Cập nhật nội dung chi tiết về Giáo Án Ngữ Văn 12 Tiết 74: Một Người Hà Nội mới nhất trên website Techcombanktower.com. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu ngoài mong đợi của bạn, chúng tôi sẽ làm việc thường xuyên để cập nhật nội dung mới nhằm giúp bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.
A. Mục tiêu cần đạt: – HS cảm nhận được vẻ đẹp và chiều sâu văn hoá của người Hà Nội qua hình tượng nhân vật bà Hiền. – HS nắm được một số nét cơ bản trong nghệ thuật văn xuôi của Nguyễn Khải: cách kể chuyện, giọng văn, chất triết lý… B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, Thiết kế bài giảng C.Phương pháp: Các hình thức trực quan như xem phim, ảnh tư liệu về Hà Nội D. Tiến trình lên lớp: 1. Ổn định lớp: 2. Bài cũ: 3.Bài mới: ( Lời giới thiệu vào bài) Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt *Hoạt động 1 : H.dẫn HS tìm Tiểu dẫn. – Nêu những nét chính về Nguyễn Khải? – Hãy kể tên những tác phẩm tiêu biểu của ông. – Tại sao Nguyễn Khải đặt tên cho tác phẩm là “Một người Hà Nội”? *Hoạt động 2: Hướng dẫn HS đọc văn bản, chú thích, tìm hiểu văn bản. – Nhân vật trung tâm của tác phẩm là ai? – Nhân vật này được thể hiện qua cái nhìn của ai? – Giới thiệu vài nét về cô Hiền. – Nếp sống của cô Hiền thể hiện ở những mặt nào? Tìm chi tiết và nhận xét? – Cách dạy con của cô Hiền có gì đáng lưu ý? – Trước những biến động của thời cuộc, nếp sống cô Hiền có thay đổi không? ® Vậy cô Hiền là người như thế nào? (GV giảng giải về hoàn cảnh đất nước những năm trước 1955, thời chống Pháp) – Vì sao bà Hiền vẫn ở lại Hà Nội khi nhiều người đã tản cư? Từ đó cho thấy điều gì về nhân vật cô Hiền? (GV diễn giảng về không khí ở Hà Nội sau hòa bình lập lại) – Thái độ của cô Hiền trước niềm vui chiến thắng và cách cư xử của người chung quanh? Qua đó cho thấy cô Hiền là người như thế nào? -Trong hoàn cảnh cả nước ra trận, thái độ của cô Hiền như thế nào khi các con tình nguyện ra chiến trường? Điều đó thể hiện qua những câu nói nào? -Ta phát hiện ra điều gì trong nhân cách cô Hiền? – Qua những gì vừa tìm hiểu, hãy cho biết vì sao tác giả gọi cô Hiền là “một người Hà Nội”? – Theo em người Hà Nội phải có phong thái và cốt cách như thế nào? – Em có nhận xét gì về nhân vật người kể chuyện trong tác phẩm? – Tác phẩm đã có những thành công nào về mặt nghệ thuật? *Hoạt động 3: Hướng dẫn HS luyện tập HS đọc Tiểu dẫn, trả lời. HS nêu tên tác phẩm. – HS trả lời theo cách cảm nhận riêng của mình. HS đọc văn bản và phần chú thích. – HS trả lời. – HS trả lời (nhân vật cô Hiền được thể hiện qua sự khám phá của nhân vật “tôi”). – HS trả lời: cách ăn ở, quản lý gia đình… . Chọn bạn trăm năm là một ông giáo tiểu học hiền lành, chăm chỉ… . Nghĩ đến việc nuôi dạy con chu đáo khác cách nghĩ của người cùng thời. – “chúng mày là người Hà Nội” – HS trả lời (không thay đổi : kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ, sau 1975) – HS trả lời (chỉ vì bà không thể rời xa Hà Nội) HS trả lời (không hài lòng trước