. – Bố cục: 3 phần: + Phần 1: Từ đầu “còn nặng hơn cả AIDS”: Nêu vấn đề ôn dịch, thuốc lá + Phần 2: Tiếp đến “con đường phạm pháp”: Những tác hại của khói thuốc lá đối với cá nhân và cộng đồng. + Phần 3: Phần còn lại: Lời kiến nghị chống thuốc lá. II. Phân tích : 1. Nhan đề văn bản – Chỉ dịch thuốc lá – Tỏ thái độ căm ghét với bệnh dịch này. 2. Phần 1: Thông báo về nạn dịch thuốc lá + “Ôn dịch, thuốc lá” đang đe doạ sức khoẻ và tính mạng của con người. + So sánh với dịch tả, dịch hạch, AIDS, đại dịch thuốc lá là nguy hiểm nhất. 3. Phần 2: Tác hại của thuốc lá a. Thuốc lá có hại cho sức khoẻ con người: * Với người hút: Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc: hắc ín, oxit cacbon, nicôtin thấm vào cơ thể người hút, gây những trọng bệnh như: ung thư vòm họng, phổi, nhồi máu cơ tim * Đối với sức khoẻ cộng đồng: – Thuốc lá gây ảnh hưởng đến những người xung quanh: + Người thân, đồng nghiệp hít phải khói thuốc bị đau tim, mạch, viêm phế quản, ung thư. + Phụ nữ đang mang thai dễ đẻ non – Hút thuốc lá là việc làm dẫn tới tội ác. b. Xét về phương diện xã hội: – Thuốc lá ảnh hưởng tới nhân cách: + Đầu độc nhân cách trẻ: người lớn hút thuộc trở thành tấm gương xấu các em dễ học theo, đua đòi. + Để có tiền hút thuốc, khiến trẻ dễ vi phạm đạo đức, nhân cách và vi phạm pháp luật. – Kinh tế gia đình, kinh tế xã hội đều suy yếu. – Nghệ thuật: + Lập luận độc đáo dễ dàng thuyết phục người đọc. + Sử dụng linh hoạt các phương pháp thuyết minh: Nêu những số liệu cụ thể, dẫn chứng rõ ràng khoa học đáng tin cậy. So sánh chính xác, độc đáo. + Sử dụng cách liệt kê vấn đề + Nêu các chứng cứ có tính thực tiễn và có cơ sở khoa học 4.Phần 3: Lời kiến nghị chống thuốc lá. + “Đã đến lúc mọi người phải đứng lên chóng lại, ngăn ngừa ôn dịch này”. + Chúng ta không thể đứng ngoài cuộc. + Việt Nam là đất nước còn nhiều khó khăn nên việc chống thuốc lá càng phải mạnh mẽ hơn. III. Tổng kết: 1. Nội dung: – Thuốc lá là ôn dịch, gây tác hại nghiêm trọng đến sức khoẻ, lối sống của cá nhân và cộng đồng. – Chúng ta cần quyết tâm chống lại ôn dịch này. 2. Nghệ thuật: – Lập luận chặt chẽ có căn cứ khoa học, có số liệu cụ thể đáng tin cậy. – So sánh sinh động giàu sức thuyết phục. – Sử dụng kết hợp nhiều phương pháp thuyết minh. IV. Củng cố và luyện tập: + Nó như một câu nói đùa nhưng cũng chứng tỏ sự vô trách nhiệm trước gia đình, người thân và cộng đồng. Họ chưa nhận thức đầy đủ về tác hại của thuốc lá. + Tạo nền tảng cho vấn đề được trình bày tiếp theo của việc hút thuốc lá làm ảnh hưởng đến những người xung quanh. Hoạt đông 1: Kiểm tra bài cũ HS trả lời. GV nhận xét, đánh giá và dẫn dắt chuyển vào bài mới: không chỉ việc sử dụng bao nilon gây hại đến môi trường, mà xung quanh chúng ta còn rất nhiều thói quen khác đang từng ngày ảnh hưởng không tốt cho cuộc sống của chính bản thân và của cộng đồng. Trong đó có hút thuốc lá. Vậy thuốc lá có những tác hại gì đến con người? Muốn trả lời được câu hỏi này, hôm nay cô cùng các em sẽ tìm hiểu văn bản nhật dụng thứ 2 trong chương trình Ngữ văn lớp 8: Ôn dịch, thuốc lá. Hoạt đông 2: đọc, tìm hiểu chung về: tác giả, nguồn gốc văn bản, chú thích Em hãy cho biết ai là tác giả của VB? HS trả lời: bác sỹ Nguyễn Khắc Viện GV thuyết giảng: Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện (1913-1997) từng là : nhà hoạt động chớnh trị – xó hội, nhà nghiờn cứu VH và tõm lý – y học- GD. Ông từng được giải thưởng của Nhà nước Việt Nam và Viện Hàn lõm Phỏp. ễng để lại nhiều cụng trỡnh nghiờn cứu giỏ trị Nêu xuất xứ của VB? HS trả lời: Qua việc chuẩn bị bài ở nhà, em có nhận xét về gì kiểu loại của văn bản ? (Có thể gợi ý: VB giống với văn bản nào em đã được học xét về cách đề cập, cũng như xét về nội dung). HS trả lời: GV hướng dẫn HS cách đọc: đọc to, chậm, rõ mạch lạc chú ý các dòng chữ in nghiêng, và đọc giọng phù hợp ở các câu cảm thán. GV đọc mẫu 1 đoạn – gọi 2 học sinh đọc tiếp GV cho HS nhận xét và hướng dẫn để HS biết sửa lỗi trong quá trình luyện đọc. HS đọc chú thích. GV lưu ý HS các chú thích: 1, 8. Dựa vào nội dung, ta có thể chia văn bản thành mấy phần? Nội dung của từng phần? HS trả lời. ( Nếu HS nêu 4 phần, GV có thể đồng ý nhưng hướng HS đến bố cục 3 phần để dễ phân tích) Dẫn: chúng ta sẽ phân tích VB theo bố cục trên. Hoạt động 3: tìm hiểu chi tiết Nhan đề VB: ? Khi nào người ta dùng từ ôn dịch? Dấu phẩy ở đây có ý nghĩa gì? HS trả lời. + Ôn dịch chỉ chung loại bệnh nguy hiểm, lây lan rộng, làm chết hàng loạt người trong thời gian nhất định. Trong VB, ôn dịch được dùng như tiếng chửi rủa. + Thuốc lá: nói tắt của “tệ nghiện thuốc lá”. Đặt “thuốc lá” sau “ôn dịch” như một sự so sánh: Tệ nghiện thuốc lá chẳng khác gì một thứ bệnh dịch có đặc điểm dễ lây lan, gây hậu quả nghiêm trọng. + Dấu phẩy tạo ngữ điệu gây một tình huống nguy cấp, phải cảnh báo, nhấn mạnh sắc thái biểu cảm vừa căm tức, vừa ghê tởm: “ Thuốc lá! Mày là đồ ôn dịch ” ?Nhận xét về nhan đề? Chuyển ý: Vậy sự độc đáo hấp dẫn đó cụ thể ra sao? chúng ta phân tích tiếp. – HS đọc phần 1 và cho biết nội dung chính của phần văn bản em vừa đọc. HS trả lời. ? Tác giả so sánh ôn dịch thuốc lá với những đại dịch nào? Trong hàng loạt đại dịch ấy, theo tác giả loại dịch nào nguy hiểm nhất? HS trả lời ?Cách so sánh như vậy có tác dụng gì? HS trả lời Chuyển ý: Vậy tính nghiêm trọng của hiểm họa thuốc lá ghê gớm, đáng sợ như thế nào, tìm hiểu phần 2 của văn bản các em sẽ hiểu rõ điều đó. HS đọc tiếp đ sức khoẻ cộng đồng. HS trao đổi nhóm đôi câu hỏi 2 (SGK): ?Vì sao tác giả dẫn lời của Trần Hưng Đạo trước khi phân tích tác hại của thuốc lá? HS trả lời – So sánh việc chống thuốc lá với chống giặc ngoại xâm đ thuốc lá tấn