ngôn ngữ ồn ào, xô bồ; nhận xét “vui hơi nhiều, nói cũng hơi nhiều” – HS trả lời:bằng lòng cho con ra trận, “Tao đau đớn mà bằng lòng, vì tao không muốn nó sống bám vào sự hy sinh của bạn bè…” HS khái quát – Người Hà Nội phải có phong thái, cốt cách: từ lối sống, cách nghĩ, cách nhìn nhận, cách ứng xử đều phải có chuẩn, cái quan trọng là phải luôn giữ gìn văn hóa đất kinh kì. – HS trả lời (điểm nhìn, cách kể , giọng điệu, ngôn ngữ) Nghệ thuật trần thuật, xây dựng nhân vật, cách tổ chức cốt truyện, chi tiết nghệ thuật… 1. Cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn là biểu hiện của văn hóa Hà thành và cũng là biểu tượng của truyện ( cây si nghiêng đổ ” cây si sống lại…) 2. “Hạt bụi vàng…” là hình ảnh đặt sắc thể hiện sự khái quát nghệ thuật cao… Nói lên phẩm chất phong phú củanhân vật I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả (1930-2008): – Nhà văn được rèn luyện, trưởng thành trong quân ngũ. – Một trong những cây bút hàng đầu của văn xuôi VN từ sau cách mạng tháng 8/1945. – Nhà văn luôn xông xáo, bám sát thời sự, khả năng phát hiện vấn đề, phân tích tâm lý sâu sắc. – Tác phẩm tiêu biểu (SGK) 2. Tác phẩm “Một người Hà Nội”: a) Hoàn cảnh ra đời: – 1960, gắn với công cuộc đổi mới của đất nước, đổi mới của văn học. b) Xuất xứ: – Rút từ tập truyện “Hà Nội trong mắt tôi” (NXB Hà Nội 1995). – Là sự trình bày cảm nhận, cách nhìn, quan niệm về người Hà Nội của nhà văn. – Định hướng tư tưởng của tác phẩm. II. Đọc – hiểu: 1. Hình tượng nhân vật cô Hiền: a) Lai lịch: gốc Hà Nội, có nhan sắc, thông minh, gia đình nề nếp, yêu văn chương. b) Nếp sống: – Hôn nhân: Nghiêm túc, thực tế – Sinh con: Có ý thức trách nhiệm. – Quản lý gia đình: Chủ động, tự tin trong vai trò của người mẹ, người vợ. – Dạy con: Chú ý đến “văn hóa của người Hà Nội” – Cách sinh hoạt: không thay đổi trước biến động của thời cuộc. * Cô Hiền là người bản lĩnh, thức thời, khôn ngoan và sắc sảo. c) Cách ứng xử trước thời cuộc: – Trước 1955: Ở lại Hà Nội. ” Có tình yêu Hà Nội, gắn bó với Hà Nội. – Sau năm 1955: Nhận ra niềm vui hơi quá mức và có phần thỏa mãn của con người sau chiến thắng. ” Trầm tĩnh, từng trải và tỉnh táo – Trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ: tôn trọng danh dự của con, bằng lòng cho con ra trận. ” Là người giàu lòng tự trọng, có ý thức trách nhiệm với cộng đồng. * Cô Hiền là người luôn có ý thức giữ gìn nền nếp gia phong, truyền thống của đất kinh kì, là một nhân cách sống biết tự trọng. 2. Nhân vật người kể chuyện: – Yêu Hà Nội, hiểu Hà Nội, say mê nét đẹp văn hóa của người Hà Nội. – Có cái nhìn lịch lãm, sâu sắc. – Cách kể chuyện vừa thân tình vừa hóm hỉnh nhưng vẫn khẳng định được giá trị của kinh nghiệm cá nhân. – Giọng kể: Chiêm nghiệm- triết lý. – Ngôn ngữ: vừa giản dị vừa giàu ngụ ý và triết lý. 3. Nghệ thuật: – Nghệ thuật trần thuật: + Đặt một sự việc, một hiện tượng trước nhiều cách đánh giá. – Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Khắc họa tính cách nhân vật qua lời kể và đối thoại. – Chi tiết nghệ thuật đặc sắc: Hình ảnh cây si cổ thụ, hạt bụi vàng… III- Luyện tập: 1. Hình ảnh cây si ở cuối truyện gợi cho em suy nghĩ gì? 2. Vì sao tác giả gọi cô Hiền là “hạt bụi vàng của Hà Nội”? 4. Củng cố – Dặn dò: Về nhà, làm bài tập nâng cao vào vở. Soạn bài:”Thực hành về hàm ý” 5. Rút kinh nghiệm, bổ sung:
Bài Soạn Ngữ Văn 12: Một Người Hà Nội (Nguyễn Khải)
Một người Hà Nội. ( Nguyễn khải ) I. Mục đích yêu cầu. 1. Nhận thức. – Giúp học sinh: + Thấy được vẻ đẹp nhân cách của người Hà Nội ( qua nhân vật cô Hiền ) + Nhận biết được quá trình nhận thức, khám phá con người dưới góc độ văn hoá nhân văn.Từ đó thấy được quan niệm nghệ thuật tiến bộ, mới mẻ về con người của Nguyễn Khải. + Nắm được nghệ thuật của tác phẩm: nghệ thuật kể chuyện, nghệ thuật khắc hoạ tính cách 2. Kỹ năng: – Giúp học sinh biết cách phân tích một truyện ngắn hiện đại. 3. Thái độ: – Giúp học sinh có cách nhìn,cách đánh giá cuộc sống, con người đúng đắn. – Học sinh có ý thức giữ gìn, phát huy truyền thống văn hoá dân tộc. II. phương tiện. – Giáo viên: Giáo án, máy chiếu, sgk, sgv. – Học sinh: vở ghi, sgk. III. cách thức tiến hành. 1.ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung – HS đọc phần Tiểu dẫn. – Nêu những nét chính về tác giả Nguyễn Khải ? – Nêu xuất xứ tác phẩm? – Truyện ngắn Một người Hà Nội được in trong tập nào? – Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc một số đoạn tiêu biểu. Yêu cầu tóm tắt tác phẩm. – Tại sao Nguyễn Khải đặt tên cho tác phẩm là Một người Hà Nội? Em hãy tìm những chi tiết chứng minh cô Hiền là người con gái đất Hà Thành? Cô Hiền có phải là người luôn nhanh nhạy thức thời? Chứng minh? Nguyên tắc sống của cô Hiền là gì ? Em có nhận xét gì về nhân vật cô Hiền? Theo em, người Hà Nội phải có phong thái và cốt cách như thế nào? Quá trình nhận thức về người Hà Nội của nhân vật tôi? Nhận xét về quá trình nhận thức của nhân vật tôi? Em hãy nêu những đặc sắc nghệ thuật của văn bản: một người hà nội ? Hình thức: Lớp chia làm 4 nhóm. Thời gian: 5’ Nhiệm vụ. + Nhóm 1 và 2: Hình ảnh cây si ở cuối truyện gợi cho em suy nghĩ gì? I.Tiểu dẫn. 1.Tác giả: – Nguyễn Khải tên thật là: Nguyễn Mạnh Khải(1930-2008). – Sinh tại Hà Nội trong một gia đình viên chức nhưng lại sống ở nhiều nơi. Sau 1975 chuyển vào sinh sống và làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh. – Nguyễn Khải bắt đầu viết văn từ 1950. Ông tự chia sáng tác của mình thành hai giai đoạn: + Giai đoạn đầu,ông chủ yếu quan tâm đến các vấn đề mang tính thời sự chính trị,con người được đánh giá chủ yếu qua tiêu chí đạo đức và tiêu chí chính trị.Văn ông lúc này dồi dào nhiệt hứng chính luận. + Giai đoạn sau, ông dành sự quan tâm nhiều hơn cho”cái đời thường”. Tiêu chí đánh giá con người được mở rộng thêm với các góc độ văn hoá,lịch sử và triết học.Hứng thú chính luận chuyển dần thành triết luận. – Năm 2000, ông được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. – Các tác phẩm chính: SGK. 2.Tác phẩm: một người hà nội – Tác phẩm được in lần đầu trong tập Một người Hà nội(NXB Hà nội 1990). In lần hai trong tập truyện hà nội trong mắt tôi(NXB Hà nội 1995). II.