công loài người thật đáng sợ (hơn giặc ngoại xâm). “ Nếu đánh giặcnhư tằm ăn dâu” Cụ thể: ?Với sức khoẻ con người thuốc lá ảnh hưởng ra sao? Học sinh trả lời: Học sinh khác bổ sung. GV trình diễn trên máy các dẫn chứng: + Chất hắc ín làm tê liệt các lông mao ở vòm họng, phế quản gây ho hen, ung thư vòm họng, ung thư phổi + Chất oxit cacbon thấm vào máu không cho tiếp nhận O2 khiến sức khỏe giảm sút. + Chất nicôtin làm co thắt các động mạch gây bệnh huyết áp cao, nhồi máu cơ tim rất dễ dẫn đến tử vong. + Gần người hút thuốc sẽ hít phải khói độc. + Hàng ngàn công trình nghiên cứu đã chứng minh rõ: vợ con người hút thuốc lá cũng bị đau tim, mạch, viêm phế quản, ung thư; người có ung thư thì đẻ non. GV: chiếu cụ thể hình ảnh những bệnh nhân bị bệnh do hút thuốc lá. ?Thuốc lá còn ảnh hưởng đối với con người ở những mặt nào nữa? GV mở rộng: từ nghiện thuốc lá đến việc thử hút hít các chất gây nghiện khác là điều rất dễ dàng, vì vậy những đứa trẻ này cũng sẽ dễ dàng vướng phải những tệ nạn XH khác. GV chốt ý: Như vậy, tác giả đã cho ta thấy thuốc lá ảnh hưởng ghê gớm, nghiêm trọng và trực tiếp đến sức khoẻ con người. ?Để thể hiện những quan điểm đó, trong VB tác giả đã sử dụng thành công những thủ pháp NT nào? Gv cho HS nêu dẫn chứng: ?Tác dụng của những BPNT này là gì? Chuyển ý: Thuốc lá đang hủy hoại sức khỏe và nhân cách con người. Vậy chúng ta cần phải làm gì để phòng chống được nạn ôn dịch này? chúng ta cùng tìm hiểu tiếp. Học sinh đọc đoạn cuối. ?Đoạn cuối người viết đã chỉ ra những cách nào để hạn chế việc hút thuốc lá ở các nước phát triển? HS trả lời: GV thuyết giảng trình chiếu: Cách hạn chế thuốc lá ở các nước phát triển: + Xem việc chống thuốc lá như chiến dịch. + Cấm hút thuốc lá nơi công cộng: ở Bỉ, năm 1987 phạt hút thuốc lá nơi công cộng lần thứ nhất 40 đô la Mỹ, tái phạm phạt 500 đô la. ?Kết quả của những cách đó? HS trả lời: Dịch hút thuốc lá giảm hẳn, có triển vọng nêu được khẩu hiệu “Một Châu Âu không còn thuốc lá”. ?ở nước ta cần làm thế nào để hạn chế hút thuốc? HS trả lời: Mở rộng: ?Em đã làm gì đối với những người hút thuốc lá xung quanh mình ? HS trả lời. GV bình: Tác giả kết thúc VB bằng một câu cảm thán, thể hiện tấm lòng tha thiết và mong mỏi giữ gìn sức khỏe cho con người Việt, môi trường Việt bằng việc chống nạn hút thuốc lá: không hút thuốc lá, tích cực cai, bỏ dần thói quen hút thuốc lá. Cũng chính vì muốn mọi người thấy rõ tác hại của thuốc lá, nên Thế giới đã chọn ngày 31 tháng 5 là ngày phòng chống thuốc lá. GV chiếu một số hình ảnh của ngày thế giới phòng chống thuốc lá. Hoạt động 4: ? Nội dung VB đã giúp em hiểu gì về thuốc lá? ? Bản thân em cần phải làm gì với nạn ôn dịch này? ? Nét đặc sắc về NT của VB ? Ghi nhớ: SGK trang 122. Vì sao tác giả đặt giả định: Có người bảo: “Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi” trước khi nêu lên tác hại về phương diện xã hội của thuốc lá? Đọc đề bài? Xác định yêu cầu của đề bài ? HS thảo luân nhóm, cử đại diện phát biểu ý kiến. D. Dặn dò : 1 phút – Nắm nội dung bài học. – Hoàn thiện phần Luyện tập. – Chuẩn bị : Soạn Bài toán dân số .
Soạn Văn 8 Vnen Bài 12: Ôn Dịch, Thuốc Lá
Soạn văn 8 VNEN Bài 12: Ôn dịch, thuốc lá
A. Hoạt động khởi động
(trang 85, Ngữ Văn 8 VNEN, Tập 1) Trao đổi với bạn về 2 bức tranh sau và trả lời câu hỏi:
1. Trong gia đình và môi trường sống xung quanh em có người hút thuốc là hay không?
2. Theo em hút thuốc lá có hại như thế nào?
3. Em hãy nêu thông điệp được gợi ra từ hai bức tranh.
Trả lời:
1. Trong gia đình và môi trường sống xung quanh em có khá nhiều người vẫn đang hút thuốc lá.
2. Theo em, hút thuốc lá gây hại cho sức khỏe, không chỉ bản thân người hút mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe của những người xung quanh.
3. Thông điệp được gợi ra từ hai bức tranh: Thuốc lá giống như một mối hiểm họa đang đè nặng lên cuộc sống của mỗi chúng ta
B. Hoạt động hình thành kiến thức
1. (trang 85, Ngữ Văn 8 VNEN, Tập 1) Đọc văn bản sau: Ôn dịch, thuốc lá
2. (trang 87, Ngữ Văn 8 VNEN, Tập 1) Tìm hiểu văn bản.
a. Phân tích ý nghĩa của nhan đề văn bản. Việc dùng dấu phẩy trong đầu đề văn bản: Ôn dịch, thuốc lá có tác dụng gì? Hãy nêu ý chính của văn bản.
b. Tác giả dẫn lời Trần Hưng Đạo bàn về việc đánh giặc trước khi phân tích tác hại của thuốc lá có tác dụng gì trong lập luận?
c. Tác giả đã đưa ra những lí lẽ gì cho thấy tác hại của việc hút thuốc lá?
d. Vì sao tác giả đặt giả định” Có người bảo:Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi!” trước khi nêu lên những tác hại về phương diện xã hội của thuốc lá?
e. Vì sao tác giả đưa ra những số liệu để so sánh tình hình hút thuốc của nước ta với các nước Âu-Mĩ trước khi đưa ra kiến nghị: Đã đến lúc mọi người phải đứng lên chống lại, ngăn ngừa nạn ôn dịch này?
g. Nêu ngắn gọn thông điệp được gợi ra từ văn bản
Trả lời:
a. Phân tích ý nghĩa của nhan đề văn bản: “Ôn dịch, thuốc lá” ngắn gọn nhưng lại mang đến cho người đọc đầy đủ thông tin vấn đề, và cả thái độ của người viết đối với vấn đề đang nói tới. Thuốc lá ở đây được nhắc tới với tệ nạn nghiện hút thuốc lá. Nó được ví một cách rất thoả đáng với ôn dịch, được tác giả xem như một thứ bệnh nguy hiểm đến tính mạng của con người và rất dễ lây lan. Hơn nữa, từ “ôn dịch” còn mang sắc thái biểu cảm. Nghiện thuốc lá được nói đến trong một cảnh báo gay gắt, đến mức nó đáng trở thành một đối tượng để nguyền rủa.
Ôn dịch trong tiếng Việt là từ được dùng để làm tiếng chửi rủa thể hiện thái độ căm ghét, ghê sợ – một loại bệnh nguy hiểm lây lan làm chết người trong một thời gian nhất định. Thế nhưng, thuốc lá càng nguy hại hơn khi nó luôn thường trực trong cuộc sống của chúng ta.