Đọc-hiểu văn bản. 1. Đọc văn bản. – Đọc. – Đọc chú thích: Sgk. – Tóm tắt. 2. Tìm hiểu văn bản. * Nhan đề: một người hà nội 2.1 Hình tượng nhân vật cô Hiền – Cô Hiền người con gái đất Hà Thành: + Cô luôn gắn bó với Hà Nội. + Nếp sống sinh hoạt của cô Hiền. + Cô đảm đang, tháo vát, gánh vác mọi việc trong gia đình. + Giữ gìn văn hoá Hà Thành – Cô Hiền người luôn nhanh nhạy thức thời: + Chọn bạn trăm năm. + Sinh con. + Cách chọn nghề. + Cho hai con đi bộ đội. – Nguyên tắc sống của cô Hiền. * Người Hà Nội phải có phong thái cốt cách: Từ lối sống, cách nghĩ, cách nhìn nhận, cách ứng xử đều phải có chuẩn và cái quan trọng phải luôn giữ gìn văn hoá đất Kinh Kì. 2.2 Nhận thức về người Hà Nội của nhân vật tôi. -Nhìn nhân vật bằng con mắt phát hiện tâm trạng,khám phá nắm bắt vẻ đẹp từ thế giới tinh thần ẩn chứa bên trong. 2.3 Nghệ thuật. – Nghệ thuật xây dựng nhân vật:khắc hoạ tính cách nhân vật qua lời kể và đối thoại. – Cách tổ chức cốt truyện,kết cấu: +Xây dựng cốt truyện theo hứng nới lỏng. +. Xây dựng kết cấu đối thoại. -Chi tiết nghệ thuật đặc sắc thể hiên tư tưởng của tác phẩm: +Hình ảnh cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn. +Hình ảnh bát cổ thuỷ tiên. +Hình ảnh hạt bụi vàng. – Nhìn nhân vật bằng con mắt phát hiện tâm trạng khám phá nắm bắt vẻ đẹp từ thế giới tinh thần ẩn chứa bờn trong III. Tổng kết: 1. Nội dung. 2. Nghệ thuật. IV. Luyện tập – Câu1: Cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn là biểu hiện của văn hoá Hà Thành và cũng là biểu tượng của câu truyện. Cây si nghiêng đổ là sự di dời ra đi của một thời nhưng khi cây si sống lại là niềm tin của con người lại được thắp sáng. – Câu 2: Ngợi ca khẳng định vẻ đẹp của người Hà Nội, nét đẹp trong bề sâu nhân cách của con người. Đó là những “hạt bụi vàng” đang lấp lánh đâu đó, toả sáng trên đất Kinh Kì. Văn hoá và nhân cách là đích hướng tới của mỗi người đó là những giá trị mãi mãi trường tồn. 4. Củng cố và dặn dò. – Nội dung chính của văn bản. – Nghệ thuật tiêu biểu của văn bản. 5. Hướng dẫn về nhà. – Học bài. – Đọc lại văn bản. – Chuẩn bị bài: Thực hành về Hàm ý
Soạn Bài Một Người Hà Nội Trang 89 Sgk Ngữ Văn 12
Nhận xét vồ tính cách cô Hiền – nhân vật trung tâm của truyện, đặc biệt là suy nghĩ, cách ứng xử của cô trong từng thời đoạn của đất người.
1. Nhận xét vồ tính cách cô Hiền – nhân vật trung tâm của truyện, đặc biệt là suy nghĩ, cách ứng xử của cô trong từng thời đoạn của đất người. Vì sao tác giả lại cho rằng: cô Hiền là “một hạt bụi vàng” của Hà Nội?
a. Tính cách, phẩm chất của nhân vật cô Hiền:
– Nhân vật trung tâm của truyện ngắn là cô Hiền, cũng như những người Hà Nội, cô đã cùng Hà Nội, cùng đất nước trải qua nhiều biến động thăng hoa nhưng vẫn giữ được cốt cách người Hà Nội. Cô sống thẳng thắn, chân thành, không giấu giếm quan điểm, thái độ của mình với mọi hiện tượng xung quanh.