– Việc sử dụng dấu phẩy ở nhan đề có tác dụng nhấn mạnh sự biểu đạt:
+ Gây ấn tượng với người đọc
+ Vấn nạn thuốc lá nguy hiểm như ôn dịch
+ Ngắn gọn, súc tích, vẫn nhấn mạnh được mức độ nguy hiểm của nạn hút thuốc
+ Nhấn mạnh thái độ căm ghét, nguyền rủa loại ôn dịch đó.
– Những ý chính văn bản:
Phần thứ nhất (từ đầu cho đến “nặng hơn cả AIDS”), tác giả nêu vấn đề đồng thời với nhận định về tầm quan trọng và tính nghiêm trọng của vấn đề: “Ôn dịch thuốc lá đe doạ sức khoẻ và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS”.
Phần 2 (tiếp … con đường phạm pháp) : tác hại của thuốc lá
Phần 3 (còn lại) : lời kêu gọi chống thuốc lá.
b. Tác giả trích dẫn lời của Trần Hưng Đạo:
+ Lấy lối so sánh của nhà quân sự đại tài nói tới vấn nạn thuốc lá
+ Tạo sự liên tưởng bằng lối lập luận sắc bén.
+ Thuốc lá cũng là một loại giặc cần chống
+ Giặc thuốc lá không đánh như vũ bão, nó “gặm nhấm như tằm ăn dâu”
+ Tác hại của thuốc lá không nhìn thấy ngay nên mức độ nguy hiểm khôn lường.
c. Tác hại của việc hút thuốc lá
Tác giả đã sử dụng những cứ liệu khoa học, bằng sự giải thích, phân tích tường tận của một nhà khoa học và cũng là một bác sĩ. Tác giả chứng minh cho mọi người thấy được tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe của con người. Nó không chỉ phá hủy sức khỏe con người, mà còn gây ra những căn bệnh nan y như: Viêm phế quản, ung thư phổi và ung thư vòm họng làm tắc động mạch, làm nhồi máu cơ tim,…
d. Tác giả đặt giả định “tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi!” để phủ định, bác bỏ
+ Thực tế, nhiều người coi thường sức khỏe người thân, người xung quanh nên mặc sức hút thuốc lá
+ Họ ngụy biện bằng cách vin vào quyền tự do cá nhân, tuyên bố tự chịu trách nhiệm về việc làm của mình.
+ Tác giả phản bác vì người hút thuốc không chỉ hủy hoại sức khỏe bản thân mà còn hủy hoại sức khỏe của những người xung quanh.
+ Hút thuốc là quyền cá nhân, nhưng không thể sử dụng quyền đó làm ảnh hưởng tới không khí người khác.
e. Tác giả đưa ra các so sánh tình hình hút thuốc ở nước ta ngang với các thành phố lớn ở Âu- Mĩ:
+ Các nước phát triển ở Âu- Mĩ cấm hút thuốc, có chiến dịch chống hút thuốc mạnh mẽ, còn nước ta chưa có biện pháp quyết liệt để xử lí
+ Nước ta còn quá nhiều bệnh dịch cần thanh toán thế mà chúng ta lại rước về nhiều thứ bệnh dịch nguy hiểm và tốn kém, gay ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân.
– Sự so sánh là rất cần thiết vì nó cảnh báo mạnh mẽ vấn nạn hút thuốc lá đang trở nên phổ biến ở nước ta, cần đưa ra các biện pháp khắc phục.
g. Thông điệp:
Thuốc lá nguy hại và dễ lây lan như một thứ dịch bệnh. Mỗi chúng ta cần ngăn chặn thuốc lá để bảo vệ cuộc sống của chính mình.
3. (trang 88, Ngữ Văn 8 VNEN, Tập 1) Tìm hiểu về câu ghép (tiếp theo)
a. Đọc câu ghép sau và hoàn thành phiếu bài tập ở dưới:
– Có lẽ tiếng Việt của chúng ta đẹp bởi vì tâm hồn của người Việt Nam ta rất đẹp, bởi vì đời sống, cuộc đấu tranh của nhân dân ta từ trước tới nay là cao quý, là vĩ đại, nghĩa là rất đẹp.
(Phạm Văn Đồng, Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt)
– Nếu bạn học hành chăm chỉ thì bạn sẽ vượt qua kì thi sắp tới
– Tuy trời rét mướt nhưng những cành đào vẫn đua nhau khoe sắc
– Bạn ấy chẳng những chăm chỉ học mà bạn ấy còn hát rất hay
b. Dựa vào những kiến thức đã học ờ các lớp dưới, hãy nêu thêm những quan hệ ý nghĩa có thê có giữa các vế câu. Cho ví dụ minh hoạ.
c. Mối quan hề đó thường được đánh dấu bằng những dấu hiệu nào?
Trả lời:
a. Hoàn thành phiếu bài tập:
b. Những quan hệ ý nghĩa có thể có giữa các vế câu: quan hệ nguyên nhân, giả thuyết, tương phản, tăng tiến, điều kiện, lụa chọn, bổ sung, tiếp nối…
Ví dụ:
* Điều kiện (giả thiết). Ví dụ: Nếu trời mưa chúng tôi sẽ không được đi chơi
* Tăng tiến. Ví dụ : Hoa không những học giỏi mà còn rất chăm ngoan nữa.
* Lựa chọn. Ví dụ : Cậu định ở lại hay về?
* Tương phản. Ví dụ : Chúng tôi đến chơi nhưng Lan không có ở nhà
c. Mối quan hề đó thường được đánh dấu bằng những dấu hiệu: cặp quan hệ từ, dấu câu hoặc hoàn cảnh giao tiếp.
4. (trang 88, Ngữ Văn 8 VNEN, Tập 1) Tìm hiểu về các phương pháp thuyết minh.
(1) Huế là một trong những trung tâm văn hóa, nghệ thuật lớn của Việt Nam
(2) Nông Văn Vân là tù trưởng dân tộc Tày, giữ chức trị châu Bảo Lạc( Cao Bằng)
-Hai câu văn đều có từ gì ở thành phần vị ngữ? Sau từ ấy, người ta cung cấp một kiến thức như thế nào?
– Hãy nêu vai trò và đặc điểm của loại câu văn định nghĩa, giải thích trong văn bản thuyết minh
b. Đọc các câu văn, đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
Cây dừa cống hiến tất cả của cải của mình cho con người: thân cây làm máng, lá làm tranh, cọng lá chẻ nhỏ làm vách gốc dừa già làm chõ xôi, nước dừa để uống, để kho cá, kho thịt, nấu canh, làm nước mắm,……
Theo các nhà khoa học, bao bì ni lông lẫn vào đất làm cản trở quá trình sinh trưởng của các loài thực vật bị nó bao quanh, cản trở sự phát triển của cỏ dẫn đến hiện tượng xói mòn ở các vùng đồi núi. Bao bì ni lông bị vứt cuống cống làm tắc các đường dẫn nước thải, làm tăng khả năng ngập lụt của các đô thị về mùa mưa. Sự tắc nghẽn hệ thống cống rãnh làm cho muỗi phát sinh, lây truyền dịch bệnh. Bao bì ni lông trôi ra biển làm chết các sinh vật khi chúng nuốt phải……..
Trong câu văn, đoạn văn tác giả đã sử dụng phương pháp thuyết minh gì? Phương pháp ấy có tác dụng gì đối với việc trình bày tính chất của sự vật?
c. Cho đoạn văn sau:
Ngày nay, đi các nước phát triển, đâu đâu cũng nổi lên chiến dịch chống thuốc lá. người ta cấm hút thuốc ở tất cả những nơi công cộng, phạt nặng những người vi phạm( ở bỉ, từ năm 1987, vi phạm lần thứ nhất phạt 40 đô la, tái phạm phạt 500 đô la)
Chỉ ra và nêu tác dụng của ví dụ ở trong đoạn văn trên đối với việc trình bày cách xử phạt những người hút thuốc ở nơi công cộng. Phương pháp thuyết minh của đoạn văn trên là gì?
d. Đoạn văn sau cung cấp những số liệu nào? Nếu không có số liệu, có thể làm sáng tỏ được vai trò của cỏ trong thành phố không?