– Suy nghĩ về cách ứng xử của cô trong từng thời đoạn của đất nước:
+ Hoà bình lập lại ở miền Bắc, cô Hiền nói về niềm vui và cả những cái có phần máy móc, cực đoan của cuộc sống xung quanh: “vui hơi nhiều, nói cũng hơi nhiều…”, theo cô “chính phủ can thiệp vào nhiều việc của dân quá”… cô tính toán mọi việc trước sau rất khôn khéo và “đã tính là làm, đã làm là không để ý đến những đàm tiếu của thiên hạ…”.
+ Miền Bắc bước vào thời kì đương đầu với chiến tranh phá hoại hàng loạt bằng không quân của Mĩ. Cô Hiền dạy con biết, cách sống “biết tự trọng, biết xấu hổ”, biết sống đúng với bản chất của người Hà Nội. Đó cũng là lí do vì sao cô sẵn sàng cho con trai ra trận: “Tao đau đớn mà bằng lòng, vì tao không muốn nó sống bám vào sự hi sinh của bạn. Nó dám đi cũng là biết tự trọng…”.
+ Sau chiến thắng mùa xuân 1975, đất nước trong thời kì đổi mới, với không khí xô bồ của thời kì kinh tế thị trường, cô Hiền vẫn là một người Hà Nội của hôm nay, thuần tuý Hà Nội, không pha trộn. Từ chuyện cây si cố thụ ở đền Ngọc Sơn, cô Hiền nói về niềm tin vào cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.
b. Cô Hiền – “một hạt bụi vàng” của Hà Nội, vì:
– Nói đến hạt bụi, người ta nghĩ đến vật nhỏ bé, tầm thường. Có điều là hạt bụi vàng thì dù nhỏ bé nhưng có giá trị quý báu.
– Cô Hiền là một người Hà Nội bình thường thâm sâu những nét tinh hoa trong bản chất người Hà Nội. Bao nhiêu hạt bụi vàng, bao nhiêu người như cô Hiền sẽ hợp lại thành những “áng vàng” chói sáng. Áng vàng ấy là phẩm giá người Hà Nội, là truyền thông cốt, cách người Hà Nội.
2. Nêu cảm nghĩ về nhân vật “tôi”, Dũng, những thanh niên Hà Nội và cả những người tạo nên “nhận xét không vui vẻ” của nhân vật “tôi” về Hà Nội.
Các nhân vật khác trong truyện:
– Nhân vật “tôi”: Thấp thoáng sau những dòng chữ là hình ảnh nhân vật “tôi” – đó là một người đã chứng kiến và tham gia vào nhiều chặng đường lịch sử dân tộc. Trên những chặng đường ấy, nhân vật “tôi” đã có những quan sát tinh tế, cảm nhận nhạy bén, sắc xảo, đặc biệt là về nhân vật cô Hiền, về Hà Nội và người Hà Nội. Ẩn sâu trong giai điệu vừa vui vừa đùa, khôi hài, vừa khôn ngoan, trải đời là hình ảnh một con người gắn bó thiết tha với vận mệnh đất nước, trân trọng những giá trị văn hóa của nhân vật. Nhân vật “tôi” mang hình bóng Nguyễn Khải, người kể chuyện, một sáng tạo nghệ thuật sắc bén đem đến cho tác phẩm một điểm nhìn trần thuật chân thật, khách quan và đúng đắn, sâu sắc.
– Nhân vật Dũng, con trai đầu rất mực yêu quý của cô Hiền. Anh đã sống đúng với những lời mẹ dạy về cách sống của người anh hùng cùng với 660 thanh niên ưu tú của Hà Nội lên đường dâng hiến tuổi xuân của mình cho đất nước. Dũng, Tuất và tất cả những chàng trai Hà Nội đã góp phần tô thắm thêm cốt cách tinh thần người Hà Nội, phẩm giá cao đẹp của con người Việt Nam.
– Bên cạnh sự thật về những người Hà Nội có phẩm chất cao đẹp, còn có những người tạo nên “nhận xét không mấy vui vẻ” của nhân vật “tôi” về Hà Nội. Đó là “ông bạn trẻ đạp xe như gió” đã làm xe người ta suýt đố lại còn phóng xe vượt qua rồi quay mặt lại chửi “Tiên sư cái anh già”, là những người mà nhân vật tôi quên đường đi hỏi thăm… Đó là “những hạt sạn” của Hà Nội, nay cần phải làm rất nhiều điểm để giữ gìn và phát huy cái đẹp trong tính cách người Hà Nội.