Các nhà khoa học cho biết trong không khí, dưỡng khí chỉ chiếm 20% thể tích, thán khí chiếm 3%. Nếu không có bổ sung thì trong vòng 500 năm con người và động vật sẽ dùng hết số dưỡng khí ấy, đồng thời số thán khí không ngừng gia tăng. Vậy vì sao đến nay dưỡng khí vẫn còn? Đó là nhờ thực vật. Thực vật khi quang hợp hút thán khí và nhả ra dưỡng khí. Một héc-ta cỏ mỗi ngày có khả năng hấp thụ 900 kg thán khí và nhả ra 600 kg dưỡng khí. Vì thế trồng cây xanh và thảm cỏ trong thành phố có ý nghĩa cực kì to lớn.
(Nói về cỏ)
Đoạn văn trên đã sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
e. Cho câu văn sau:
Thái Bình Dương chiếm một diện tích lớn gần bằng ba đại dương khác cộng lại và lớn gấp 14 lần diện tích biển Bắc Băng Dương là đại dương bé nhất.
Cho biết tác dụng của phương pháp so sánh trong câu văn trên. Câu văn đã sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
g. Đối với những sự vật đa dạng, người ta chia ra từng loại để trình bày. Đối với sự vật có nhiều bộ phận cấu tạo, có nhiều mặt, người ta chai ra từng bộ phận từng mặt để chứng minh. Hãy cho biết văn bản Huế đã trình bày các đặc điểm của thành phố Huế theo những phương diện nào? Tác giả đã sử dụng phương pháp thuyết minh gì?
h. Trả lời các câu hỏi sau:
Muốn có tri thức để làm tốt bài văn thuyết minh, người viết phải làm gì?
Để bài văn thuyết minh có sức thuyết phục, người viết cần sử dụng những phương pháp thuyết minh nào?
Trả lời:
a. Trả lời câu hỏi:
* Trong các câu văn trên, ta thường gặp từ ” là”. Sau từ ấy, người ta cung cấp một kiến thức cần thiết cho từ trước nó.
* Vai trò đặc điểm của loại câu văn định nghĩa, giải thích trong văn bản thuyết minh là giải thích vấn đề được nêu lên trước đó.
b. Phương pháp liệt kê có tác dụng đưa ra hàng loạt số liệu, tính chất, đặc điểm của sự vật nào đó nhằm nhấn mạnh, khẳng định đối tượng cần thuyết minh làm rõ.
+ Đoạn Cây dừa Bình Định: liệt kê lợi ích từ tất cả các bộ phận của cây dừa đều hữu dụng.
+ Đoạn trích trong bài “Thông tin về ngày Trái Đất năm 2000 liệt kê hàng loạt tác hại của bao bì ni lông.
c. Phân tích đoạn văn:
Đoạn văn sử dụng phương pháp nêu ra ví dụ.
+ Nêu ví dụ là phương pháp thuyết minh có tính thuyết phục, ấy dẫn chứng từ sách báo, đời sống để làm rõ điều mình trình bày.
+ Trong đoạn trích bài Ôn dịch, thuốc lá nêu ví dụ các nước phát triển xử phạt đối với người sử dụng thuốc lá.
d. Đoạn văn sử dụng phương pháp dùng số liệu
Phương pháp dùng số liệu là sử dụng những con số có tính định lượng để giải thích, minh họa, chứng minh cho một sự vật, hiện tượng nào đó.
e. Đoạn văn sử dụng phương pháp so sánh
Đoạn văn huyết minh về độ rộng lớn của biển Thái Bình Dương, người viết đã tiến hành so sánh với các đại dương khác để giúp người đọc có được ấn tượng cụ thể về diện tích của nó. Phép so sánh có tác dụng làm nổi bật, cụ thể hoá đối tượng cần thuyết minh.
g. Tác giả dùng phương pháp phân tích, phân loại để trình bày các đặc điểm của thành phố Huế theo những phương diện: (văn hóa, xã hội, lịch sử,…)
* Phong cảnh thiên nhiên.
* Các công trình kiến trúc.
* Các nhà vườn ở Huế.
* Món ăn.
* Tinh thần quật cường của nhân dân.
h. Trả lời câu hỏi:
Muốn có tri thức để làm tốt bài văn thuyết minh, người viết phải quan sát, tìm hiểu sự vật, hiện tượng cần thuyết minh, nhất là phải nắm bắt được bản chất, đặc trưng của chúng, để tránh sa vào trình bày các biểu hiện không tiêu biểu, không quan trọng.
Để bài văn thuyết minh có sức thuyết phục, dễ hiểu, sáng rõ, người ta có thể sử dụng phối hợp nhiều phương pháp thuyết minh như: nêu định nghĩa, giải thích, liệt kê, nêu ví dụ, dùng số liệu, so sánh, phân tích, phân loại…
C. Hoạt động luyện tập
a) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
b) Nếu trong pho lịch sử loài người xoá các thi nhân, văn nhân và đồng thời trong tâm linh loài người xoá hết những dấu vết họ còn lưu lại thì cái cảnh tượng nghèo nàn sẽ đến bực nào!
(Hoài Thanh, Ý nghĩa văn chương)
c) Như vậy, chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vững bền, mà bổng lộc các ngươi cũng đời đời hưởng thụ; chẳng những gia quyến của ta được êm ấm gối chăn, mà vợ con các ngươi cũng được bách niên giai lão; chẳng những tông miếu của ta sẽ được muôn đời tế lễ, mà tổ tông các ngươi cũng được thờ cúng quanh năm; chẳng những thân ta kiếp này đắc chí, mà đến các ngươi trăm năm về sau tiếng vẫn lưu truyền; chẳng những danh hiệu ta không bị mai một, mà tên họ các ngươi cũng sử sách lưu thơm.
(Trần Quốc Tuấn, Hịch tướng sĩ)
d) Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương.
(Nguyễn Đình Thi)
e) Hai người giằng co nhau, du đẩy nhau, rồi ai nấy đều buông gậy ra, áp vào vật nhau […]. Kết cục, anh chàng “hầu cận ông lí” yếu hơn chị chàng con mọn, bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
(Ngô Tất Tố)
Trả lời:
a, Quan hệ nhân- quả:
+ Nguyên nhân: “tôi đi học”
+ Kết quả “cảnh vật chung quanh thay đổi”
b, Quan hệ giả thuyết- hệ quả
+ Giả thuyết: xóa hết dấu vết của thi nhân
+ Hệ quả: “cảnh tượng nghèo nàn”
c, Quan hệ ý nghĩa giữa các vế: quan hệ đồng thời
+ Một vế là quyền lợi của chủ tướng, vế hai là quyền lợi của tướng sĩ, quân binh
d, Quan hệ ý nghĩa giữa các vế: quan hệ tương phản
+ Vế một rét của mùa đông, vế hai sự ấm áp, tươi mới của mùa xuân
e, Quan hệ giữa các vế: quan hệ tăng tiến
2. (trang 91, Ngữ Văn 8 VNEN, Tập 1) Đọc các đoạn trích trong sách giáo khoa và trả lời câu hỏi.
(a) Biển luôn thay đổi tuỳ theo màu sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển cũng thẳm xanh, như dâng cao lên chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề . Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu giận giữ.
(b). Vào mùa sương, ngày ở Hạ Long như ngắn lại. Buổi sớm, mặt trời lên ngang cột buồm, sương tan, trời mới quang. Buổi chiều, nắng vừa nhạt, sương đã buông nhanh xuống mặt biển.
a. Tìm câu ghép trong những đoạn trích trên.
b. Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong mỗi câu ghép.
c. Có thể tách mỗi vế câu nói trên thành một câu đơn không ? Vì sao?
Trả lời:
– Câu ghép:
Trời// xanh thẳm, biển// cũng xanh thẳm như dâng cao lên, chắc nịch.
Trời// rải mây trắng nhạt, biển// mơ màng dịu hơi sương.
Trời// âm u mây mưa, biển xám xịt nặng nề.
Trời// ầm ầm dông gió, biển// đục ngầu giận dữ
– Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu ghép trên: quan hệ nhân quả. Sự thay đổi của trời dẫn tới sự thay đổi của nước.
+ Vế một là sự thay đổi màu sắc của trời dẫn đến kết quả biển thay đổi màu sắc.
b, Câu ghép:
Buổi sớm, mặt trời// lên ngang cột buồm, sương//tan, trời// mới quang.
Buổi chiều, nắng// vừa nhạt, sương// đã buông nhanh xuống biển.
– Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu: quan hệ đồng thời.
+ vế một nêu lên sự thay đổi của mặt trời, vế hai nêu sự thay đổi đối ứng của sương.
– Không thể tách các vế câu trên thành câu đơn, sẽ làm mất đi quan hệ ý nghĩa vốn luôn song hành (nguyên nhân- kết quả)
3. (trang 91, Ngữ Văn 8 VNEN, Tập 1) Văn bản Ôn dịch thuốc lá đã sử dụng những phương pháp thuyết minh nào để nêu bật tác hại của việc hút thuốc lá?
Trả lời:
Các phương pháp được sừ dụng trong bài viết : dùng số liệu, nêu ví dụ, so sánh đối chiếu, phân tích. Cụ thể như sau:
* Đoạn 1 (Từ đầu đến còn nặng hơn cả AIDS): phương pháp nêu định nghĩa giải thích.
* Đoạn 2 (Từ Ngày trước đến sức khỏe cộng đồng): phương pháp so sánh, giải thích, dùng số liệu.
* Đoạn 3 (từ có người bảo đến tội ác): phương pháp giải thích, nêu ví dụ.
* Đoạn 4 (từ Bố và anh hút đến hết): phương pháp giải thích, nêu ví dụ, phân tích
4. (trang 91, Ngữ Văn 8 VNEN, Tập 1) Đọc văn bản thuyết minh “Ngã ba Đồng lộc” và trả lời câu hỏi thuyết minh đòi hỏi kiến thức nào? Văn bản này sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
NGÃ BA ĐỒNG LỘC
Ngã ba Đồng Lộc là giao điểm giữa hai đường tỉnh lộ số 8 và số 15 thuộc vùng đất đội Hà Tĩnh. Trên một đoạn đường khoảng 20 km mà có những 44 trọng điểm đánh phá của giặc Mĩ và đã phải chịu đựng hơn 2057 trận bom. Ở đây có một tập thể kiên cường gồm 10 cô gái tuổi đời từ 17 đến 20 làm nhiệm vụ san lấp hố bom, làm đường, đào hầm trú ẩn, bảo đảm an toàn cho xe và người qua lại. Ngày 24 – 7 – 1968, sau 18 lần giặc Mĩ cho máy bay đánh phá ác liệt vào khu vực này, cả 10 chị em vẫn trụ lại kiên cường, bất khuất, giữ vững mạch đường đến hơi thở cuối cùng.
Cũng trên mảnh đất anh hùng này đã sinh ra người anh hùng trẻ tuổi La Thị Tám, một cô gái đầy nhiệt tình cách mạng, gan dạ, mưu trí. Liên tục 116 ngày đêm làm nhiệm vụ, chị đã quan sát, đánh dấu những quả bom chưa nổ ở các trọng điểm địch đánh phá ác liệt. Ba lần bị bom nổ vùi lấp, chị vẫn kiên cường bám sát trận địa, đánh dấu đủ, rõ các hút bom, phục vụ đắc lực cho việc phá bom, đảm bảo giao thông thông suốt.
Ngày nay Ngã ba Đồng Lộc trở thành một nơi tưởng niệm những tấm gương oanh liệt của các cô gái thanh niên xung phong trong thời kháng chiến chống Mĩ.
(Báo Quân đội nhân dân, 1975)
Trả lời:
Văn bản thuyết minh Ngã ba Đồng Lộc
– Kiến thức:
+ Vị trí địa lý của Ngã ba Đồng Lộc
+ Về tập thể 10 cô gái thanh niên xung phong làm nhiệm vụ san lấp hố bom, đào hầm, đảm bảo an toàn giao thông
+ Cô gái La Thị Tám đầy nhiệt tình cách mạng, dũng cảm và mưu trí.
– Phương pháp thuyết minh
+ Liệt kê: kể tên việc làm của 10 cô gái thanh niên xung phong.
+ Phương pháp nêu ví dụ: “ba lần bị bom nổ vui lấp… giao thông thông suốt”
+ Phương pháp dùng số liệu: “Ngày 24/7/ 1968… hơi thở cuối cùng”
D. Hoạt động vận dụng
1. (trang 92, Ngữ Văn 8 VNEN, Tập 1) Viết đoạn văn khoảng (5-7 câu) ghi lại suy nghĩ của em về hiện tượng hút thuốc lá ở một số bạn học hiện nay. Trong đoạn văn có sử dụng câu ghép.
Trả lời:
Hiện nay, có không ít học sinh, dù vẫn còn ngồi trên ghế nhà trường, nhưng đã hút thuốc lá như một thói quen khó bỏ. Dường như, các bạn chưa hiểu được hết tác hại của việc hút thuốc lá. Hút thuốc lá ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe con người. Hút thuốc lá có thể gây ra bệnh về phổi, gan, tim, khoa học và thực tế đã chứng minh rằng nếu một người hút thuốc lá thường xuyên trong vòng nhiều năm thì tuổi thọ sẽ giảm đi rất nhiều so với những người không hút thuốc lá. Trong thuốc lá có côcain dễ gây nghiện, khu hút có thể nó kích thích sự hưng phấn cho người hút nhưng nó lại gây ra tác hại rất lớn. Nó làm thành màng đen bao lấy phổi, hút càng nhiều thì diện tích màng đen càng lớn gây bệnh cho người hút. Thuốc lá không chỉ gây hại cho riêng người hút mà hút thuốc
2. Vẽ tranh
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng
1. (trang 91, Ngữ Văn 8 VNEN, Tập 1) Tìm hiểu và nhận xét về tình trạng hút thuốc lá ở một số người thân hoặc bạn bè quen biết.
2. (trang 91, Ngữ Văn 8 VNEN, Tập 1) Trao đổi với các thành viên trong gia đình hoặc các bạn trong nhóm để đề xuất một biện pháp giảm thiểu tác hại của việc hút thuốc lá.
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng….miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k7: chúng tôi
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:
Loạt bài Soạn văn 8 VNEN ngắn nhất của chúng tôi được biên soạn bám sát nội dung sách Hướng dẫn học Ngữ văn 8 Tập 1, Tập 2 chương trình mới.
Soạn Bài: Ôn Dịch, Thuốc Lá – Ngữ Văn 8 Tập 1
I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
Nguyễn Khắc Viện (1913 – 1997) là một bác sĩ nhi khoa, đảng viên Đảng cộng sản Pháp và Đảng cộng sản Việt Nam, một nhà nghiên cứu văn hóa và tâm lý – y học – giáo dục. Ông được tặng Giải thưởng Nhà nước Việt Nam và Grand prix de la Francophonie của Viện Hàn lâm Khoa học Pháp. Ông đã để lại nhiều công trình nghiên cứu cho Việt Nam.