3. Chuyện cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn bị bão đánh bật rễ rồi lại hồi sinh gợi cho anh chị nghĩ gì?
Hình ảnh cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn bị bão đánh bật rễ rồi lại hồi sinh nói lên quy luật bất diệt của sự sống. Quy luật này được khắng định bằng niềm tin của con người thành phố đã kiên trì cứu sống được cây si.
– Cây si cũng là một biểu tượng nghệ thuật, một hình ảnh ẩn dụ về vẻ đẹp của Hà Nội. Hà Nội có thể bị tàn phá, bị nhiễm bệnh vẫn là một người Hà Nội với truyền thống văn hóa đã được nuôi dưỡng suốt các chặng đường lịch sử, là cốt cách, tinh hoa, linh hồn đất nước.
4. Nhận xét về giọng điệu trần thuật và nghệ thuật xây dựng nhân vật của Nguyễn Khải trong tác phẩm.
– Giọng điệu trần thuật: một giọng điệu rất trải đời, vừa tự nhiên, dân dã vừa trĩu nặng suy tư, vừa giàu chất khái quát, triết lí, vừa đậm tính đa thanh. Sự tự nhiên, dân dã tạo nên phong vị hài hước rất có duyên trong giọng kể của nhân vật “tôi”’, tính cách đa thanh thể hiện trong lời kể: nhiều giọng (tự sự xen lẫn hoài nghi, tự hào xen lẫn tự hào..). Giọng điệu trần thuật đã làm cho truyện ngắn đặc sắc, đặc chất tự sự rất đời thường mà hiện đại.
– Nghệ thuật xây dựng nhân vật:
+ Tạo tình huổng gặp gỡ giữa nhân vật “tôi” và các nhân vật khác
+ Ngôn ngữ nhân vật góp phần khắc họa tính cách (ngôn ngữ nhân vật “tôi” đậm vẻ suy tư, chiêm nghiệm, lại pha chút hài hước, tự trào, ngôn ngữ của cô Hiền ngắn gọn, rõ ràng, dứt khoát…)
Soạn Bài Một Người Hà Nội Trang 89 Sgk Ngữ Văn 12 Tập 2
Soạn bài Một người Hà Nội trang 89 SGK Ngữ Văn 12 tập 2
Nhận xét vồ tính cách cô Hiền – nhân vật trung tâm của truyện, đặc biệt là suy nghĩ, cách ứng xử của cô trong từng thời đoạn của đất người.
I. Soạn bài 1. Nhận xét vồ tính cách cô Hiền – nhân vật trung tâm của truyện, đặc biệt là suy nghĩ, cách ứng xử của cô trong từng thời đoạn của đất người. Vì sao tác giả lại cho rằng: cô Hiền là “một hạt bụi vàng” của Hà Nội?
a. Tính cách, phẩm chất của nhân vật cô Hiền:
– Nhân vật trung tâm của truyện ngắn là cô Hiền, cũng như những người Hà Nội, cô đã cùng Hà Nội, cùng đất nước trải qua nhiều biến động thăng hoa nhưng vẫn giữ được cốt cách người Hà Nội. Cô sống thẳng thắn, chân thành, không giấu giếm quan điểm, thái độ của mình với mọi hiện tượng xung quanh.
– Suy nghĩ về cách ứng xử của cô trong từng thời đoạn của đất nước:
+ Hoà bình lập lại ở miền Bắc, cô Hiền nói về niềm vui và cả những cái có phần máy móc, cực đoan của cuộc sống xung quanh: “vui hơi nhiều, nói cũng hơi nhiều…”, theo cô “chính phủ can thiệp vào nhiều việc của dân quá”… cô tính toán mọi việc trước sau rất khôn khéo và “đã tính là làm, đã làm là không để ý đến những đàm tiếu của thiên hạ…”.
+ Miền Bắc bước vào thời kì đương đầu với chiến tranh phá hoại hàng loạt bằng không quân của Mĩ. Cô Hiền dạy con biết, cách sống “biết tự trọng, biết xấu hổ”, biết sống đúng với bản chất của người Hà Nội. Đó cũng là lí do vì sao cô sẵn sàng cho con trai ra trận: “Tao đau đớn mà bằng lòng, vì tao không muốn nó sống bám vào sự hi sinh của bạn. Nó dám đi cũng là biết tự trọng…”.
+ Sau chiến thắng mùa xuân 1975, đất nước trong thời kì đổi mới, với không khí xô bồ của thời kì kinh tế thị trường, cô Hiền vẫn là một người Hà Nội của hôm nay, thuần tuý Hà Nội, không pha trộn. Từ chuyện cây si cố thụ ở đền Ngọc Sơn, cô Hiền nói về niềm tin vào cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.
b. Cô Hiền – “một hạt bụi vàng” của Hà Nội, vì:
– Nói đến hạt bụi, người ta nghĩ đến vật nhỏ bé, tầm thường. Có điều là hạt bụi vàng thì dù nhỏ bé nhưng có giá trị quý báu.
– Cô Hiền là một người Hà Nội bình thường thâm sâu những nét tinh hoa trong bản chất người Hà Nội. Bao nhiêu hạt bụi vàng, bao nhiêu người như cô Hiền sẽ hợp lại thành những “áng vàng” chói sáng. Áng vàng ấy là phẩm giá người Hà Nội, là truyền thông cốt, cách người Hà Nội.
2. Nêu cảm nghĩ về nhân vật “tôi”, Dũng, những thanh niên Hà Nội và cả những người tạo nên “nhận xét không vui vẻ” của nhân vật “tôi” về Hà Nội.
Các nhân vật khác trong truyện:
– Nhân vật “tôi”: Thấp thoáng sau những dòng chữ là hình ảnh nhân vật “tôi” – đó là một người đã chứng kiến và tham gia vào nhiều chặng đường lịch sử dân tộc. Trên những chặng đường ấy, nhân vật “tôi” đã có những quan sát tinh tế, cảm nhận nhạy bén, sắc xảo, đặc biệt là về nhân vật cô Hiền, về Hà Nội và người Hà Nội. Ẩn sâu trong giai điệu vừa vui vừa đùa, khôi hài, vừa khôn ngoan, trải đời là hình ảnh một con người gắn bó thiết tha với vận mệnh đất nước, trân trọng những giá trị văn hóa của nhân vật. Nhân vật “tôi” mang hình bóng Nguyễn Khải, người kể chuyện, một sáng tạo nghệ thuật sắc bén đem đến cho tác phẩm một điểm nhìn trần thuật chân thật, khách quan và đúng đắn, sâu sắc.
– Nhân vật Dũng, con trai đầu rất mực yêu quý của cô Hiền. Anh đã sống đúng với những lời mẹ dạy về cách sống của người anh hùng cùng với 660 thanh niên ưu tú của Hà Nội lên đường dâng hiến tuổi xuân của mình cho đất nước. Dũng, Tuất và tất cả những chàng trai Hà Nội đã góp phần tô thắm thêm cốt cách tinh thần người Hà Nội, phẩm giá cao đẹp của con người Việt Nam.
– Bên cạnh sự thật về những người Hà Nội có phẩm chất cao đẹp, còn có những người tạo nên “nhận xét không mấy vui vẻ” của nhân vật “tôi” về Hà Nội. Đó là “ông bạn trẻ đạp xe như gió” đã làm xe người ta suýt đố lại còn phóng xe vượt qua rồi quay mặt lại chửi “Tiên sư cái anh già”, là những người mà nhân vật tôi quên đường đi hỏi thăm… Đó là “những hạt sạn” của Hà Nội, nay cần phải làm rất nhiều điểm để giữ gìn và phát huy cái đẹp trong tính cách người Hà Nội.
3. Chuyện cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn bị bão đánh bật rễ rồi lại hồi sinh gợi cho anh chị nghĩ gì?
Hình ảnh cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn bị bão đánh bật rễ rồi lại hồi sinh nói lên quy luật bất diệt của sự sống. Quy luật này được khắng định bằng niềm tin của con người thành phố đã kiên trì cứu sống được cây si.