2. Tác phẩm
* Tóm tắt
Ôn dịch, thuốc lá đe dọa sức khỏe và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS. Thuốc lá chứa rất nhiều chất độc hại, ảnh hưởng xấu cho cơ thể con người. Đặc biệt, hút thuốc lá gây ảnh hưởng đến sức khỏe cả người hút lẫn người hít phải. Tỉ lệ thanh thiếu niên hút thuốc ở nước ta rất cao và gây nhiều hệ quả như trộm cắp, cướp giật, phạm tội,… Cần phải có chiến dịch chống thuốc lá từ sự chung tay và ý thức của tất cả mọi người.
* Bố cục:
Văn bản Ôn dịch, thuốc lá có thể được chia làm 3 đoạn:
Đoạn 3: còn lại : lời kêu gọi đẩy lùi vấn nạn thuốc lá.
II. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
* Ý nghĩa của việc dùng dấu phẩy trong nhan đề văn bản Ôn dịch, thuốc lá: gây ấn tượng mạnh với người đọc, trọng âm rơi vào hai từ “ôn dịch” để nhấn mạnh, thể hiện thái độ căm tức, ghê tởm của người viết đối với thuốc lá.
* Vẫn có thể sửa nhan đề thành “Ôn dịch thuốc lá” hoặc “Thuốc lá là một loại ôn dịch” nhưng sẽ làm giảm đi tính biểu cảm, biểu đạt của tác giả vào nhan đề.
Câu 2:
Tác giả dẫn lời Trần Hưng Đạo bàn về việc đánh giặc trước khi phân tích tác hại của thuốc lá vì đây là một cách so sánh ngầm để người đọc có thể hiểu một cách đơn giản, thuốc lá không làm cho con người “lăn đùng ra chết” mà nó gặm nhấm dần sức khỏe của người hút giống như tằm ăn lá dâu. Điều đó làm cho lập luận thêm chặt chẽ và có sức thuyết phục cao hơn.
Câu 3:
Tác giả đặt giả định : “Có người bảo : Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi !” trước khi nêu lên những tác hại về phương diện xã hội của thuốc lá vì muốn cho mọi người thấy thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả người hít phải khói thuốc, từ đó thể hiện thái độ phê phán nghiêm khắc của tác giả.
Câu 4:
Tác giả đưa ra những số liệu để so sánh tình hình hút thuốc lá ở nước ta với các nước Âu – Mĩ trước khi đưa ra kiến nghị : “Đã đến lúc mọi người phải đứng lên chống lại, ngăn ngừa nạn ôn dịch này” bởi vì để mọi người thấy được sự đối lập: Ta nghèo hơn xưng “xài” thuốc lá tương đương với các nước phát triển trên thế giới. Những nước đó đã thực hiện chiến dịch chống thuốc lá rất quyết liệt và hiệu quả, vậy thì nước ta cũng nhanh chóng hành động đi thôi!
4.4
/
5
(
7
bình chọn
)
Tóm Tắt Soạn Bài Văn Bản Ôn Dịch Thuốc Lá Ngữ Văn Lớp 8?
Về tác giả: Bác sĩ Nguyễn Khắc Việt là người am hiểu về rất nhiều lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học zã hội, đặc biệt là y học, O6ng có rất nhiều bài viết nói đến việc phòng bệnh và chữa bên cho con người.
Về cơ bản: Giống như ôn dịch nạn nghiện thuốc lá rất dễ lây lan và gây những tổn thất to lớn cho sức khỏe và tính mạng con người.Song nạn nghiện thuốc lá còn nguy hiểm hơn cả ôn dịch: nó gặm nhấm sức khỏe con người nên không dễ kịp thời nhận biết, nó gây tác hại nhiều mặt đối với cuộc sống gia đình và xã hội.Bởi vậy, muốn chống lại nó, cần phải có quyết tâm cao hơn và biện pháp triệt để hơn là phòng chống ôn dịch.
Bố cục bài ôn dịch thuốc lá
– Bộ cục của bài ôn dịch thuốc lá gồm có 3 phần như sau
a. Từ đầu – “…còn nặng hơn cả AIDS” Nội dung: Thông báo về nạn dịch thuốc lá.
b. Tiếp theo -“…con đường phạm pháp” Ngội dung: Tác hại của thuốc lá.
c. Phần còn lại Nội dung: Kiến nghị chống hút thuốc lá. Dịch hạch thổ tả, hàng vạn, hàng triệu người chết. Cuối thế kỉ này lại xuất hiện những ôn dịch khác.Cả thế giới đang lo âu về nạn AIDS.
Ôn dịch thuốc lá đe dọa sức khỏe và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS, Bệnh dịch hạch, Bệnh thổ tả. Ôn dịch thuốc lá đe dọa sức khỏe và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS.
Tóm tắt văn bản ôn dịch thuốc lá ngữ văn lớp 8?
“Hút thuốc lá là có hại cho sức khoẻ”. Thông điệp ấy được ghi trên hầu hết các vỏ bao thuốc lá, những người hút thuốc lá đều biết nhưng không phải ai cũng ý thức được tác hại nhiều mặt của thuốc lá đối với cộng đồng.
Ngay từ nhan đề của văn bản: Ôn dịch, thuốc lá đã cho thấy tính chất nghiêm trọng và bức xúc của vấn đề. Thuốc lá ở đây là nói đến tệ nghiện thuốc lá. Nó được ví một cách rất thoả đáng với ôn dịch, xem như một thứ bệnh nguy hiểm đến tính mạng của con người và rất dễ lây lan. Hơn nữa, từ ôn dịch còn mang sắc thái biểu cảm. Nghiện thuốc lá được nói đến trong một cảnh báo gay gắt, đến mức nó đáng trở thành một đối tượng để nguyền rủa.
Có thể hình dung bố cục của bài viết này theo bốn phần. Phần thứ nhất (từ đầu cho đến “nặng hơn cả AIDS”), tác giả nêu vấn đề đồng thời với nhận định về tầm quan trọng và tính nghiêm trọng của vấn đề: “Ôn dịch thuốc lá đe doạ sức khoẻ và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS”.
Tác giả bắt đầu phần thứ hai bằng cách dẫn lời Trần Hưng Đạo bàn về cách đánh giặc (từ “Ngày trước”… cho đến “tổn hao sức khoẻ”). So sánh việc chống hút thuốc lá với đánh giặc ngoại xâm, tác giả đã tạo ra một ấn tượng mạnh trước khi tiến hành phân tích y học về tác hại của thuốc lá. Những kết quả nghiên cứu của y học trở thành hệ thống luận cứ rõ ràng, thuyết phục tuyệt đối.
Thuốc lá gặm nhấm sức khoẻ của con người tựa như tằm ăn dâu. Nguy hiểm, đáng sợ hơn, sự gặm nhấm của thuốc lá lại vô hình, không nhìn thấy ngay được. Chỉ có hậu quả của nó, những căn bệnh hiểm nghèo là sờ sờ trước mắt chúng ta. Và, không chỉ có thế, tác giả tiến hành phân tích cả những ảnh hưởng thiệt hại của thuốc lá đến đời sống kinh tế của con người, dù chỉ là bệnh viêm phế quản…
Từ những tác hại trực tiếp đến sức khoẻ của con người, của người hút thuốc lá, đến phần ba (Từ “Có người bảo” đến “con đường phạm pháp”). Tác giả đặt ra vấn đề mang tính xã hội. Bằng giả định: “Có người bảo: Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi!”, tác giả tiến tới lập luận về tác hại của thuốc lá đối với cả những người không hề hút thuốc lá. Phủ nhận nhận định trong giả định, chứng cứ khoa học cho thấy hút thuốc lá chủ động và hút thuốc lá bị động đều dẫn đến nguy hại cho sức khoẻ. Chống hút thuốc lá không còn là vấn đề chỉ của riêng cá nhân mà, vì nó trực tiếp làm hại cả cộng đồng, cho nên, chống thuốc lá là việc của toàn xã hội.
Ôn dịch, thuốc lá là một văn bản nghị luận khoa học sắc sảo, nghệ thuật lập luận và thuyết minh đạt đến một trình độ điêu luyện. Vì thế nó mang tính thuyết phục cao, truyền tải được ở mức tối ưu thông điệp chống nạn bệnh hút thuốc lá.
Cảm nghĩ về ôn dịch thuốc lá
Nguyễn Khắc Viện là một trí thức Tây học, đỗ bác sĩ tại Pháp trong thập niên bốn mươi của thế kỉ XX. Ông là nhà hoạt động văn hóa, nhà hoạt động xã hội rất nổi tiếng, ở nước ta. Bài “Ôn dịch, thuốc lá” thể hiện cái tâm và cách viết, cách nói sắc sảo, độc đáo của Nguyền Khắc Viện.
Nhan đề rất độc đáo: “Ôn dịch, thuốc lá”. Độc đáo ở hai chữ “ôn dịch”, độc đáo về cách dùng dấu pháy ở đây, dấu phẩy tạo nên ngữ điệu, gợi lên một tình huống nguy cấp, phải báo động, gây ấn tượng mạnh cho người đọc, người nghe. Cách dùng dấu phẩy ở nhan đề đã thể hiện một lối nói, lối viết theo văn phong châu Âu hiện đại.
Nếu viết: “ôn dịch thuốc lá” hoặc “Thuốc lá là một loại ôn dịch” đều được, nhưng viết như thế thì “bằng phẳng quá”, ” hiền lành quá” không hấp dẫn, không phù hợp với nội dung văn bản (Chú ý, ở cuối bài tác giả có viết: “… Lại còn thêm ôn dịch thuốc lá này”).
Mở đầu, tác giả dùng phép so sánh – đối chiếu để lôi kéo, thu hút người đọc: Dịch hạch, thổ tả, những dịch bệnh khủng khiếp từng gây ra và làm chết hàng vạn. hàng triệu người. Nhờ tiến bộ y học mà những dịch khủng khiếp ấy “đã diệt trừ được”.
Cuối thế kỉ XX, loài người lại “lo âu về nạn AIDS” mà “chưa tìm ra giải pháp” thì “ôn dịch thuốc lá đang (đe dọa sức khỏe và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS”. Sự thật khủng khiếp được nhiều nhà bác học, sau mấy chục năm và hơn năm vạn công trình nghiên cứu lớn tiếng báo động. Đúng là con số biết nói!
Phần thứ hai bài văn, Nguyễn Khắc Viện phân tích và chứng minh rằng, ôn dịch thuốc lá gây ra bao tệ nạn kinh khủng. Trước hết, ộng nhắc lại một câu nói nổi tiếng của Trần Hưng Đạo căn dặn nhà vua: “Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đúng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu” để chỉ rõ ôn dịch thuốc lá giết dần giết mòn con nghiện, gây ra bao tai hại ghê gớm trong cộng đồng là nguyêo nhân, nguồn gốc của mọi tệ nạn xã hội khác.
Dẫn câu nói của Trần Hưng Đạc không chỉ làm tiền đề cho lập luận, làm cho luận cứ và luận chứng thêm phần sắc bén, chặt chẽ mà còn tạo cho người đọc bao liên tường đầy thuyết phục về “ôn dịch, thuốc lá”. Thuốc lá là ôn dịch, là một thứ giặc rất đáng sợ vì nó “gặm nhấm” con nghiện và xã hội.
Khói thuốc lá rất độc, chất hắc ín sẽ “làm tê liệt” những lông rung, lông mao của những tế bào niêm mạc ở nơi vòm họng, ở phế quản, ở nang phổi; chất hắc ín ấy “tích tụ lại” gây ho hen, đờm dãi, và sau nhiều năm gây viêm phế quản. Người nghiện thuốc lá sẽ bị chất ô-xít các-bon trong khói thuốc lá thấm vào máu… làm cho sức khỏe “ngày càng sút kém”.
Tác giả nêu lên những số liệu để chứng minh ” ôn dịch, thuốc lá” rất đáng sợ. 80% bệnh nhân ung thư vòm họng và ung thư phổi ở bệnh viện K là do thuốc lá. Các bệnh huyết áp cao, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim đều do chất ni-cô-tin của thuốc lá gây ra. Những cái chết đột tử do nhồi máu cơ tim, những khối ung thư ghê tởm của con bệnh 40-50 tuổi đều cho thấy “tác hại ghê gớm của thuốc lá”.
Hàng triệu người bị viêm phế quản làm mất bao nhiêu ngày lao động và tổn hao sức khỏe đều do thuốc lá gây ra. Những số liệu ấy đầy sức thuyết phục vì đó là những căn cứ khoa học, là ý kiến của bác sĩ viện trưởng bệnh viện K, của bác sĩ viện trưởng viện nghiên cứu các bệnh tim mạch nêu lên.
Nguy hại hơn nữa là kẻ nghiện thuốc lá “đã đầu độc” những người xung quanh do khói thuốc lá. Vợ con… bị nhiễm độc, nhất là những thai nhi. Hiện tượng đẻ non, đẻ ra đã suy yếu… đều do bị nhiềm độc bởi khói thuốc lá. Câu văn: “Hút thuốc lá cạnh một người đàn bà cỏ thai quả là một tội ác” vang lên như một lời kết tội nghiêm khắc.
Về mặt đạo đức, người lớn (bố, anh, chú, bác…) nghiên thuốc lá “không những đầu độc con em mà còn nêu gương xấu”. Cho nên câu nói: “Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi!” chỉ là lời lẽ gàn bướng của con nghiện!
Phần cuối, tác giả cho biết nghiện thuốc lá là nguyên nhân của các tệ nạn khác như ma túy, trộm cắp. ở Việt Nam ta, một nước thuộc diện “nghèo” mà tỉ lệ thanh thiếu niên hút thuốc ở các thành phố lớn “ngang với tỉ lệ các thành phố Âu – Mỹ”.
Trái lại, ở Việt Nam, một nơi có nhiều bệnh như sốt rét, bệnh phong, lao, ỉa chảy chưa thanh toán được, ‘lại ôm thêm ôn dịch thuốc lá này”. Tệ nạn ấy “nghĩ đến mà kinh!”. Bằng tấm lòng của người thầy thuốc, Nguyền Khắc Viện thiết tha kêu gọi mọi người Việt Nam “phải đứng lên chống lại, ngăn ngừa nạn ôn dịch” – thuốc lá.
“Ôn dịch, thuốc lá” là một văn bản thuyết minh được viết bằng một văn phong hiện đại, độc đáo. Các lí lẽ và dẫn chứng được tác giả nêu lên qua sự phân tích sắc bén, qua sự so sánh liên tưởng đầy sức thuyết phục. Bài văn đã thể hiện sư quan tâm và lo lắng của Nguyễn Khắc Viện trước tệ nạn ” ôn dịch, thuốc lá”.
Bài văn đã nâng cao nhận thức cho mỗi chúng ta nhất là các bạn trẻ biết về những tác hại ghê gớm về thuốc lá. Và hãy coi chừng ôn dịch, thuốc lá.
Một cảm nhận khác về bài ôn dịch thuốc lá
Nhan đề bài viết của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện là ‘Ôn dịch thuốc lá’. Đọc nhan đề bài viết ta đã cảm nhận được tác hại của việc hút thuốc lá.
Có một lần bạn tôi tranh luận. ‘Đã gọi là thuốcthì nhất định nó có tác dụng nào đó trong việc chữa bệnh’. Bạn tôi còn viện dẫn trường hợp của cha và anh nó nghiện thuốc lá đã bao lâu rồi mà có thấy làm sao đâu! Thậm chí anh nó nói rằng không hút thuốc lá người sẽ béo phì ra nữa!
Nhưng vừa rồi, bố bạn tôi phải vào viện chữa bệnh tắc nghẽn động mạch phổi vì hút thuốc lá. Anh nó thì ho sù sụ suốt ngày đêm vì viêm họng mãn tính do hút thuốc lá.
Bây giờ thì bạn tôi không cãi hộ cho cha và anh nữa mà chính bạn ấy thỉnh thoảng cũng ‘phì phèo’ một vài hơi thuốc lá.