– Cây si cũng là một biểu tượng nghệ thuật, một hình ảnh ẩn dụ về vẻ đẹp của Hà Nội. Hà Nội có thể bị tàn phá, bị nhiễm bệnh vẫn là một người Hà Nội với truyền thống văn hóa đã được nuôi dưỡng suốt các chặng đường lịch sử, là cốt cách, tinh hoa, linh hồn đất nước.
4. Nhận xét về giọng điệu trần thuật và nghệ thuật xây dựng nhân vật của Nguyễn Khải trong tác phẩm.
– Giọng điệu trần thuật: một giọng điệu rất trải đời, vừa tự nhiên, dân dã vừa trĩu nặng suy tư, vừa giàu chất khái quát, triết lí, vừa đậm tính đa thanh. Sự tự nhiên, dân dã tạo nên phong vị hài hước rất có duyên trong giọng kể của nhân vật “tôi”, tính cách đa thanh thể hiện trong lời kể: nhiều giọng (tự sự xen lẫn hoài nghi, tự hào xen lẫn tự hào..). Giọng điệu trần thuật đã làm cho truyện ngắn đặc sắc, đặc chất tự sự rất đời thường mà hiện đại.
– Nghệ thuật xây dựng nhân vật:
+ Tạo tình huổng gặp gỡ giữa nhân vật “tôi” và các nhân vật khác
+ Ngôn ngữ nhân vật góp phần khắc họa tính cách (ngôn ngữ nhân vật “tôi” đậm vẻ suy tư, chiêm nghiệm, lại pha chút hài hước, tự trào, ngôn ngữ của cô Hiền ngắn gọn, rõ ràng, dứt khoát…)
II. Luyện tập Đề: Khi được hỏi về chuyện con trai đi chiến dấu (trong Một người Hà Nội) của Nguyễn Khải) bà Hiền trả lời: ‘Tao đau đớn mà bằng Lòng, vì tao không muốn nó sống bám vào sự hi sinh của bạn bè. Nó dám đi cũng là biết tự trọng”. Suy nghĩ của anh chị về chi tiết này
Một số gợi ý khi làm bài:
1. Khái quát chung
– Giới thiệu khái quát về tác giả và tác phẩm
– Giới thiệu được chi tiết và bước đầu đánh giá được: đây là chi tiết góp phần thể hiện bản lĩnh, cách ứng xử của bà Hiền
2. Phân tích
– Câu trả lời của bà Hiền diễn tả đầy đủ những giằng xé âm thầm trong tâm hồn giữa tình yêu con và yêu nước, giữa lo âu với ý thức danh dự: “Tao đau đớn mà bằng lòng…”
– Bà Hiền tôn trọng danh dự của con, hiểu nên chấp nhận để con đi chiến đấu, nhưng bà không che giấu nỗi đau:
+ Bà không muốn con mình sông bám vào sự hi sinh của bạn bè, những người sẵn sàng hi sinh cho nền độc lập của Tổ quốc.
+ Đây cũng là lúc bà dạy con bài học về lòng tự trọng.
– Nguyễn Khải muốn khẳng định cá tính và bản lĩnh của bà Hiền: không tạo uy tín, danh dự bằng lời nói không thành thực, luôn dám là mình. Đồng thời, cho thấy được tấm lòng người mẹ Việt Nam trong tính cách của nhân vật này.
3. Đánh giá chung
Vốn sông, bản lĩnh và cá tính của bà Hiền là phẩm chất thật của người Hà Nội có văn hóa xứng đáng với người Hà Nội bởi chuẩn mực văn hóa của người Việt. Nhận thức được như vậy mỗi công dân Hà Nội phải có ý thức giữ gìn và phát huy chuẩn mực đó
chúng tôi
Bạn đang đọc nội dung bài viết Giáo Án Ngữ Văn 12 Tiết 74: Một Người Hà Nội trên website Techcombanktower.com. Hy vọng một phần nào đó những thông tin mà chúng tôi đã cung cấp là rất hữu ích với bạn. Nếu nội dung bài viết hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!