Trong khói thuốc lá có chất oxít cacbon, chất này thấm vào máu, bám chặt lấy hồng cầu không cho chúng tiếp cận với oxi nữa. Vì vậy sức khỏe của người nghiện ngày một sút kém. Nguy hại hơn nữa, chất hắc ín thường gây ra bệnh ung thư. Bác sĩ Viện trưởng bệnh viện K cho biết 80% ung thư vòm họng và ung thưphổi là do thuốc lá gây nên.
Bác sĩ viện trưởng tim mạch cũng cho biết: chất nicôtintrong thuốc lá làm cho động mạch co thắt lại, gây những bệnh nghiêm trọng như ‘huyết áp cao’, ‘tắc nghẽn động mạch’, gây ‘nhồi máu cơ tim’… Có bệnh nhân phải cắt dần từng ngón chân, ngón tay thậm chí cả bàn chân vì tắc động mạch. Và không biết bao nhiêu người đã đột tử vì nhồi máu cơ tim khi mới 40-50 tuổi.
Kẻ nghiện thuốc lá còn đầu độc những người xung quanh bằng khói thuốc lá. Hiện tượng sinh non, trẻ mới sinh ra đã suy yếu đều có thể do bị nhiễm độc từ khói thuốc lá.
Sau khi đọc xong bài ‘Ôn dịch thuốc lá’ bạn tôi thẫn thờ khi nghĩ đến hậu quả của việc hút thuốc lá. Nếu không sớm được học bài này thì bạn tôi cũng có thể đi theo vết xe của cha, anh.
Từ đó, tôi thấy bài viết có tác dụng rất lớn trong việc ngăn chặn, đưa ra lời cảnh báo kịp thời để chúng tôi, những người trẻ tuổi, những người học sinh thấy được tác hại của ‘ôn dịch thuốc lá ‘
Soạn bài ôn dịch, thuốc lá của ngữ văn lớp 8
Câu 1. Phân tích ý nghĩa của việc dùng dấu phẩy trong đầu đề của văn bản Ôn dịch, thuốc lá.
Tên gọi của văn bản này không chí có nghĩa là một thứ bệnh dễ lan truyền rộng. Ở đây tác giả dùng từ “ôn dịch”, một từ có ý nghĩa chửi rủa và bắt đầu dấy phẩy ngăn cách giữa hai từ “ôn dịch” và “thuốc lá”, là sử dụng theo lối tu từ để nhấn mạnh sắc thái biểu cảm (vừa căm tức vừa ghê tởm).
Ta có thể diễn ý tên gọi văn ản một cách khác là Thuốc là một loại ôn dịch.
Câu 2. Vì sao tác giả dẫn lời Trần Hưng Đạo Bàn về việc đánh giặc trước khi phân tích tác hại của thuốc lá? Điều đó có tác dụng gì trong lập luận?
Tác giả dẫn lời Trần Hưng Đạo bàn về việc đánh giặc trước khi phân tích tác hại của thuốc lá nhằm mục đích lấy lối so sánh rất hay của nhà quân sự thiên tài để thuyết minh một vấn đề ý học.
Nói một cách đơn giản, khói thuốc không làm cho người “lăn đùng ra chết ngay” mà nó gặm nhấm dần sức khỏe của người như tằm ăn lá dâu, nghĩa là người hút không thấy ngay tác hại cua nó… Điều này có tác dụng rất sắc sảo trong lập luận.
Câu 3. Tác giả đã nêu lên tác hại của thuốc lá như thế nào đối với con người?
Bằng những cứ liệu khoa học, bằng sự giải thích, phân tích tường tận của một nhà khoa học, tác giả chứng minh cho mọi người thấy được tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe của con người nó gây ra những căn bệnh nan y: Viêm phế quản, ung thư phổi và ung thư vòm họng làm tắc động mạch, làm nhồi máu cơ tim… khiến cho người đọc phải rùng mình kinh sợ.
Câu 4. Vì sao tác giả đặt giả định “Có người bảo: Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi!” trước khi nêu lên những tác hại về phương diện xã hội của thuốc lá?
Bằng cách này, tác giả bác bỏ lối chống chế thường gặp ở những người hút thuốc. Người hút thuốc trực tiếp bị chất độc nicôtin, oxit cacbon gây tác hại, nhưng còn gây tác hại cho những người xung quanh phải ngửi mùi thuốc (nhất là trẻ con và phụ nữ mang thai).
Để chỉ rõ sự ôn dịch của thuốc là nó không chỉ ảnh hưởng tới một người hút mà nó còn ảnh hưởng, còn đầu độc tới mọi người xung quanh (những người làm việc cùng phòng, vợ, con, đặc biệt là thai nhi bé bỏng dẫn tới việc sinh non rất nguy hiểm).
Thể hiện thái độ phê phán nghiêm khắc với những người hút thuốc là và đề nghị những người hút thuốc lá phải có ý thức ra hành lang hoặc ngoài sân để không ảnh hưởng đến người khác.
Tác giả so sánh tình hình hút thuốc của nước ta với các nước Âu-Mĩ trước khi đưa ra kiến nghị là để cho thấy hậu quả của việc hút thuốc lá ở nước ta còn nghiêm trọng hơn ở các nước đó. Ta nghèo hơn nhưng lại “xài” thuốc lá tương đương với các nước đó.
Đây là điều không thể chấp nhận. Điều thứ hai là cho thấy các nước đã tiến hành những chiến dịch, thực hiện những biện pháp ngăn ngừa, hạn chế thuốc lá quyết liệt hơn ta.
Câu 6. Nghệ thuật.
Với phong cách ngôn ngữ báo chí, bằng phương pháp liệt kê, phân tích chứng minh… văn bản đã làm sáng tỏ, đầy sức thuyết phục về tác hại của thuốc lá, kêu gọi mọi người hãy đứng lên ngăn ngừa, chặn đứng nạn ôn dịch thuốc lá.
Các lí lẽ và dẫn chứng được tác giả nêu lên qua sự phân tích sâu sắc và so sánh liên tưởng rất thực tế, đầy tính thuyết phục.
Câu 7. Ý nghĩa
Giống như ôn dịch, nạn nghiện thuốc lá rất dễ lây lan và gây ra những tổn hại to lớn cho sức khỏe và tính mạng con người. Song, nạn nghiện thuốc lá còn nguy hiểm hơn cả ôn dịch: nó gặm nhấm sức khỏe con người nên không dễ kịp thời nhận biết, nó gây tác hại nhiều mặt đối với gia đình và xã hội. Cần quyết tâm phòng chống ôn dịch thuốc lá.
Hãy đáp lại tấm lòng của người thầy thuốc, bác sĩ Nguyễn Khắc Viện, thiết tha kêu gọi mọi người, nhất là thanh niên, hãy đứng lên ngăn ngừa, chặn đứng nạn ôn dịch thuốc lá.
II. Luyện tập. Câu 1. Tìm hiểu tinh trạng hút thuốc lá ở một số người thân và dựa vào cách lập bảng thống kê để phân loại nguyên nhân.
Lứa tuổi 20 – 25 tuổi.
Vui bạn, nể bạn 30%.
Bắt chước 60%.
Vì lịch sự, xã giao 10%.
Câu 2. Ghi lại cảm nghĩ sau khi đọc bản tin của báo Sài Gòn tiếp thị.
Hãy ghi lại cảm nghĩ chân thực của mình về cái chết thảm không phải là của người nghèo khổ mà là một tỷ phú ở Mỹ.
Bạn đang đọc nội dung bài viết Giáo Án Ngữ Văn 8 Tiết 45 Bài 12: Ôn Dịch, Thuốc Lá (Nguyễn Khắc Viện) trên website Techcombanktower.com. Hy vọng một phần nào đó những thông tin mà chúng tôi đã cung cấp là rất hữu ích với bạn. Nếu nội dung bài viết hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!